Sáng 16-4, Bộ Y tế tổ chức hội nghị trực tuyến “Tăng cường công tác phòng, chống dịch Covid-19” với 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Bài học kinh nghiệm từ thành công khống chế dịch đợt 3
GS, TS Nguyễn Thanh Long, Bộ trưởng Y tế cho biết, thời gian qua, thế giới triển khai mạnh mẽ tiêm vaccine phòng Covid-19 nhưng tình hình dịch vẫn là thách thức lớn với toàn cầu và Việt Nam. Các nước trong khu vực hiện đang đưa ra cảnh báo về tình trạng khủng hoảng kinh tế do Covid-19. Nhiều nước trên thế giới quay trở lại phong tỏa, cách ly, giãn cách xã hội.
"Trước thách thức lớn này, việc kiểm soát tình hình dịch Covid-19 trong năm 2021 hết sức khó khăn với tất cả các nước. Vì vậy, các địa phương cần triển khai quyết liệt chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo Quốc gia với công tác phòng, chống dịch, kiểm soát tốt tình hình dịch trong thời gian tới đây", Bộ trưởng nói.
Tại Việt Nam, chúng ta đã trải qua ba đợt dịch với đợt dịch thứ 3 diễn ra tại Hải Dương. Trong bối cảnh tình hình dịch vẫn diễn biến phức tạp tại một số nước, tình trạng nhập cảnh trái phép vẫn diễn ra, chúng ta đã có tròn 21 ngày không có ca nhiễm tại cộng đồng và cuộc sống đã gần như trở lại bình thường. Đây là những nỗ lực rất lớn của bộ, ban, ngành và các địa phương trong triển khai biện pháp phòng, chống dịch.
Thành công chiến thắng đợt dịch thứ 3, theo Bộ Y tế, bài học lớn về chính trị là sự lãnh đạo của Đảng rất sát sao, mạnh mẽ, huy động toàn bộ hệ thống chính trị, huy động các bộ, ban, ngành, người dân, triển khai phương châm bốn tại chỗ, chống dịch như chống giặc... Bộ Y tế cũng đúc rút một số kinh nghiệm mang tính chuyên môn, kỹ thuật để khi có dịch xảy ra, chúng ta đặc biệt quan tâm, triển khai không lúng túng
Bài học đầu tiên từ Hải Dương, đó là kinh nghiệm cách ly và cách ly tập trung. Tại các địa phương khi có dịch, đầu tiên, thay vì lúng túng, chúng ta phải thực hiện cách ly tập trung và chuẩn bị quy mô cách ly lớn tới hàng nghìn người mới ngăn chặn mầm bệnh lây nhiễm trong cộng đồng.
Kinh nghiệm thứ 2 là phải phong tỏa, khoanh vùng. Trong đợt dịch vừa rồi, chúng ta đã khoanh vùng, xét nghiệm trên diện rộng nhưng phong tỏa trên diện hẹp. Trong tình huống cụ thể, ta không ngần ngại phong tỏa diện rộng, thí dụ như quyết định phong tỏa ngay Chí Linh, ngăn chặn mầm bệnh.
"Khi chúng ta thực hiện khoanh vùng, xét nghiệm trên diện rộng tại địa phương có dịch, phong tỏa diện hẹp với địa phương khác, đã làm giảm tác động tới các địa phương khác, giữ được đà tăng trưởng kinh tế trong đợt 1", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Kinh nghiệm thứ 3, về công tác truy vết, ngay từ đầu Việt Nam đã tập trung cho công tác truy vết tại các địa phương với việc thành lập các tổ Covid-19 cộng đồng. Nhưng khi có nhiều trường hợp hơn, việc truy vết khó khăn hơn thì bài học kinh nghiệm từ Hải Dương đó là sự vào cuộc của công an trong truy vết. Đây là một ghi nhận quý báu tại Hải Dương và hiện nhiều địa phương đã áp dụng.
"Tới đây, Bộ Y tế sẽ tập huấn cho lực lượng công an triển khai truy vết tại các tỉnh, thành phố. Vì thế, khi xảy ra dịch, các lực lượng y tế, công an, tổ Covid-19 cộng đồng phát huy hiệu quả trong truy vết, cách ly. Kinh nghiệm này rất quý báu", Bộ trưởng cho hay.
Thứ 4, kinh nghiệm về xét nghiệm cho thấy, chúng ta phải chuẩn bị cơ sở vật chất, cơ chế, tài chính thật tốt, phối hợp giữa các đơn vị trong triển khai lấy mẫu xét nghiệm, thực hiện trộn mẫu nếu số lượng mẫu xét nghiệm lớn. Các văn bản chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch đều yêu cầu các địa phương nâng cấp năng lực xét nghiệm lên trong thời gian ngắn, làm càng nhanh, khống chế dịch càng sớm.
