Hoàn thiện các quy định pháp luật về đấu thầu trong lĩnh vực y tế

Cần chỉ định thầu cho mua sắm trang thiết bị y tế đặc chủng

Thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) sáng 15/11, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) cho biết, trong thời gian qua, dự thảo Luật Đấu thầu nhận được sự quan tâm đặc biệt của xã hội. Để góp phần hoàn thiện dự thảo luật, đại biểu nêu những kiến nghị cụ thể liên quan đấu thầu trong lĩnh vực y tế.

Theo đó, về chỉ định thầu trong mua sắm trang thiết bị y tế đặc chủng, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề xuất bổ sung thêm trường hợp chỉ định thầu dành cho việc thực hiện mua một số loại trang thiết bị y tế đặc chủng trên thế giới chỉ có 1 hoặc 2 nhà sản xuất chế tạo và bán thương mại trên thị trường.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà - Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội. (Ảnh: DUY LINH)

Về chỉ định thầu rút gọn, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cho rằng, thực tế trong giai đoạn dịch bệnh bùng phát, vì tính chất cấp bách của công tác chống dịch, nhiều cơ sở y tế phải triển khai ngay các nhiệm vụ chuyên môn nên đã phải vay mượn trang thiết bị y tế, hóa chất, vật tư tiêu hao của các đơn vị y tế tư nhân, sau đó hợp thức hồ sơ đấu thầu để mua sản phẩm của đơn vị đã vay và mượn, như vậy đã có vi phạm quy định tại Luật Đấu thầu. Hình thức chỉ định thầu rút gọn có thể giải quyết được những tồn tại này.

Đại biểu đề nghị dự thảo cần quy định về chỉ định thầu rút gọn trong trường hợp cấp bách, thiên tai, dịch bệnh, mở rộng các trường hợp áp dụng chỉ định thầu rút gọn gồm cả trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao, sinh phẩm, hóa chất xét nghiệm và thuốc.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà cũng lưu ý cần phân biệt các trường hợp chỉ định thầu rút gọn và chỉ định thầu thông thường, không để xảy ra lúng túng trong việc áp dụng pháp luật như hiện nay.

Cho rằng hoạt động đấu thầu thuốc tập trung có nhiều điểm khác, do đó đại biểu đề nghị ban soạn thảo cần đưa ra nguyên tắc xác định nguồn vốn căn cứ lập kế hoạch đối với gói thầu mua sắm thuốc tập trung, đồng thời cần làm rõ vai trò của đơn vị mua sắm thuốc tập trung trong quá trình đấu thầu, chủ đầu tư, bên mời thầu.

Đại biểu Nguyễn Tri Thức - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: DUY LINH)

Cũng liên quan nội dung này, đại biểu Nguyễn Tri Thức (TP Hồ Chí Minh) cho rằng, trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) chỉ nói về đấu thầu thuốc là chưa đủ. Đại biểu mong muốn ban soạn thảo bổ sung 1 chương riêng đối với đấu thầu y tế, bởi lĩnh vực này có tính chuyên sâu rất cao.

Bên cạnh đó, dự thảo vẫn xem hàng hóa y tế, vật tư y tế là hàng hóa thông thường. Đại biểu cho rằng cần phải xem vật tư y tế hàng hóa đặc biệt vì liên quan trực tiếp đến tính mạng người bệnh.

Đại biểu cho rằng nên cho phép các bệnh viện hạng đặc biệt hoặc bệnh viện tuyến cuối được phép lựa chọn thương hiệu để mua sắm thuốc hoặc trang thiết bị y tế, bởi có như vậy thì người nghèo và bệnh viện công mới được tiếp cận các phương pháp điều trị hiện đại và các thiết bị tiên tiến nhất.

