Thứ trưởng Giao thông vận tải (GTVT) Lê Anh Tuấn đã yêu cầu Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và sân bay Tân Sơn Nhất phải chủ động xây dựng kịch bản, kế hoạch phục vụ trong thời gian tới, tuyệt đối không để xảy ra ùn tắc ở khu vực soi chiếu an ninh.
“Phải tăng cường tinh thần trách nhiệm của nhân viên an ninh, tăng công suất của từng dây chuyền, huy động đủ người với mục tiêu phục vụ tốt nhất nhu cầu của người người dân. Chậm nhất 45 giây phải thực hiện xong việc soi chiếu đối với một hành khách. Chiều 21-4, tôi sẽ trực tiếp kiểm tra việc phục vụ hành khách tại Tân Sơn Nhất”, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn chỉ đạo. Đồng thời, yêu cầu Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) rà lại slot cung ứng tại các sân bay, nhất là các sân bay có nguy cơ ùn tắc.
“Hiện có một số hãng dồn chuyến, hủy chuyến, cảng vụ hàng không có trách nhiệm kiểm tra, xử phạt nghiêm. Các đơn vị thống kê cụ thể số liệu dồn chuyến, hủy chuyến thời gian qua để Bộ GTVT có giải pháp cũng như hình thức xử lý thích đáng", Thứ trưởng Lê Anh Tuấn chỉ đạo.
Theo đánh giá của Cục trưởng HKVN Đinh Việt Thắng, nguyên nhân sâu xa gây nên cảnh ùn tắc là nhà ga quốc nội Tân Sơn Nhất đã quá tải từ rất lâu. Cảng chỉ có một cao trình (khách đi, khách đến cùng một tầng), lại phải cơi nới nhiều lần. Do vậy, muốn xử lý triệt để, cần phải đẩy nhanh việc xây dựng nhà ga hành khách T3.
Về thông tin kiểm tra trực quan ngẫu nhiên 10% hành khách, ông Thắng cho rằng, đây là quy định quốc tế, liên quan đến an ninh, an toàn, là việc bắt buộc phải làm, không thể bàn lùi. Chúng ta tuyệt đối không thể đánh đổi an ninh, an toàn vì bất kỳ lý do nào. Vấn đề đặt ra chỉ là làm như thế nào, bằng cách nào hay thôi.
“Ngay sau khi nhận được thông tin về việc ùn tắc, Cục HKVN đã lập một đoàn kiểm tra thực tế và yêu cầu tạm dừng việc kiểm tra trực quan ngẫu nhiên 10%; mở toàn bộ các luồng soi chiếu để phục vụ hành khách, bao gồm cả việc mở luồng nội bộ. Đồng thời, thiết lập riêng luồng phục vụ người có công với cách mạng, người già, trẻ em, phụ nữ có thai. Đến ngày 19-4, tình hình đã cơ bản được kiểm soát, không có khách nào phải đứng đợi ở khu vực soi chiếu quá 30 phút.
Theo ông Thắng, có nguyên nhân chủ quan khiến tình trạng ùn tắc ở Tân Sơn Nhất trầm trọng hơn. “Cùng một quy định kiểm tra ngẫu nhiên trực quan 10% hành khách, nhưng sân bay Nội Bài triển khai rất tốt. Ngay ngày đầu tiên, Giám đốc sân bay Nội Bài Tô Tử Hà đã có mặt từ 6 giờ sáng để kiểm tra. Vì vậy, quản lý một sân bay lớn, trách nhiệm càng phải cao hơn, càng phải trăn trở hơn", ông Thắng nêu thí dụ.
Với hãng hàng không, Cục HKVN đã điều tiết giảm bớt chuyến bay khai thác bằng tàu bay thân rộng của Vietnam Airlines (năm chuyến) và Bamboo (ba chuyến) khỏi khung giờ cao điểm từ 6-9 giờ sáng hằng ngày; đồng thời ngay trong ngày 20-4, Cục sẽ ra văn bản bỏ quy định an ninh hàng không phải kiểm tra khai báo y tế và chuyển trách nhiệm này cho các hãng hàng không.
Cục HKVN Đinh Việt Thắng cũng đang yêu cầu điều tra, làm rõ liệu việc ùn tắc tại Tân Sơn Nhất vừa qua có phải do phản ứng tiêu cực của lực lượng an ninh với yêu cầu kiểm tra an ninh trực quan ngẫu nhiên 10% không để có giải pháp xử lý.
Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) Nguyễn Đức Hùng nhận định, ùn tắc tại sân bay Tân Sơn Nhất những ngày qua chủ yếu xảy ra tại “nút cổ chai” soi chiếu an ninh. “Cục HKVN cấp phép năng lực thông qua cửa an ninh soi chiếu của Tân Sơn Nhất cả hai sảnh A và B đạt hơn 3.300 khách/giờ, tuy nhiên, từ ngày 14 đến 19-4, tại các khung giờ buổi sáng, lượng hành khách thông qua cửa an ninh soi chiếu vượt ngưỡng thiết kế khoảng 35%”, ông Hùng thông tin.
Nguyên nhân thứ hai được lãnh đạo ACV nhìn nhận có liên quan đến việc khai báo y tế. Một số hành khách không khai báo y tế vẫn đi thẳng đến khu vực soi chiếu và phải quay trở lại khai báo làm mất rất nhiều thời gian. Ngoài ra, một số thời điểm hệ thống khai báo bị nghẽn mạng, khi mạng hoạt động trở lại, số lượng khách bị dồn vào một khoảng thời gian ngắn.
