Mừng, lo ở làng nghề Long Châu Miếu

NDO - Sau bao thăng trầm, đến nay làng điêu khắc đá Long Châu Miếu (xã Phụng Châu, huyện Chương Mỹ) đang bước vào giai đoạn phát triển. Tuy nhiên, sự phát triển làng nghề một cách tự phát đang đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết.

Những người làm nghề điêu khắc đá ở làng Long Châu Miếu chẳng biết nghề này xuất hiện ở địa phương từ bao giờ. Nhưng, từ khoảng sáu năm trở lại đây, làng nghề bắt đầu phát triển mạnh. Sản phẩm làm ra phong phú, hình thức đẹp, phù hợp thị hiếu khách hàng. Trong đó, sản phẩm "mũi nhọn" là các sản phẩm tượng thờ như Phật Bà Quan Âm, La Hán; các loại con giống (nghê, sư tử, lân...). Gần đây, các sản phẩm trang trí sân vườn, nội thất được bàn tay người thợ Long Châu Miếu tạo dựng với nhiều nét tinh xảo, độc đáo bắt đầu thu hút khách. Danh tiếng về tay nghề của người thợ Long Châu Miếu nức tiếng gần xa. Không chỉ có khách hàng ở Hà Nội, mà từ nhiều địa phương khác cũng tìm đến đặt mua. Nhiều nhóm thợ của làng đã vươn xa, đảm nhận thi công nhiều công trình lớn như Nhà tưởng niệm Bác Hồ tại Pác Bó (Cao Bằng), tượng voi ở Ðền Ðô (Bắc Ninh), chùa Hương Tích... Làng nghề phát triển đã tạo nhiều công ăn việc làm cho gần 100 lao động địa phương và thu hút khoảng 200 thợ từ Ðà Nẵng, Thanh Hóa, Ninh Bình... đến làm việc. Bên cạnh đó, nhiều loại hình kinh doanh dịch vụ hỗ trợ nghề chạm khắc đá cũng phát triển theo, thu hút lực lượng lao động tại chỗ. Nguyễn Văn Ðạt, một thợ đá đến từ huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An cho biết: Em đã làm tại Long Châu Miếu được ba năm và giờ có thể nhận khoán sản phẩm trực tiếp từ công ty. Hiện em đang nhận làm một đôi lân, từ nguyên liệu thô đến khi tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh, với tiền công là 14 triệu đồng. Trong đó, toàn bộ trang thiết bị máy móc, điện, nước... do công ty cung cấp. Ðạt nhẩm tính thời gian hoàn thiện sản phẩm mất khoảng 45 ngày, nhưng nếu chịu khó sẽ rút ngắn còn 40 ngày. Tính ra mỗi ngày công được khoảng 350 nghìn đồng.

Nghề điêu khắc đá vất vả, đòi hỏi người thợ phải có sức khỏe, tính cần cù, chịu khó, cẩn trọng và tính thẩm mỹ cao. Nhưng bù lại, nghề chạm khắc đá rất ổn định, công việc không phụ thuộc vào mùa vụ và cho thu nhập khá cao. Trung bình ngày công đối với thợ học việc khoảng 150 nghìn, thợ làm thô khoảng 200 nghìn và thợ kỹ thuật tinh xảo khoảng 300 nghìn. Ðến nay, Long Châu Miếu đã phát triển được gần 20 cơ sở làm nghề chế tác đá, trong đó có bốn công ty TNHH, tám cơ sở sản xuất, kinh doanh, còn lại là các hộ sản xuất nhỏ, quy mô gia đình. Ðồng chí Nguyễn Văn Lộc, Trưởng thôn Long Châu Miếu cho biết: Nghề chạm khắc đá truyền thống phát triển đã góp phần nâng cao đời sống bà con trong thôn. Người dân, nhất là thanh niên đều chăm chỉ làm ăn, cho nên tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ổn định. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh chóng. Nhiều hộ có mức sống khá giả. Long Châu Miếu trở thành thôn có kinh tế khá nhất của xã Phụng Châu.