Đại biểu cũng đề nghị nên quy định trường hợp cấp bách trong y tế, vì hiện giờ chỉ có quy định là cấp cứu, còn chưa quy định trường hợp cấp bách bởi khi không có đơn vị nào dự thầu hoặc là không trúng thầu thì không có thuốc hoặc trang thiết bị để điều trị cho người bệnh. Do đó, đại biểu đề nghị nên cho phép lãnh đạo bệnh viện hay Đảng ủy, Hội đồng xác định trường hợp cấp bách để tránh tiêu cực và kịp thời đáp ứng thuốc cho người bệnh.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh. (Ảnh: DUY LINH)

Chung quan điểm, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP Hồ Chí Minh) cũng đề nghị ban soạn thảo quy định 1 chương riêng về đấu thầu thuốc, đồng thời đa dạng hóa các phương thức để có được hàng hóa, dịch vụ, có được thuốc cho người bệnh, chứ không chỉ có hình thức đấu thầu.

Đại biểu cho rằng, thuốc là mặt hàng thiết yếu, khi đấu thầu sẽ có tình trạng các đơn vị dự thầu từ chối không tham gia thầu hoặc hủy thầu, trong trường hợp này cần có cách giải quyết đặc biệt để có thuốc phục vụ điều trị cho bệnh nhân.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, quy định về chọn giá kế hoạch cần phải rõ ràng, căn cứ theo thị trường, không thể căn cứ vào giá trúng thầu của năm trước để làm giá kế hoạch của năm sau. Như vậy dẫn đến giá đấu thầu thuốc càng ngày càng thấp và không bảo đảm chất lượng.

Cần có quy định rõ ràng, cụ thể

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. (Ảnh: DUY LINH)

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu tại phiên thảo luận tại hội trường, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng bày tỏ tán thành với ý kiến các đại biểu đã nêu về vấn đề đấu thầu mua sắm thuốc và trang thiết bị y tế.

Bộ trưởng nhấn mạnh, đây là loại hình hàng hóa hết sức đặc biệt, đặc thù và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân nên việc cần có quy định rõ ràng, cụ thể là hết sức cần thiết và cấp bách.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trong dự thảo luật đã thiết kế 1 chương nói về các quy định này và có 1 số điều khoản ở các chương khác cũng đã nói về quy định những vấn đề về y tế. Ban soạn thảo sẽ rà soát lại để bảo đảm đầy đủ, bao quát, thuận lợi trong quá trình mua sắm các trang thiết bị y tế, thuận lợi cho quá trình thực hiện, tổ chức thực hiện.

Trước ý kiến đề xuất có chương riêng về đầu thầu trong lĩnh vực y tế, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư cho biết, cần phải cân nhắc bởi nếu có chương riêng sẽ phá vỡ kết cấu chung của luật và hệ thống pháp luật.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. (Ảnh: DUY LINH)

Bộ trưởng nêu rõ, bởi không chỉ lĩnh vực y tế mới có yếu tố đặc thù, đặc biệt mà còn nhiều lĩnh vực cũng cần đặc thù, đặc biệt, kể cả trong giáo dục đào tạo, thiên tai địch họa, chiến tranh, quốc phòng an ninh…, nếu mỗi một vấn đề đó lại thiết kế 1 chương sẽ không hợp lý. Do đó, Bộ trưởng cho biết sẽ rà soát để bảo đảm bao quát đầy đủ tất cả các vấn đề vướng mắc trong ngành y tế để tạo thuận lợi.

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng giải trình làm rõ thêm một số vấn đề khác có liên quan dự thảo luật. Để khắc phục tình trạng gian lận, thông thầu, tham nhũng trong hoạt động đấu thầu, Bộ trưởng cho biết, dự thảo luật đã bổ sung, quy định nhiều quy định để tránh hiện tượng này.

Theo đó, dự án luật đã bổ sung hoàn thiện các quy định về hồ sơ mời thầu để chống hiện tượng cài cắm tiêu chí; đẩy mạnh đấu thầu qua mạng để bảo đảm tính công khai, minh bạch; yêu cầu tất cả các thông tin về quá trình lựa chọn nhà thầu, trong đó bao gồm có cả các chất lượng hàng hóa và dịch vụ công trình và được công khai trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia; thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà thầu để phục vụ cho việc đánh giá uy tín của các nhà thầu và chất lượng của các hàng hóa cung cấp; nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết sẽ nghiêm túc tiếp thu, nghiên cứu đầy đủ tất cả các ý kiến của đại biểu Quốc hội để rà soát bảo đảm cho dự án luật rõ ràng, chi tiết, tạo thuận lợi trong thực hiện.