Nghi lễ khai hội năm nay được diễn ra trang trọng, ngắn gọn, nối tiếp diễn văn khai hội ôn lại cuộc đời và công đức của Đức vua - Phật hoàng Trần Nhân Tông là lời chúc phúc đầu năm mới của Hội đồng trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, nghi lễ gióng trống, thỉnh chuông khai hội, dâng hương cầu nguyện quốc thái, dân an…
Theo các nghiên cứu cũng như sử sách ghi lại, Đức vua, Phật hoàng Trần Nhân Tông là vị vua anh minh, văn võ song toàn, đã có công lớn lãnh đạo quân dân Đại Việt đánh đuổi giặc Nguyên - Mông, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và độc lập dân tộc. Sau khi khôi phục và đưa đất nước bước vào thời kỳ thái bình thịnh trị, vua đã nhường ngôi cho con trai, xuất gia tu hành và sáng lập dòng thiền Trúc Lâm, dòng thiền mang đậm bản sắc văn hóa Đại Việt với tinh thần nhập thế, khai phóng và vị tha.
Am Ngọa Vân nơi Đức vua Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn.
Năm 1307, Điều Ngự Giác hoàng lên núi Bảo Đài dựng am Ngọa Vân làm nơi tu hành và hóa phật tại đây vào ngày 1-11 năm Mậu Thân (1308). Vì vậy, Ngọa Vân được xem là “Thánh địa” của Thiền phái Trúc Lâm nói riêng, Phật giáo Việt Nam nói chung.
Hiện nay, Ngọa Vân đã được xây dựng, mở rộng thành một trung tâm quan trọng của Phật giáo Trúc Lâm thời Trần; đồng thời, triều đại nhà Trần đã biến An Sinh - Đông Triều trở thành kinh đô của Phật giáo.
Nhận thức rõ những giá trị to lớn của Ngọa Vân, trong nhiều năm qua, thị xã Đông Triều đã tích cực phối hợp Ban trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh dồn tâm sức, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực khai quật khảo cổ, nghiên cứu, đầu tư tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích Ngọa Vân, cũng như khu di tích nhà Trần tại Đông Triều theo Quy hoạch tổng thể đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Du khách hành hương về Lễ hội xuân Ngoạ Vân.
Lễ hội xuân Ngọa Vân được duy trì tổ chức vào ngày 9 tháng Giêng và diễn ra đến hết tháng 3 âm lịch hằng năm. Đây là hoạt động văn hóa mang giá trị nhân văn sâu sắc, với ý nghĩa hướng về cội nguồn; là dịp để nhân dân, du khách hành hương về thánh địa Ngọa Vân, để tri ân công đức của Phật hoàng Trần Nhân Tông và tôn vinh những giá trị tư tưởng của Thiền phái Trúc Lâm.
Trong ngày khai hội xuân Ngọa Vân, du khách thập phương được miễn giảm 25% phí cáp treo tham quan khu di tích.