Một nguyên nhân khác do các hãng hàng không dồn chuyến, hủy chuyến vì lý do khai thác. Theo quy định của Cục HKVN, trong 5 phút không được có quá hai chuyến bay cùng cất cánh, song do dồn chuyến, hủy chuyến xảy ra tình trạng 3-4 chuyến bay có cùng một giờ cất cánh. Cùng với đó, an ninh hàng không phải thực hiện việc kiểm tra an ninh trực quan ngẫu nhiên 10% hành khách dẫn đến kéo dài thời gian tại khu vực soi chiếu.
Ngay trong sáng 20-4, ACV đã thống nhất với sân bay Tân Sơn Nhất tăng thêm năm máy soi chiếu từ nhà ga quốc tế sang phục vụ quốc nội và hoạt động hết công suất các máy hiện có. Ngày 19-4, Cục HKVN đã điều chỉnh giảm tám slot tại Tân Sơn Nhất trong khung giờ cao điểm, giúp giảm bớt ùn tắc.
Theo nhận định của lãnh đạo Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (NIA), khi dịch Covid-19 được kiểm soát ổn định, người dân đi bằng đường hàng không tăng cao trở lại, đến nay đã vượt 25% sản lượng nội địa so cùng kỳ năm 2019. Dự kiến, sản lượng vận chuyển qua NIA dịp 30-4 và 1-5 cũng như cao điểm hè đạt bình quân khoảng 78 - 80 nghìn lượt khách/ngày và hơn 500 lượt chuyến bay/ngày, tăng khoảng 30% so với hiện nay (hiện tại, sản lượng trung bình ngày đạt gần 62 nghìn lượt khách và 430 lượt chuyến bay).
Đặc biệt, sản lượng chuyến bay nội địa dự kiến đến thời điểm lễ 30-4 tăng khoảng 40% so cao điểm 30-4 năm 2019 (khi chưa có dịch Covid-19).
Ngay từ cuối tháng 3, NIA đã chủ động xây dựng phương án phục vụ cao điểm dịp Lễ 30-4 và cao điểm hè. Theo đó, tăng cường công tác phối hợp điều hành tại Trung tâm AOCC, kịp thời ra quyết định, tối ưu hóa công tác điều hành hoạt động bay; bố trí lực lượng an ninh hàng không phối hợp lực lượng công an tại địa bàn bảo đảm an ninh trật tự, phân luồng giao thông, mở tối đa hệ thống máy soi chiếu, hệ thống băng tải hành lý.
Nhà ga T1 hiện có 102 quầy thủ tục, có khả năng phục vụ đến 3.060 khách/giờ. Ngoài ra, nhà ga hành khách T1 còn 11 quầy thủ tục dự phòng tại khu vực Sảnh E nhằm giải tỏa hành khách khi có nhu cầu. Bên cạnh đó, hiện tại tỷ lệ hành khách đi nội địa làm thủ tục qua web, qua mobile và kiosk check-in đạt tỷ lệ khoảng 30-35% cũng góp phần giảm tải lượng khách làm thủ tục check-in tại quầy.
Theo rà soát, từ khi thực hiện Chỉ thị 917/CT-CHK của Cục HKVN về việc bắt buộc 100% hành khách phải khai báo y tế điện tử trước khi xếp hàng qua cửa kiểm soát ANHK, tại Cảng HKQT Nội Bài vẫn còn nhiều hành khách, đặc biệt là những khách làm thủ tục web-check-in, kiosk check-in chưa hoàn thiện thủ tục khai báo y tế nhưng vẫn xếp hàng làm thủ tục kiểm tra an ninh hàng không.
Cảng HKQT Nội Bài ghi nhận giai đoạn đầu áp dụng Chỉ thị, có những ngày con số này lên tới hàng nghìn khách, đỉnh điểm ngày 2-4 vừa qua có gần 2.300 khách chưa khai báo y tế khi đến điểm kiểm tra an ninh. Để khắc phục, NIA đã tăng cường phối hợp chặt chẽ với các hãng hàng không, các đơn vị phục vụ mặt đất, thống nhất biện pháp kiểm soát khai báo y tế và bố trí lực lượng kiểm soát, hỗ trợ khai báo y tế điện tử.
Ngoài nhân sự của hãng hàng không tại các vị trí quầy thủ tục, kiosk check-in, trước line xếp hàng an ninh hàng không, thì Cảng còn bố trí đội thanh niên xung kích hỗ trợ khách khai báo y tế tại sáu cây máy tính kết nối internet… để giúp hành khách hoàn thành nhanh nhất thủ tục khai báo y tế. Triển khai thử nghiệm phần mềm kiểm soát khai báo y tế điện tử tại các điểm làm thủ tục hàng không để kiểm soát chặt chẽ việc khai báo y tế và tối ưu hóa trong dây chuyền phục vụ.
Sau khi phối hợp chặt chẽ với các hãng hàng không, các công ty phục vụ mặt đất, tình trạng khách chưa hoàn thiện thủ tục khai báo y tế nhưng vẫn xếp hàng làm thủ tục soi chiếu an ninh đã giảm nhiều so với trước, hiện ngày cao nhất chỉ còn khoảng 200 - 400 khách.
Để nhanh chóng hoàn thiện thủ tục hàng không, thực hiện chuyến bay an toàn và đúng giờ, Cảng HKQT Nội Bài lưu ý hành khách khai báo y tế trước khi lên sân bay; chủ động lên sân bay sớm trước giờ bay, cố gắng có mặt trước giờ bay hai tiếng; phối hợp và tuân thủ sự hướng dẫn của nhân viên hàng không. Khi làm thủ tục check-in xong, khẩn trương xếp hàng vào cửa kiểm soát ANHK để hoàn thành nhanh nhất các thủ tục hàng không; sử dụng các phương tiện vận tải công cộng thay vì sử dụng phương tiện cá nhân đưa đón.
