Nhận định về động thái này, PGS,TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, đây là bước đi thể hiện quyết tâm rất lớn của ngành giao thông để hiện thực hóa chỉ đạo của Chính phủ về đầu tư xây hạ tầng giao thông trong giai đoạn hiện nay: “Đầu tư phát triển hạ tầng giao thông ở nước ta đang bước vào giai đoạn quyết liệt và thực chất. Nhu cầu cần thiết đã trở thành yêu cầu cấp bách, Chính phủ đang hành động theo tinh thần đó. Bộ Giao thông vận tải đã đích thân mời các nhà đầu tư có tiềm lực tài chính mạnh như Vingroup, Sungroup, Him Lam,… đồng thời cần đến sự xung kích của các doanh nghiệp quân đội và không thể thiếu những doanh nghiệp có năng lực chuyên nghiệp và vai trò tiên phong trong đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông trong thời gian qua như Tập đoàn Đèo Cả. Nếu sự hợp sức của các doanh nghiệp trên được thông qua, sẽ mở ra một lộ trình và hướng đi mới nhằm hoàn thành một khối lượng công việc khổng lồ trong thời gian từ nay đến cuối năm 2025 mà Chính phủ đề ra”.
Cũng theo PGS, TS Trần Đình Thiên, cần phải bảo đảm nguyên tắc cạnh tranh thực chất, kể cả khi sử dụng phương thức chỉ định thầu để đáp ứng yêu cầu gay gắt về tiến độ, thời gian và chất lượng công trình. Các tiêu chuẩn, tiêu chí, điều kiện chỉ định thầu phải được thiết kế nghiêm túc, nghiêm khắc, chặt chẽ và mang tính hệ thống; đồng thời việc giám sát, đánh giá phải được bảo đảm bằng trách nhiệm cá nhân.
“Ngoài ra, đây có thể sẽ là một trong những điểm mấu chốt chiến lược để thay đổi hệ thống thể chế: áp dụng chế độ “thưởng cho người thắng”, thay cho nguyên tắc “chọn sẵn người thắng” để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án đường cao tốc. Đây là cơ hội tuyệt vời để xoay chuyển căn bản cơ chế phân bổ nguồn lực, hỗ trợ các doanh nghiệp Việt có thực lực điều kiện để bứt phá, vươn lên”, TS Trần Đình Thiên nhấn mạnh.
Về việc chọn lựa nhà thầu có tâm và tầm để thực hiện cao tốc bắc-nam, TS Lưu Bình Nhưỡng, Phó Trưởng Ban Dân nguyện của Quốc hội cho rằng: “Cần đánh giá năng lực chủ đạo của các doanh nghiệp tham gia dự án giao thông đường bộ, khác với các loại hình công trình khác như lĩnh vực dân dụng hay đê điều. Theo Luật Đấu thầu, “chỉ định thầu” là một hình thức để đẩy nhanh tiến độ của gói thầu/dự án và giảm bớt thủ tục hành chính, đáp ứng nhu cầu cụ thể của chủ đầu tư về tiến độ, chất lượng, giá thành. Chúng ta cần xem xét điều chỉnh các Nghị định, Thông tư quy định về tiêu chí lựa chọn nhà thầu trong hồ sơ mời thầu bảo đảm phù hợp thực tiễn và khả năng đáp ứng của những doanh nghiệp giao thông trong nước”.
Thời gian qua, trong nước xuất hiện ngày càng nhiều các dự án hạ tầng giao thông quy mô hơn 10 nghìn tỷ đồng có công nghệ mới, từ cao tốc đến hầm xuyên núi hay cầu vượt biển. Doanh nghiệp trong nước đã trực tiếp đầu tư và tổ chức thi công bảo đảm vượt tiến độ, chất lượng và bảo đảm tính mỹ thuật. Để triển khai dự án cao tốc bắc-nam theo đúng yêu cầu của Chính phủ, cần lựa chọn các doanh nghiệp đã thực hiện và có kết quả sản phẩm cụ thể; loại bỏ nhà thầu yếu kém hoặc từng liên quan sai phạm về chất lượng tại các dự án dính líu yếu tố hình sự, ban hành quy định hỗ trợ, ưu đãi cần thiết cho những sáng tạo, hướng đi mới nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt lớn mạnh, vươn tầm quốc tế.