 Tuy nhiên, nghề thủ công phát triển tự phát, không có quy hoạch, đang đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết đối với Long Châu Miếu. Ðó là môi trường làng nghề đang bị ô nhiễm nặng. Bụi đá, nước thải, tiếng ồn động cơ máy móc thiết bị thường xuyên ảnh hưởng đến đời sống người dân. Tình trạng lấn chiếm lòng đường đoạn từ thị trấn Chúc Sơn vào Khu di tích Chùa Trầm... làm nơi tập kết nguyên liệu, giới thiệu sản phẩm, ảnh hưởng đến giao thông, đi lại của người dân. Hiện nay, phần lớn các hộ dân tận dụng diện tích đất trong các khu dân cư để làm nhà xưởng dẫn đến quy mô, mặt bằng sản xuất của các hộ chật chội, khó khăn trong việc vận chuyển và  không có điều kiện để đầu tư mở rộng sản xuất. Giải quyết vấn đề này, một số cơ sở làm ăn lớn phải thuê mượn đất phía rìa làng hoặc đi thuê đất khu vực thị trấn Chúc Sơn, phường Biên Giang, đường Láng - Hòa Lạc... để sản xuất. Thậm chí có sáu hộ gia đình đã "vượt rào", lấn chiếm đất nông nghiệp ngay cạnh đường làng để mở rộng xưởng sản xuất, tập kết nguyên vật liệu. Tổng diện tích đất nông nghiệp bị lấn chiếm khoảng 600 m2. Các trường hợp này đã bị chính quyền xã phát hiện, lập biên bản, yêu cầu các hộ cam kết không tái diễn vi phạm. Trong những ngày tới đây, chính quyền xã tổ chức cưỡng chế, thu hồi diện tích đất nông nghiệp đã bị lấn chiếm này. 

Trưởng thôn Long Châu Miếu Nguyễn Văn Lộc tâm sự: Người dân địa phương thống nhất về chủ trương thu hồi diện tích đất nông nghiệp lấn chiếm. Nhưng, việc đầu tư mở rộng, phát triển sản xuất của các cơ sở sản xuất là nhu cầu có thật và rất chính đáng. Bà con đã nhiều lần kiến nghị thôn, xã lập điểm sản xuất tập trung để có điều kiện đầu tư mở rộng sản xuất, phát triển nghề truyền thống. Thôn đã tập hợp ý kiến, đề nghị chính quyền xã giải quyết, nhưng chưa có kết quả.

Trao đổi ý kiến với đồng chí Nguyễn Văn Lâm, Bí thư Ðảng ủy xã Phụng Châu, được biết: Cấp ủy, chính quyền xã hoàn toàn ủng hộ nhu cầu chính đáng của người dân thôn Long Châu Miếu. Phụng Châu không thiếu đất để lập điểm sản xuất làng nghề tập trung. Từ năm 2009, Ðảng ủy đã có nghị quyết chỉ đạo về kế hoạch sử dụng đất đến năm 2020, trong đó có quy hoạch đất phục vụ phát triển làng nghề, kinh doanh dịch vụ... Mới đây, để giảm ô nhiễm môi trường cũng như tạo mặt bằng để các hộ gia đình có điều kiện mở rộng, phát triển sản xuất, xã đã có tờ trình UBND huyện Chương Mỹ về quy hoạch địa điểm sản xuất tập trung. Nhưng do phải chờ hoàn thiện quy hoạch dự án Trường đại học Thủy lợi trên địa bàn xã nên việc quy hoạch điểm sản xuất nghề tập trung... phải chậm lại. Trước mắt, để giúp đỡ, tạo điều kiện cho các cơ sở sản xuất, xã đã cho một số hộ mượn đất trống. Nhưng, về lâu dài, chính quyền và người dân Long Châu Miếu mong muốn huyện, thành phố sớm tạo điều kiện để Phụng Châu có điểm sản xuất làng nghề tập trung, người dân yên tâm đầu tư, phát triển sản xuất.

Phụng Châu là xã thuần nông, có diện tích đất tự nhiên hơn 686,8 ha, trong đó đất nông nghiệp chiếm hơn 413 ha, chủ yếu là trồng lúa, rau màu. Ðời sống người dân còn nhiều khó khăn, thu nhập bình quân đầu người thấp và hiện còn hơn 400 hộ nghèo. Ðảng ủy và chính quyền xã từ lâu luôn trăn trở, quan tâm và đã có định hướng đẩy mạnh phát triển nghề chạm khắc đá truyền thống, cùng với mở mang thêm các ngành nghề mới như đan len xuất khẩu, mây tre... để nâng cao đời sống người dân. Vì vậy, việc sớm lập điểm sản xuất làng nghề tập trung tại Phụng Châu là rất cần thiết, nhằm giúp người dân địa phương có điều kiện phát triển sản xuất, vươn lên làm giàu.