Ngăn chặn sách lậu, sách giả

Trong vụ việc vừa qua, chỉ ở một cơ sở kinh doanh sách lậu, lực lượng chức năng đã phát hiện được tám kho xưởng liên quan, thu giữ hơn 100 tấn sách với hơn 400 đầu sách và gần 400.000 cuốn cùng hệ thống máy móc hiện đại. Từ đó, có thể nhận định một trong những áp lực lớn nhất của ngành xuất bản hiện nay chính là vấn nạn sách lậu.

Ðại diện Hội Xuất bản Việt Nam cho biết, hiện có hơn 100 trang web rao bán hàng trăm nghìn tựa sách lậu. Nhiều đối tượng cầm đầu đường dây sách lậu vốn lúc đầu chỉ mở cửa hàng bán sách. Qua quá trình buôn bán, thấy nhu cầu khách hàng cao mà nguồn sách còn hạn chế hoặc giá cả cao hơn mức khách hàng muốn chi trả nên nảy sinh ý định thuê kho xưởng, trang bị máy móc để sản xuất sách lậu.

Các chuyên gia nhận định, so với trước đây, thủ đoạn in sách lậu đã tinh vi hơn rất nhiều. Bên cạnh việc thuê kho tại những địa điểm có nhiều lối ra vào, hàng hóa thường được vận chuyển, đóng gói vào ban đêm để tránh bị phát hiện, các đối tượng còn tận dụng công nghệ, như: livestream trên mạng xã hội; nhận đơn hàng sử dụng phần mềm quản lý bán hàng. Trung bình, mỗi cơ sở như vậy bán được khoảng 300-400 đơn hàng với số lượng từ 300-600 cuốn sách với tổng giá trị tiền hàng từ 50-70 triệu đồng, cao hơn rất nhiều so với các cơ sở in ấn, phát hành có giấy phép hoạt động.

Theo đại diện các nhà xuất bản, các cơ sở sản xuất sách lậu đã gây ra không ít khó khăn cho những đơn vị làm sách và kinh doanh chân chính. Họ không phải đầu tư xây dựng đề tài, bản thảo; trả tiền bản quyền, không phải nộp thuế; chất lượng mực, giấy in, chất lượng hoàn thiện xuất bản phẩm lại thấp, cho nên các xuất bản phẩm giả, làm lậu có giá thành rất thấp và có thể bán với chiết khấu cao so với giá bìa để thu hút người mua.

Ðã có nhiều hội thảo, tọa đàm về chủ đề chống xuất bản phẩm lậu song chủ yếu nội dung vẫn tập trung thống kê, chỉ ra lỗi sai về hình thức và nội dung trong sách in lậu và hậu quả, chưa đưa ra được giải pháp thật sự rành mạch, triệt để. Chế tài và mức phạt đối với những hành vi này chưa thật sự đủ răn đe, trong khi lợi nhuận mà các cơ sở in sách lậu thu được là rất lớn. Ngay cả các nhà xuất bản quốc tế cũng cho biết, họ phải đối mặt với vấn đề xuất bản phẩm in lậu khi hoạt động tại thị trường Việt Nam.

Theo ý kiến từ các đơn vị, cá nhân làm sách, các cơ quan quản lý cần xây dựng chế tài đủ mạnh để xử lý nghiêm các đối tượng in lậu, làm giả các ấn phẩm xuất bản, đồng thời có biện pháp xử lý kiên quyết những trường hợp vi phạm để kịp thời răn đe, cảnh báo, nhằm bảo đảm trật tự trong lĩnh vực xuất bản, in ấn.

Bên cạnh đó, việc tuyên truyền, giáo dục về giá trị của sách, văn hóa đọc, cách phân biệt sách in lậu và sách thật cần cụ thể hơn, phổ biến hơn để tránh việc người đọc có những nhận thức sai lầm, ham rẻ mà vô tình tiếp tay cho hành vi sai trái. Việc quản lý bản quyền, hợp tác xuất bản và cơ chế tự bảo vệ cũng cần đẩy mạnh. Cụ thể, ngoài việc làm sách, các đơn vị cần sát sao hơn với sản phẩm của mình ngoài thị trường, kịp thời phát hiện và phối hợp chặt chẽ với đơn vị quản lý thị trường, an ninh văn hóa, an ninh kinh tế… để kiểm tra, phản ánh và xử lý.