Hình thành chế độ bảo hiểm đa tầng, tiến tới bao phủ bảo hiểm xã hội toàn dân

Có thể áp dụng Luật Bảo hiểm xã hội cùng thời điểm cải cách tiền lương

Chiều 2/11, Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Phát biểu ý kiến tại Tổ 4, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, tại Hội nghị Trung ương 7 khóa XII đã bàn và ban hành 2 nghị quyết quan trọng là Nghị quyết 27 về cải cách chính sách tiền lương và Nghị quyết 28 về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Về lộ trình cải cách tiền lương, Chủ tịch Quốc hội cho biết, dự kiến bắt đầu từ năm 2021. Ban chỉ đạo cải cách tiền lương đã triển khai rất ráo riết việc này. Tuy nhiên, sau đó nước ta bị tác động rất mạnh mẽ của dịch Covid-19 nên đã trình Trung ương cho phép lùi lại thời điểm thực hiện. Hiện Trung ương đã kết luận sẽ thực hiện cải cách tiền lương từ ngày 1/7/2024.

Nếu Kỳ họp thứ 7 Quốc hội thông qua dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) thì cũng có thể áp dụng vào thời điểm trùng với cải cách tiền lương (ngày 1/7/2024).

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Về cải cách chính sách bảo hiểm đã có một số nội dung được thể chế hóa như tuổi nghỉ hưu trong Bộ Luật lao động, còn những nội dung khác tiến hành chậm hơn so với cải cách tiền lương.

Dù vậy, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nếu Kỳ họp thứ 7 Quốc hội thông qua dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) thì cũng có thể áp dụng vào thời điểm trùng với cải cách tiền lương (ngày 1/7/2024).

Về tên gọi, Bộ Chính trị thống nhất trình Trung ương tên gọi cải cách chính sách bảo hiểm xã hội chứ không phải đổi mới hay sửa đổi bổ sung. Đây là thay đổi rất căn bản, hình thành chế độ bảo hiểm đa tầng (hưu trí, bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện), tiến tới bao phủ bảo hiểm xã hội toàn dân.

Về thời gian đóng bảo hiểm xã hội, theo Chủ tịch Quốc hội cho biết sẽ giảm thời gian đóng-hưởng từ 20 năm xuống 15 năm và tiến tới 10 năm. Đây là xu hướng của thế giới hiện tại vì tiền lương ngày càng tăng lên, tỷ lệ đóng "cho cái bánh" ngày càng to ra, tức là số năm đóng ngày càng ít nhưng tiền đóng thì nhiều.

Quang cảnh thảo luận tại Tổ 4. (Ảnh: DUY LINH)

"Không những vậy, tiền lương tối thiểu vùng của người lao động hầu như năm nào chúng ta cũng tăng thêm khoảng 6-8%. Tới đây cải cách tiền lương cũng cải cách cả khu vực công và khu vực tư", Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội, một trong những nhân tố quan trọng nhất để hạn chế bớt việc rút bảo hiểm xã hội một lần là giảm thời gian đóng bảo hiểm và làm tốt công tác truyền thông.

"Người ta thấy nếu đóng 20 năm thì xa xôi quá, 15 năm còn thấy có tương lai, tiến tới 10 năm thì càng có điều kiện để đóng", Chủ tịch Quốc hội nói và cho biết có thêm nhiều thay đổi có tính cách mạng khác.

Tin liên quan

[Infographic] Quá trình xây dựng dự án Luật Bảo hiểm xã hội

Về trợ cấp hưu trí xã hội, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, bản chất của trợ cấp hưu trí xã hội là trợ cấp giống như trợ cấp cho người cao tuổi từ ngân sách nhà nước. Về mặt nguyên tắc, độ tuổi được hưởng ngày càng giảm xuống. Trong đó sẽ giảm cho đến khi nào chạm đến tuổi nghỉ hưu thì dừng. Tuy nhiên các mức hưởng sẽ ngày càng tăng lên, tùy thuộc vào ngân sách nhà nước.

"Hiện nay, tuổi được hưởng đang là 80, luật này sẽ giảm xuống 75 tuổi. Việc giảm dần độ tuổi và mức hưởng thế nào tôi cũng đồng tình với các đại biểu nên có sự linh động, linh hoạt. Luật này nên giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định trong từng thời kỳ theo đề nghị của Chính phủ và căn cứ vào khả năng của ngân sách nhà nước", Chủ tịch Quốc hội gợi mở và đề nghị thiết kế luật có quy định, có mốc thực hiện. Bởi hai vấn đề quan trọng nhất là độ tuổi và mức hưởng thì nên linh hoạt để không phải sửa luật về sau.

Theo Chủ tịch Quốc hội, luật cũng cần phải quy định rõ khoản chi này do ngân sách nhà nước đóng.

Người lao động quan tâm nhất việc rút bảo hiểm xã hội một lần

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Về rút bảo hiểm xã hội một lần, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, đây là vấn đề người lao động quan tâm nhất. Trong chính sách rút thời gian đóng từ 20 năm xuống 15 năm cũng có một phần tác động.

Theo Chủ tịch Quốc hội, khi làm việc với Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), các nước không cho rút bảo hiểm xã hội một lần. Tuy nhiên, lưới an sinh của các nước được bảo đảm, thu nhập người dân cao.

"Còn với nước ta sẽ khác nhưng nhiều ý kiến cho rằng không nên cấm đoán. Chỉ có thể thiết kế chính sách thế nào để có thể giữ người lao động ở lại hệ thống, hạn chế bớt việc rút", Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo Chủ tịch Quốc hội, lý do rút bảo hiểm xã hội một lần bởi nhiều người có khó khăn trước mắt. Trong thống kê đã rõ số liệu người rút ra để bảo đảm nhu cầu cuộc sống hàng ngày, hay bao nhiêu người rút để trả nợ... Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh không nên phân biệt trước khi luật có hiệu lực hay sau khi có hiệu lực.