Chúng tôi có dịp đến thăm một số mô hình sản xuất nông nghiệp đem lại hiệu quả kinh tế cao như: Hợp tác xã nông nghiệp tổng hợp Ba Đình (xã Vĩnh Lộc, huyện Hồng Dân cũ, nay thuộc tỉnh Cà Mau), Liên hiệp hợp tác lúa thơm-tôm sạch Bạc Liêu (xã Hòa Bình), Hợp tác xã nuôi tôm (xã Ðông Hải)... để tìm hiểu rõ hơn phương thức làm ăn, giúp nhiều hộ nông dân làm giàu từ ruộng lúa, đầm tôm...
Mô hình lúa thơm-tôm sạch
Tại Hợp tác xã nông nghiệp tổng hợp Ba Đình (xã Vĩnh Lộc), từ nhiều năm nay, bà con xã viên nơi đây đã thực hiện mô hình sản xuất gạo chất lượng cao gắn với xây dựng thương hiệu, bao bì, mẫu mã theo chương trình "Mỗi xã một sản phẩm OCOP” do chính quyền địa phương phát động. Theo đó, ngoài chú trọng canh tác các giống lúa truyền thống trên đất tôm như: OM, Đài thơm, BL9..., mấy năm qua nhiều hộ gieo trồng các giống lúa thơm có chất lượng cao như ST24, ST25 và áp dụng quy trình canh tác sạch, hữu cơ, bảo đảm không sử dụng hóa chất độc hại, vì thế không chỉ tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu, đem lại giá trị kinh tế cao.
Nhiều hộ nông dân nơi đây cho biết, nhờ áp dụng sản xuất theo mô hình “một vụ lúa, một vụ tôm”, hoặc thực hiện luân canh, xen canh giữa trồng lúa và nuôi tôm trên cùng diện tích, đem lại lợi nhuận cao, từ 80-100 triệu đồng/ha, có hộ mỗi năm thu 140-150 triệu đồng/ha. Cũng nhờ đó, mấy năm qua nhiều hộ nông dân ở Hợp tác xã tổng hợp Ba Đình (xã Vĩnh Lộc) thật sự “đổi đời”, làm giàu từ trồng lúa, nuôi tôm kết hợp...
Phấn khởi trước những kết quả nêu trên, ông Nông Văn Thạch, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp tổng hợp Ba Đình, cho biết: “Mô hình sản xuất lúa-tôm mấy năm qua đem lại hiệu quả cao, thật sự mở ra hướng làm ăn mới, không chỉ giúp nhiều hộ nông dân khá lên, đồng thời còn giúp chúng tôi giải quyết được bài toán “đầu ra” ổn định cho bà con xã viên, không còn điệp khúc “được mùa, mất giá” như những năm trước...”.
Về sản xuất “lúa thơm-tôm sạch” theo mô hình nêu trên, kỹ sư Lưu Hoàng Ly, nguyên Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Bạc Liêu cũ, người đã nhiều năm làm quản lý ngành nông nghiệp tại địa phương cho rằng: “Việc sản xuất lúa-tôm là mô hình kinh tế kết hợp, có tác dụng hỗ trợ trong chuỗi sản xuất. Với những lợi ích to lớn mang lại, mô hình canh tác này là hướng đi đúng đắn, cần được nhân rộng nhiều nơi...”.
Tuy nhiên, theo nhiều hộ nông dân, bên cạnh những mô hình và kết quả rất đáng mừng nêu trên, thực tế cho thấy hiện nay số đông bà con tại khu vực này nuôi tôm vẫn tự phát. Nhiều vùng nuôi quảng canh cải tiến, siêu thâm canh, thiếu hạ tầng thủy lợi, lưới điện, giao thông nội đồng và hệ thống xử lý nước thải; mạng lưới quan trắc môi trường vùng nuôi còn thiếu, tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh và ô nhiễm rất cao... Vì vậy, các hộ dân rất khó “tự bơi”, tự liên kết, nếu không có sự quan tâm tổ chức, hỗ trợ của chính quyền và các ngành chức năng.
Chúng tôi đã có dịp gặp gỡ, trò chuyện với một số hộ nông dân ở các phường như: Hiệp Thành, Vĩnh Trạch; các xã Vĩnh Hậu, Đông Hải, bà con cho biết, việc nuôi tôm ở vùng ven biển này nhiều năm qua rất khổ, nhất là do tình trạng ô nhiễm môi trường nước đã đến mức báo động. Tình trạng tôm giống vẫn “trôi nổi”, ngành chức năng kiểm tra, kiểm soát chưa tốt, dẫn đến tôm nuôi bị bệnh chết hàng loạt, nông dân có năm làm ăn bị lỗ vốn... Do đó, trong sản xuất nông nghiệp, cụ thể là nuôi tôm, trồng lúa, muốn cho năng suất cao, giá trị kinh tế thì không thể thiếu vai trò, trách nhiệm của các chính quyền và các ngành chức năng...
Làm giàu từ giống lúa chất lượng cao
Vùng trồng lúa trên đất tôm ở các xã như: Phước Long, Hồng Dân, Giá Rai, Láng Tròn... (tỉnh Bạc Liêu cũ, nay thuộc tỉnh Cà Mau), mấy năm qua, bà con nông dân khu vực này rất phấn khởi vì giá lúa tăng khá cao, đặc biệt các giống lúa chất lượng cao là ST24, ST25 có thời điểm đạt mức giá kỷ lục lên đến 13.000-14.000 đồng/kg. Mặt khác, các giống lúa này được nông dân nhiều xã gieo trồng phát triển rất tốt, đem lại năng suất, giá trị kinh tế cao, sản xuất không đủ đáp ứng nhu cầu thị trường.
Ông Trần Văn Thân (xã Vĩnh Lộc A, huyện Hồng Dân cũ, nay thuộc tỉnh Cà Mau) cho rằng: Chỉ trồng lúa mà không nuôi tôm thì lúa không trúng, còn chỉ nuôi tôm mà không trồng lúa thì chỉ vài mùa là tôm nuôi bị dịch bệnh rồi chết hàng loạt. Chính vì vậy mô hình luân canh, hỗ trợ cho nhau. Thực tế chứng minh từ khi chuyển sang mô hình này đời sống bà con nông dân trong xã khá lên rõ rệt.
Được biết, vụ sản xuất lúa trên đất tôm năm 2025 này, trên 40% diện tích lúa tôm của nhiều xã tại khu vực tỉnh Bạc Liêu cũ, được bà con nông dân gieo trồng giống lúa ST24, ST25 chất lượng cao. Theo nhiều hộ nông dân ở các xã như: Phước Long, Vĩnh Phước, Vĩnh Thanh, Phong Hiệp, Hồng Dân, Vĩnh Lộc, Ninh Thạnh Lợi, Ninh Quới..., mấy năm qua, nhất là trong vụ mùa 2025 này bà con nông dân nơi đây chọn mô hình sản xuất lúa-tôm, đây là hướng làm ăn đem lại hiệu quả kinh tế cao, bền vững. Đặc biệt, mô hình sản xuất lúa-tôm đã giúp các hộ nông dân “đổi đời”...
Đáng mừng hiện nay, diện tích sản xuất theo mô hình “lúa thơm-tôm sạch” của các địa phương nêu trên đã lên đến hơn 43.000 ha, thật sự đem lại hiệu quả kinh tế cao và bền vững, mở ra một hướng làm ăn mới, giúp bà con làm giàu từ đất và nước ngay chính mảnh đất quê hương mình.
