Luật Thủ đô (sửa đổi) phải có tầm nhìn bao quát hơn

Tham dự có các Phó Chủ tịch Quốc hội: Nguyễn Đức Hải, Nguyễn Khắc Định, Trần Quang Phương và các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng; Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh.

Phát biểu ý kiến tại hội nghị, theo báo cáo của lãnh đạo TP Hà Nội, Luật Thủ đô được thông qua năm 2012 có tính chất đột phá, mở đường về mặt thể chế cho sự phát triển của Hà Nội. Tuy nhiên, sau 8 năm thi hành Luật Thủ đô đã bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế. Luật Thủ đô còn mang tính nguyên tắc, có tính mục tiêu, định hướng chung, mà chưa có những quy định cụ thể để áp dụng trực tiếp, xử lý các vấn đề tồn tại do lịch sử để lại (như vấn đề ùn tắc giao thông, thoát nước, xử lý nước thải, nhà tập thể cũ, di dời các cơ sở ô nhiễm, bệnh viện, cơ sở đại học, chỉnh trang, tái thiết bộ mặt đô thị...).

Các đại biểu cũng đề cập những vấn đề mới phát sinh trong từng lĩnh vực quản lý, phát triển Thủ đô; chưa có những quy định mang tính đặc thù, vượt trội đúng với vị trí, vai trò của Thủ đô nhằm tạo thể chế thuận lợi để xây dựng, phát triển Thủ đô nhanh và bền vững.

Một số luật được ban hành sau Luật Thủ đô đã có những tác động, ảnh hưởng lớn, làm hạn chế đến việc thực hiện các quy định liên quan của Luật Thủ đô và các văn bản quy định chi tiết thi hành. Do vậy, cần sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô nhằm tạo cơ chế hoàn thiện tổ chức, bộ máy chính quyền thành phố theo hướng tinh gọn, hiện đại; tăng cường phân quyền, phân cấp cho Thủ đô trên các lĩnh vực như tài chính - ngân sách, văn hóa, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác cũng như xây dựng những cơ chế chính sách mới, có tính chất đặc thù, vượt trội về mặt thể chế để Thủ đô phát triển nhanh và bền vững…

Sau khi nghe các ý kiến phát biểu, kết luận hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XV đề ra tầm nhìn phát triển rất dài hạn, trong đó đề ra một nhiệm vụ trọng tâm là trình Quốc hội sửa đổi Luật Thủ đô. Chủ tịch Quốc hội đánh giá cao Thành ủy Hà Nội dù phải phòng, chống dịch Covid-19, thực hiện mục tiêu kép nhưng không quên nhiệm vụ quan trọng này, thành lập Ban Chỉ đạo, tổ biên tập xây dựng dự án luật từ rất sớm. Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) đã được đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội khóa XV.

Để chuẩn bị cho việc sửa đổi Luật Thủ đô trong thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, thành phố Hà Nội cần tổng kết thực hiện Luật Thủ đô song song với việc tổng kết Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 6-1-2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2011-2020, Kết luận số 22 ngày 7-11-2017 của Bộ Chính trị về sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 11 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2011-2020 cũng như rà soát lại vấn đề quy hoạch, đồng thời đánh giá Nghị quyết số 115/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân hàng đặc thù đối với thành phố Hà Nội…

Chủ tịch Quốc hội đề nghị, sắp tới trong quá trình tổng kết thi hành Luật Thủ đô, các cơ quan, đơn vị có trách nhiệm của Hà Nội rà soát thực tiễn trả lời câu hỏi vì sao đạo luật quan trọng với nhiều quy định có tính mở đường, đột phá nhưng chưa phát huy được, chưa đáp ứng kỳ vọng ban đầu. Hà Nội tìm hiểu nguyên nhân, nhất là do quy định của pháp luật hay do khâu tổ chức thực hiện… để từ đó khi thiết kế luật khắc phục được những nội dung này.

Về nghiên cứu đề xuất các chính sách để bổ sung trong dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), theo Chủ tịch Quốc hội, Hà Nội cũng cần rà soát để xác định phạm vi điều chỉnh của dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), làm sao có tầm nhìn bao quát hơn, rộng hơn so với luật hiện hành để tương xứng với vị trí, vai trò của Thủ đô trong tiến trình phát triển đi lên của đất nước, đồng thời cũng tạo điều kiện cho Thủ đô phát triển mạnh mẽ và toàn diện hơn trong giai đoạn mới theo phương châm “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”.

Do đó, ngoài những vấn đề cơ chế có tính chất đặc thù trên các lĩnh vực, Hà Nội cần nghiên cứu các thiết chế quy định tổ chức bộ máy và nhiệm vụ, quyền hạn và tính đặc thù, phương thức hoạt động, cơ chế vận hành, quản trị thành phố theo hướng xanh, thông minh, hiện đại và theo mô hình chính quyền đô thị, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và tăng giao quyền phân cấp cho các địa phương. Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Hà Nội tham khảo ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, kinh  nghiệm của nước ngoài. 

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Hà Nội quan tâm tới công tác áp dụng pháp luật, lưu ý mối quan hệ giữa Luật Thủ đô với luật chung và các luật chuyên ngành.

Tại buổi làm việc, theo báo cáo do Chủ tịch UBND TP Hà Nội Chu Ngọc Anh trình bày, đã nêu một số kiến nghị, đề xuất đồng chí Chủ tịch Quốc hội, Đảng đoàn Quốc hội quan tâm cho ý kiến chỉ đạo về quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn đối với các nhiệm vụ: Tổng kết thực hiện Nghị quyết số 11-NQ/TW và xây dựng Nghị quyết mới của Bộ Chính trị về phương hướng nhiệm vụ phát triển Thủ đô giai đoạn 2021-2030, định hướng đến 2045; Nhiệm vụ lập Quy hoạch thành phố và Điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Chủ trương xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) và quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn của việc sửa đổi Luật Thủ đô.

TP Hà Nội đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm xem xét, chấp thuận đề nghị của Hà Nội về việc xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi), đưa vào chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh của Quốc hội; đồng thời quan tâm tạo điều kiện hỗ trợ và chỉ đạo quá trình nghiên cứu, soạn thảo, xem xét thông qua dự án luật phù hợp tình hình thực tiễn, bảo đảm Luật Thủ đô (sửa đổi) được sớm ban hành và tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, đề nghị các cơ quan thuộc Quốc hội ủng hộ đề xuất của thành phố, quan tâm phối hợp chặt chẽ với thành phố và Bộ Tư pháp trong quá trình nghiên cứu, soạn thảo, trình xem xét, thông qua dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) sau khi được Quốc hội chấp thuận đưa vào chương trình, xây dựng Luật, pháp lệnh của Quốc hội...