Theo báo cáo của huyện Tu Mơ Rông, đến thời điểm hiện nay, huyện ghi nhận số lượng cây bị thiệt hại do sâu bệnh hại là 29.143 cây, trong đó xã Măng Ri là 20.168 cây; xã Tê Xăng là 1.900 cây; xã Ngọk Lây là 7.075 cây. Số lượng cây bị chết, ảnh hưởng do mưa đá là 652 cây, trong đó xã Măng Ri là 639 cây; xã Đăk Sao là 13 cây.
Đây chưa phải là con số cuối cùng về số lượng sâm bị thiệt hại vì hiện vẫn còn 5/9 xã gửi thống kê. Huyện Tu Mơ Rông đang tiếp tục chỉ đạo các xã thống kê số lượng cây sâm bị thiệt hại do sâu bệnh hại, mưa đá gây ra.
Diện tích sâm Ngọc Linh bị thiệt hại do mưa đá và sâu bệnh không chỉ xảy ra ở huyện Tu Mơ Rông mà tình trạng này cũng xuất hiện ở một số vườn sâm tại xã Mường Hoong và Ngọc Linh (huyện Đăk Glei).
Trước tình hình trên, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Kon Tum, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Tu Mơ Rông, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Đăk Glei, Ủy ban nhân dân xã Mường Hoong và Ngọc Linh đã đi kiểm tra thực tế tại 6 vườn sâm của các hộ dân ở Mường Hoong và Ngọc Linh.
Qua kiểm tra thực tế, cây sâm Ngọc Linh từ 2-3 năm tuổi vẫn sinh trưởng, phát triển bình thường, ít bị bệnh. Đối với cây 1 năm tuổi (trong tổng số khoảng 13.500 cây) có khoảng 2.200 cây đã chết; số còn lại tỷ lệ cây bị nhiễm bệnh chiếm khoảng 35- 40%. Những luống sâm trồng có che mưa bằng nylon trắng thì ít bị bệnh hơn những luống che bằng lưới nylon. Triệu chứng điển hình vết đốm hoặc chấm phiến lá hoặc mép lá. Vết bệnh lan dần vào làm cho lá bị thối nhũn và gục xuống. Bệnh lan dần vào phần thân: đa số cây có bộ rễ chưa bị thối.
Qua đó, xác định cây sâm Ngọc Linh bị bệnh chết rạp là do các loại nấm (Phoma glomerata, nấm Rhizoctonia solani và nấm Phytophthora sp) gây ra. Trong thời gian từ tháng 3 đến nay, tại khu vực trồng sâm Ngọc Linh có lượng mưa nhiều, thường xuyên có sương muối, trời âm u, độ ẩm cao tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh phát sinh, phát triển mạnh. Đa phần các vườn không có lưới che, nên khi cây sâm còn nhỏ gặp mưa lớn tạo vết thương và qua đó nấm bệnh xâm nhập.
Đồng chí Trần Ngọc Luận, Trưởng Phòng Bảo vệ thực vật và Kiểm dịch nội địa, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Kon Tum, cho biết: Từ các triệu chứng trên đối chiếu với kết quả của Đề tài “Nghiên cứu phòng trừ sâu, bệnh trên cây sâm Ngọc Linh” do Viện Bảo vệ thực vật thực hiện trong thời gian từ tháng 6/2018 đến tháng 6/2020 trên địa bàn tỉnh Kon Tum, có thể xác định cây sâm Ngọc Linh trên các vườn đã kiểm tra bị nhiễm bệnh chết rạp.
Để bảo vệ vườn sâm Ngọc Linh, người dân cần vệ sinh vườn cây để tạo độ thông thoảng, tách những cây bị bệnh ra luống và trồng vào giá thể mới để tránh bệnh lây lan; Thường xuyên thăm phát hiện bệnh sớm báo cáo các cơ quan chức năng xử lý kịp thời; Sửa chữa, bổ sung mái che cho luống trồng để mưa không tác động tiếp vào cây sâm nhằm hạn chế nấm lây lan; Bón bổ sung cho vườn cây bằng mùn núi đã được xử lý bằng các chế sinh học Trichoderma từ 3-6 tháng/lần để tăng cường dinh dưỡng cho cây; Dùng thuốc Antracol 70WP (Propineb) kết hợp với Amistar Top (Azoxystrobin + Difenoconazole) có hiệu lực cao trong phòng trừ bệnh chết rạp, tăng hiệu quả sử dụng thuốc cần kết hợp chất bám dính.