Thứ 5, bài học thành công tại Hải Dương là chúng ta đã thành lập bệnh viện dã chiến rất nhanh. Thời kỳ đầu, Hải Dương cũng lúng túng về điều trị, nhưng chúng tôi đã yêu cầu thành lập ngay bệnh viện dã chiến tại Chí Linh. Chỉ trong hơn 15 giờ đồng hồ, với sự hỗ trợ của các bác sĩ tại Bệnh viện Bạch Mai, Hải Dương đã thiết lập một bệnh viện dã chiến với đầy đủ trang thiết bị cấp cứu, đáp ứng tình hình dịch.
Vì thế, Bộ trưởng yêu cầu các địa phương phải sử dụng cơ sở y tế sẵn có để thiết lập bệnh viện dã chiến, bảo đảm các nơi khám, chữa bệnh thông thường không bị ảnh hưởng, tập trung lực lượng để điều trị bệnh nhân Covid-19. Đặc biệt, việc điều phối nhân lực y tế trong lấy mẫu, xét nghiệm, điều trị, truy vết khoanh vùng, cách ly cũng phải được triển khai bài bản, mạnh mẽ.
Thứ 6, trong các đợt dịch, Bộ Y tế đã cắm lực lượng tiền phương tại chỗ, đánh giá tình hình trên thực tiễn, nắm chắc tình hình sẽ đưa ra quyết định sẽ phù hợp thực tiễn, kiểm soát tốt tình hình, điều phối lực lượng y tế trên địa bàn chống dịch.
"Qua thực tiễn điều hành, qua thành công khống chế ba đợt dịch, càng ngày chúng ta càng có đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm, tổng kết thực tiễn để điều hành chống dịch. Kinh nghiệm này rất quý báu với các địa phương, kể cả địa phương có nguy cơ thấp xảy ra dịch", Bộ trưởng nói.
Việc kiểm soát dịch năm 2021 vẫn còn thách thức, khó khăn
Trong bối cảnh các nước láng giềng có ca nhiễm tăng cao, thế giới chưa giảm số ca mắc, Việt Nam vẫn phải thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện chuyến bay giải cứu công dân, vì thế nguy cơ xảy ra dịch tại Việt Nam rất lớn. Bộ trưởng yêu cầu các địa phương không chủ quan, không lơ là trong phòng, chống dịch. "Chúng ta xác định việc kiểm soát dịch năm 2021 là thách thức, khó khăn mà chúng ta phải cố gắng nỗ lực hơn nữa", Bộ trưởng nói.
Bộ Y tế cho biết, tại Việt Nam, khu vực nóng bỏng nhất là biên giới tây nam và các tỉnh Tây Nam bộ. Bộ Y tế sẽ thành lập đoàn công tác tăng cường chỉ đạo tại khu vực này. Bộ Y tế đề nghị các địa phương và lực lượng biên phòng giữ thật vững, thật chắc khu vực biên giới, ngăn chặn xuất nhập cảnh trái phép, cách ly. Nếu buông lỏng, lơ là, xảy ra ca nhập cảnh trái phép làm lây nhiễm trong cộng đồng, nhất là virus SARS-CoV-2 mang biến chủng của Anh, Nam Phi thì việc kiểm soát tại cộng đồng khó khăn.
"Khi phát hiện có trường hợp nhập cảnh trái phép, các địa phương phải báo ngay cho cơ quan chức năng để cách ly trường hợp này và xử lý nghiêm. Chúng ta cũng cần tăng cường tầm soát để phát hiện các ca nhiễm bằng việc tăng cường xét nghiệm tại khu vực và đối tượng có nguy cơ một cách thường xuyên, để phát hiện sớm mầm bệnh trong cộng đồng", Bộ trưởng nói.
Bộ Y tế cũng yêu cầu các địa phương cập nhật bản đồ an toàn Covid-19. Đặc biệt các Sở Y tế phải triển khai thật nhanh việc cập nhập bản đồ an toàn Covid-19 tại các phòng khám tư nhân vì thực tế, việc này đang triển khai khá chậm trễ. Nếu phòng khám nào không tuân thủ quy định phòng, chống dịch có thể đình chỉ phòng khám đó. Với các cơ sở y tế, tiếp tục thực hiện khai báo y tế. Các địa phương kiến nghị với người dân cài sổ sức khỏe điện tử.
Bộ trưởng đề nghị các địa phương phải chuẩn bị kịch bản cho có dịch: nâng cấp cơ sở xét nghiệm để đáp ứng tình hình lấy mẫu xét nghiệm; chuẩn bị cho kịch bản cách ly trên diện rộng; chuẩn bị hậu cần cho cách ly; chuẩn bị tình huống cho công tác điều trị…
