Sau hơn một năm chống chọi với bệnh bụi phổi silic, anh Hoàng Văn S. (48 tuổi, trú xã Nghi Hưng, huyện Nghi Lộc) đã chết vào cuối tháng 11 vừa qua. Đây là trường hợp thứ hai trên địa bàn xã này chết do bụi phổi chỉ trong vòng chưa đầy hai tháng qua (anh Trần Ngọc H. 45 tuổi, chết ngày 6/10).
Anh S. bắt đầu làm công nhân đóng bột vào bao tải tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Châu Tiến, Khu công nghiệp Nam Cấm, huyện Nghi Lộc từ tháng 10/2019, mức lương 6 triệu đồng/tháng. Giữa năm 2022, do cảm thấy sức khỏe bắt đầu đi xuống (lúc này có nhiều đồng nghiệp đã phát hiện mắc bụi phổi), anh đã đi khám và các bác sĩ kết luận anh mắc phải bệnh bụi phổi silic.
Lúc này, phổi đã có lớp bụi dày, sức khỏe anh S. yếu, không rửa phổi được nữa, nên được gia đình đưa về nhà chăm sóc. Mỗi lần anh lên cơn khó thở, bệnh chuyển biến nặng, gia đình lại đưa đến Bệnh viện Phổi Nghệ An để thở ô-xy.
Ông Nguyễn Viết Thanh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nghi Hưng bức xúc: “Xã chúng tôi có 11 lao động từng làm việc tại Công ty Châu Tiến thì đến nay đã có ba người chết, một người bệnh đang trở nặng. Thật sự là giật mình, hoang mang”.
Trong số các lao động từng làm việc ở Công ty Châu Tiến mắc bệnh bụi phổi silic, anh Phạm Quang S. (xã Nghi Thuận) là người trẻ tuổi nhất (sinh năm 1995, chết hồi tháng 12/2022). Anh S. làm ở tổ nghiền tinh từ tháng 4/2018-2/2021.
Đã một năm trôi qua, ông Phạm Khắc Khánh, bố của anh S. vẫn chưa nguôi được nỗi đau mất con. “Em nó bảo là bụi lắm. Bụi đến nỗi mà hai người đứng sát nhau nhưng không nhìn thấy nhau. Mỗi khi có đoàn kiểm tra, công ty họ cho dừng máy móc nên không thấy bụi”, ông Khánh kể.
Đến nay đã có sáu người từng làm việc ở Công ty Châu Tiến tử vong. Đoàn điều tra bệnh nghề nghiệp tại Công ty Châu Tiến (của Sở Y tế Nghệ An, thành lập ngày 5/10/2023) đã kết luận tử vong do mắc bệnh bụi phổi silic nghề nghiệp đối với 5 trường hợp. Trường hợp còn lại là anh Hồ Đức H. (sinh năm 1990, xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An), công nhân tổ tách hạt từ tháng 6/2017-5/2020, tử vong vào tháng 1/2021, chưa đủ căn cứ để kết luận tử vong do mắc bệnh bụi phổi silic nghề nghiệp.
Công ty Châu Tiến được thành lập năm 2005, mua lại cơ sở hiện tại năm 2013 và chính thức đi vào sản xuất năm 2017, sản xuất bột đá silic trắng và đá lót sàn nồi nấu thép. Công ty có 34 lao động, trong đó 28 người là lao động trực tiếp.
Sự việc về môi trường làm việc độc hại tại Công ty Châu Tiến được phát giác vào tháng 2/2023.
Tháng 5/2023, Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An thành lập đoàn kiểm tra tại công ty này. Kết quả kiểm tra đã chỉ ra nhiều sai phạm, như: công ty không quan trắc môi trường lao động để kiểm soát tác hại đối với sức khỏe người lao động theo quy định của pháp luật; không tổ chức khám phát hiện bệnh nghề nghiệp cho 14 người lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm. Ngoài ra, công tác thu gom, lưu trữ chất thải nguy hại chưa đúng quy định,... Do hàng loạt vi phạm, tháng 9/2023, công ty bị Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An ra quyết định xử phạt hành chính 116 triệu đồng.
Ông Trần Minh Tuệ, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Nghệ An cho biết: Trong một tháng qua, chúng tôi đã khám xác định bệnh nghề nghiệp cho 81 người đã và đang làm việc tại Công ty Châu Tiến. Trong số này có ba người đã phát hiện bệnh bụi phổi silic nay tái khám, 78 người khám lần đầu. Kết quả, 57 người mắc bụi phổi silic (19 người thể nặng, 25 người thể trung bình, 13 người bị thể nhẹ).
Những người may mắn không mắc phải căn bệnh nguy hiểm này phần lớn làm việc ở các bộ phận bên ngoài như kế toán, văn phòng, bảo vệ,... Trong danh sách mà Công ty Châu Tiến báo cáo, có 117 người từng làm việc tại công ty, như vậy còn 36 người vẫn chưa đến khám.
Chiều 18/12 vừa qua, ông Lê Tiến Trị, Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam (Nghệ An) cho biết, đây là trường hợp mất an toàn lao động xảy ra hậu quả nghiêm trọng nhất từ trước tới nay ở địa phương. Ban vừa đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An chủ trì tổ chức buổi làm việc với các sở, ngành, Ủy ban nhân dân huyện Nghi Lộc và Công ty Châu Tiến để thống nhất giữa các sở, ngành về giải quyết các vấn đề liên quan. Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc hiện nay, trong Khu kinh tế Đông Nam, ngoài Công ty Châu Tiến, còn bao nhiêu cơ sở sản xuất bột đá silic, Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế Đông Nam nói, đơn vị đang rà soát!
