Năm 2021, ngành thủy sản "thoát hiểm" ngoạn mục

Chiều 24/12, Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tổ chức Hội nghị Tổng kết năm 2021 và triển khai kế hoạch năm 2022.

Xuất khẩu thủy sản tăng 5,7% so năm 2020

Theo báo cáo của Tổng cục Thủy sản, ước năm 2021, tốc độ tăng giá trị sản xuất thủy sản đạt 3,01% so với năm 2020, tổng sản lượng đạt 8,73 triệu tấn, tăng 1% so với năm 2020 (8,64 triệu tấn), trong đó sản lượng khai thác đạt 3,92 triệu tấn, tăng 0,9% với năm 2020 (3,88 triệu tấn), nuôi trồng đạt 4,8 triệu tấn, tăng 1% với năm 2020 (4,76 triệu tấn). Kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2021 ước đạt 8,89 tỷ USD, tăng 5,7% so với cùng kỳ năm 2020 (8,41 tỷ USD), đạt 104,6% so kế hoạch (8,5 tỷ USD). Nếu tính cả bột cá và thức ăn thủy sản (685,2 triệu USD), tổng giá trị xuất khẩu thủy sản năm 2021 đạt 9,57 tỷ USD, bằng 107,6% so với năm 2020 (tổng là 8,89 tỷ USD).

Tình hình thời tiết trong năm 2021 tương đối thuận lợi cho nuôi trồng và khai thác thủy sản. Nhu cầu nhập khẩu tôm của thế giới năm 2021 tăng trở lại, đặc biệt ở các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc, trong khi nguồn cung tôm từ một số quốc gia như Ấn Độ và một số nhà cung cấp khác sẽ giảm do chịu tác động xấu từ đại dịch Covid-19, sản xuất tôm của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng tốt do có lợi thế từ các hiệp định FTA, EVFTA bảo đảm được sự ổn định trong nuôi tôm thương phẩm và chế biến thủy sản. Những yếu tố trên tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong năm 2021.

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, năm 2021, ngành thủy sản xuất khẩu đã trải qua những cung bậc thăng trầm vì dịch Covid-19. Nửa đầu năm, xuất khẩu thủy sản khá thuận lợi nhờ thị trường hồi phục, sản xuất trong nước ổn định. Quý III/2021, sản xuất và xuất khẩu thủy sản gần như rơi vào bế tắc vì giãn cách xã hội và quy định sản xuất “3 tại chỗ” để phòng, chống dịch Covid-19. Từ đầu tháng 10, Nghị quyết 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ với quyết sách chống dịch thích ứng, linh hoạt, đã mang đến luồng sinh khí mới, giúp sản xuất và xuất khẩu thủy sản nhanh chóng hồi phục.

Các doanh nghiệp xuất  khẩu thủy sản có điều kiện sản xuất thuận lợi, tận dụng cơ hội thị trường, đã hồi phục và bứt phá trong quý cuối năm. XK thủy sản trong tháng 10 hồi phục gần tương đương cùng kỳ và tháng 11 tăng mạnh 23%, tăng với tất cả các sản phẩm chính và sang các thị trường chính. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục trong tháng 12, đưa kết quả xuất khẩu cả năm cán đích trên 8,8 tỷ USD.

Theo ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản, bên cạnh những kết quả đạt được khi ngành thủy sản đã "thoát hiểm" ngoạn mục và đạt được các chỉ tiêu kế hoạch đề ra cho năm 2021, tổng sản lượng ngành thủy sản có tăng nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra, trong đó sản lượng khai thác tiếp tục tăng mặc dù không tăng về số lượng tàu cá dẫn đến việc thực hiện mục tiêu Chiến lược phát triển thủy sản (giảm dần số lượng tàu cá và sản lượng khai thác) sẽ khó khăn hơn.

Mặt khác, do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, việc kiểm tra thực hiện các quy định của pháp luật trong lĩnh vực thủy sản, tập huấn cho ngư dân tại các địa phương chưa được triển khai bảo đảm kế hoạch. Việc theo dõi, tổng hợp tình hình sản xuất của các địa phương chưa kịp thời do hệ thống phần mềm điện tử chưa hoàn thiện và việc cập nhật, báo cáo của các địa phương chưa đầy đủ và kịp thời. Công tác bảo quản sản phẩm chưa cải thiện, hiệu quả của hoạt động khai thác tương đối thấp. Việc ứng dụng khoa học công nghệ trong khai thác và nuôi trồng thủy sản chưa được nhiều để góp phần nâng cao giá trị của sản phẩm. Tình trạng thiếu lao động chất lượng cao trong khai thác và nuôi trồng thủy sản đã và đang phổ biến ở nhiều địa phương. Ủy ban châu Âu tiếp tục giữ cảnh báo “thẻ vàng” đối với thủy sản khai thác của Việt Nam, gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu thủy sản của nước ta vào thị trường EU.

Phấn đấu xuất khẩu đạt 8,9 tỷ USD năm 2022

Năm 2022, ngành Thủy sản đặt mục tiêu cơ bản giữ ổn định diện tích nuôi trồng thủy sản, tổng sản lượng thủy sản như so với ước thực hiện năm 2021. Tổng sản lượng thủy sản khoảng 8,73 triệu tấn, bằng 100,03% so với ước thực hiện năm 2021. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt khoảng 8,9 tỷ USD, bằng 100,1% so với 2021.

Theo ông Nguyễn Quang Hùng, kinh tế thế giới tăng trưởng trở lại sau khi chiến lược tiêm vaccine cho toàn dân được thực hiện, dịch Covid-19 được kiểm soát. Lợi thế từ việc tận dụng các ưu đãi của Hiệp định CPTTP và EVFTA, mức thuế chống bán phá giá vào thị trường Hoa Kỳ giảm là những yếu tố thuận lợi cho ngành thủy sản tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao, hiệu quả được nâng lên.

Tuy nhiên, tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp với việc xuất hiện các biến chủng mới. Việc giao thương giữa các quốc gia vẫn còn khó khăn, giá cước vận chuyển quốc tế chưa có xu hướng giảm. Yêu cầu ngày càng cao về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc của các thị trường, thẻ vàng của EC chưa được tháo gỡ. Các quy định mới của Luật Thủy sản 2017 về quản lý khai thác theo hướng bền vững, hiệu quả, có trách nhiệm đang được triển khai thực hiện tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần có thời gian để thực hiện là những khó khăn, thách thức đối với kế hoạch năm 2022.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt của thị trường quốc tế và các khó khăn do dịch bệnh Covid-19 vẫn còn tiếp diễn, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam và cộng đồng doanh nghiệp thủy sản đề nghị tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết khó khăn, vướng mắc trong quá trình sản xuất, kinh doanh và có được nhiều cơ hội cho doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu và gia tăng năng lực cạnh tranh.

Lãnh đạo Tổng cục Thủy sản cũng cho biết, năm 2022, Tổng cục Thủy sản sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương thực hiện các quy định của Luật Thủy sản 2017, các nhiệm vụ, giải pháp Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đồng thời, tập trung cao nhất cho chỉ đạo sản xuất theo định hướng tại Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, Kế hoạch cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025,…