Chúng tôi có mặt ở Can Lộc để hòa mình vào không khí hối hả thu hoạch lúa sau bão số 5 với bà con nông dân. Bí thư Huyện ủy Can Lộc Bùi Ðức Hạnh cho biết: Ngay sau khi bão số 4 tan, Ban Thường vụ Huyện ủy Can Lộc đã họp đột xuất, ra quyết định: Dừng tất cả các cuộc họp, tăng cường cán bộ về các xã và huy động tổng lực để cùng bà con thu hoạch lúa hè thu "chạy" bão số 5. Khắp nơi trên địa bàn Can Lộc, bà con nhân dân các xã Thanh Lộc, Kim Lộc, Song Lộc, Quang Lộc... đang huy động tối đa nhân lực ra đồng để thu hoạch số lúa hè thu đang chín rộ. Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Can Lộc Phan Văn Cường cho biết, vụ hè thu này Can Lộc xuống giống 7.896 ha, chủ yếu là các loại giống lúa lai: Nhị ưu 838, TH3-3, TH3-4, Nếp 97, 98... Ðây là bộ giống có năng suất, chất lượng tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng cũng như thói quen canh tác của người dân địa phương. Do ảnh hưởng của đợt rét đậm, rét hại của vụ đông xuân nên lịch thời vụ của hè thu bị chậm 25 - 30 ngày, nên việc thu hoạch vụ hè thu mới chậm trễ, rơi đúng vào thời gian mưa bão số 4 và 5 đổ bộ vào...
Dọc tuyến đường huyện Thanh - Kim - Vượng, nông dân các xã vùng trũng, hạ Can đang tận dụng tối đa khoảng thời gian "vàng" giữa hai cơn bão và ngay cả khi có mưa to (do ảnh hưởng bão số 5 đổ bộ vào Hải Phòng) để khẩn trương thu hoạch lúa. Anh Nguyễn Quang Vinh ở xóm 5 xã Kim Lộc cho biết, vụ hè thu này gia đình anh gieo cấy một mẫu, trước diễn biến bất thường của thời tiết, với phương châm "xanh nhà hơn già đồng" chúng tôi đã huy động tất cả người trong gia đình nên sau bốn ngày tập trung khẩn trương, đến thời điểm bão số 5 đổ bộ vào đất liền cũng là lúc gia đình hoàn thành thu hoạch hè thu. "May nhờ gặt kịp thời trong giai đoạn nắng giữa hai cơn bão, chúng tôi đã kịp phơi, hạn chế tối đa lúa mọc mầm" anh Vinh phấn khởi cho biết thêm. Cùng chung cánh đồng với anh Vĩnh, bà Ngô Thị Lam cùng ba phụ nữ khác ở xóm 7 Kim Lộc có vẻ như tất bật hơn với đồng lúa của mình. Theo bà Lam, tuy có cô con gái đã lấy chồng về gặt giúp nhưng mấy ngày nay gia đình bà không kịp ăn trưa để thu hoạch lúa chạy bão. Bà Lam còn cho biết, vụ hè thu này gia đình gieo cấy 1,5 mẫu, tập trung chủ yếu ở vùng trũng, nếu không thu hoạch kịp thì sẽ bị mất hơn 30% sản lượng. Ðể gặt chạy mưa bão, bà Lam và mọi người ở đây chỉ tranh thủ hớt phần bông lúa, chứ không cắt cả phần gốc rạ như thường làm. Lúa thu hoạch chạy mưa bão đều được bà con xử lý bằng cách rải lúa ra nền nhà hay để nguyên bó lúa rồi dùng quạt thổi, bóng điện sấy nên đã phần nào giảm thiểu lúa lên mộng hư hại.
Văn phòng UBND xã Kim Lộc cửa đóng then cài, hơn 20 cán bộ xã đến các thôn chỉ đạo việc thu hoạch. Chúng tôi gặp Phan Anh Dũng, cán bộ Văn phòng UBND xã đang chỉ đạo bà con thu hoạch lúa ở một cánh đồng lúa bị ngập khá sâu, anh Dũng cho biết, khoảng 75% diện tích đã được nhân dân thu hoạch xong. Hiện, bà con ưu tiên thu hoạch phần giống lúa dễ ngã và ở các ruộng sâu, dễ ngập... Trước đó, Kim Lộc đã huy động các lực lượng giúp bà con thu hoạch 120 ha lúa ở khu vực sâu trũng kịp thời "chạy" bão số 5. Tính đến nay, toàn huyện Can Lộc đã thu hoạch cơ bản 5.000 ha lúa đang chín rộ, chiếm 63% diện tích lúa hè thu. Nhiều xã như Quang Lộc, Song Lộc, Tiến Lộc, Tùng Lộc, Kim Lộc... đã thu hoạch xong phần diện tích lúa chín rộ và cả lúa chín.
Can Lộc là huyện dẫn đầu tỉnh Hà Tĩnh dồn điền đổi thửa từ ô thửa nhỏ sang ô thửa lớn để đưa máy móc cơ giới vào thu hoạch. Ðến nay, Can Lộc có mười máy gặt đập liên hợp và hàng trăm máy gặt tay. Tuy mưa to, phần lớn đồng bị ngập nước nên máy gặt liên hợp không phát huy được hiệu quả, nhưng bù lại, những ngày này, trên các đồng lúa ở Can Lộc có thêm hàng vạn viên chức, công an, bộ đội, đoàn viên, thanh niên và học sinh, sinh viên (được UBND tỉnh Hà Tĩnh cho nghỉ cả một tuần lễ) cùng tham gia thu hoạch vụ hè thu.
Tuy nhiên, qua vụ thu hoạch lúa hè thu chạy mưa bão ở Can Lộc cho thấy, một số xã như thị trấn Nghèn, Ðồng Lộc, Yên Lộc... triển khai vụ hè thu thiếu quyết liệt, không theo đúng lịch chỉ đạo sản xuất. Trong lúc Hà Tĩnh bắt đầu vào cao điểm của mưa bão, nhiều địa phương trong tỉnh như: Ðức Thọ, Cẩm Xuyên, Hương Sơn... đã cơ bản thu hoạch xong lúa hè thu nhưng "vựa lúa" Can Lộc lại là địa phương thu hoạch chậm nhất của tỉnh Hà Tĩnh. Ðến nay, có gần nửa số xã trong huyện vẫn còn phân nửa diện tích lúa vẫn chưa thể thu hoạch được. Bài học về việc tuân thủ lịch thời vụ sẽ không bao giờ cũ đối với cấp ủy, chính quyền của huyện Can Lộc và chính mỗi người nông dân.
