Hướng tới các giải pháp số hóa để cải thiện quy trình đăng ký và thống kê hộ tịch

Ngày 9/8, Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam và tổ chức Vital Strategies - đối tác trong “Sáng kiến dữ liệu cho sức khỏe” của Quỹ Bloomberg Philanthropries - đã ký kết thỏa thuận cho giai đoạn 2 của quan hệ đối tác nhằm tiếp tục hỗ trợ những nỗ lực cải thiện công tác đăng ký và thống kê hộ tịch của Chính phủ Việt Nam.

Sáng kiến dữ liệu cho sức khỏe do Quỹ Bloomberg Philanthropies cùng Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia tài trợ. Việt Nam đã tham gia Sáng kiến này từ tháng 3/2020. Trong giai đoạn 2, Bộ Tư pháp phối hợp các bộ, ngành liên quan thực hiện từ tháng 7/2021 đến tháng 3/2023.

Trong giai đoạn 1, chương trình đã hỗ trợ nâng cao chất lượng đăng ký khai sinh và khai tử thông qua tăng cường quản trị đăng ký và thống kê hộ tịch. Đánh giá hoạt động của hệ thống đăng ký và thống kê hộ tịch, tiến hành rà soát các văn bản pháp lý liên quan đến đăng ký và thống kê hộ tịch và thiết kế quy trình cải tiến đăng ký khai sinh, khai tử và  thống kê hộ tịch khác.

Giai đoạn 2 của chương trình sẽ tập trung đẩy mạnh hơn nữa công tác quản trị và hoàn thiện khung pháp lý về đăng ký và thống kê hộ tịch. Đồng thời, áp dụng các giải pháp số hóa nhằm cải thiện quy trình đăng ký và thống kê hộ tịch và nâng cao năng lực. Cùng với đó, tăng cường sự phối kết hợp giữa các Bộ, ngành liên quan trong việc chia sẻ dữ liệu đăng ký và thống kê hộ tịch phục vụ công tác xây dựng chính sách.

Chương trình cũng sẽ thí điểm mô hình sáng tạo liên thông đăng ký khai sinh và khai tử trước khi nhân rộng ra toàn quốc.

Ông Nguyễn Công Khanh, Cục trưởng Cục Hộ tịch, Quốc tịch và Chứng thực (Bộ Tư pháp) cho biết, việc ký kết văn kiện hợp tác cho giai đoạn 2 (7/2021 - 3/2023) giữa UNFPA và Vital Strategies nhằm hỗ trợ Việt Nam thực hiện thành công Chương trình hành động quốc gia về đăng ký và thống kê hộ tịch, là rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng. Qua đó, góp phần vào việc hoàn thiện khung pháp lý và cải tiến quy trình đăng ký và thống kê hộ tịch theo hướng hiện đại, đẩy mạnh truyền thông sáng tạo và tăng cường sự phối hợp liên ngành từ Trung ương đến địa phương. Sự liên thông kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các ngành - nhất là dữ liệu về sinh, tử - không chỉ phục vụ xây dựng chính sách của các Bộ, ngành, địa phương mà còn trực tiếp phục vụ công tác bảo vệ sức khỏe nhân dân và bảo đảm các quyền, lợi ích hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Việt Nam đang thực hiện Chương trình Hành động quốc gia về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2017-2024. Đẩy mạnh quy trình đăng ký và thống kê hộ tịch cũng như xây dựng và duy trì dữ liệu có chất lượng về đăng ký khai sinh, khai tử, bao gồm cả  nguyên nhân tử vong. Đây sẽ là cơ sở để các quốc gia công nhận và bảo đảm quyền công dân, lập kế hoạch và ngân sách nhằm xây dựng các chính sách hiệu quả về y tế, bảo trợ xã hội, giáo dục, dân số và quyền con người ở cấp trung ương và địa phương, đồng thời đo lường tác động của các chương trình và dự án công.

Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam, nhấn mạnh, thành tựu quan trọng nhất của giai đoạn 1 chính là hỗ trợ để nâng cao năng lực của cán bộ làm công tác đăng ký và thống kê hộ tịch. Đồng thời, cải tiến quy trình đăng ký khai sinh, khai tử, báo sinh và báo tử theo hướng tinh gọn, hiện đại.

Bà cho biết: “Các hoạt động được thiết kế cho giai đoạn 2 đóng vai trò hết sức quan trọng nhằm bảo đảm hệ thống đăng ký và thống kê hộ tịch hoạt động có hiệu quả tại Việt Nam, góp phần cải thiện công tác quản trị đăng ký và thống kê hộ tịch ở cấp trung ương và địa phương nhằm đem lại quyền lợi pháp lý và bảo vệ cho các cá nhân. UNFPA tin tưởng rằng hệ thống đăng ký và thống kê hộ tịch hoạt động tốt sẽ góp phần bảo đảm các quyền lợi xã hội của mỗi cá nhân, bao gồm quyền lợi về giáo dục, chăm sóc sức khỏe, thừa kế tài sản và quyền bầu cử cùng các quyền lợi khác. Một cơ chế đăng ký hộ tịch tinh gọn xuyên suốt cuộc đời đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ, tạo nên một khung hành động nhằm giải quyết bất bình đẳng giới”.

Một hệ thống đăng ký và thống kê hộ tịch hiện đại và tiến bộ sẽ cung cấp dữ liệu quan trọng cho xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng. Đây là điều vô cùng quan trọng để đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc đến năm 2030.

Bởi vậy, tiếp tục đầu tư cải thiện hệ thống đăng ký và thống kê hộ tịch là cần thiết, góp phần giúp Việt Nam có thể theo dõi được tiến độ thực hiện Chương trình nghị sự về Phát triển Bền vững tới năm 2030.