Tăng cao về giá trị xuất khẩu
Cùng với lô hàng 126 tấn gạo thơm xuất khẩu (XK) sang EU với mức thuế suất 0% ngay sau khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực, đến nay, hạt gạo chất lượng cao của Tập đoàn Lộc Trời vẫn liên tục được XK đến nhiều thị trường khó tính với giá cao. Ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời cho biết, để chinh phục thị trường EU, gạo phải đáp ứng được ba yêu cầu chính là có hệ thống quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo đảm truy xuất nguồn gốc; đạt các chỉ tiêu cơ lý, bảo đảm độ thuần chuẩn; bảo đảm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (MRL) trên 486 hoạt chất theo quy định của EU.
“Đối với các yêu cầu này, Tập đoàn Lộc Trời đã có những chuẩn bị từ trước qua trao đổi trực tiếp với khách hàng châu Âu, nắm rõ từng yêu cầu của đối tác. Đến nay, Lộc Trời cũng là công ty đầu tiên trên thế giới đạt thành tích đạt 100 điểm tuyệt đối cho quy trình canh tác lúa theo tiêu chuẩn canh tác bền vững (SRP) vào đầu năm 2020. Chính vì vậy, lượng XK gạo sang EU nói riêng và nhiều thị trường khác của Lộc Trời vẫn tăng dần đều qua từng năm”, ông Huỳnh Văn Thòn cho biết.
Cùng với Lộc Trời, nhiều doanh nghiệp khác trong ngành lúa gạo đang tự tin đưa mặt hàng này tăng trưởng XK ở mức cao, là điểm sáng trong bối cảnh rất nhiều mặt hàng nông sản sụt giảm mạnh kim ngạch XK do Covid-19. Thống kê của Bộ Công thương cho thấy, trong tháng 11/2020, cả nước đã XK 388 nghìn tấn gạo, đem về 207 triệu USD, đưa tổng khối lượng và giá trị XK gạo 11 tháng lên 5,74 triệu tấn và 2,85 tỷ USD, tăng 10,4% về giá trị so với cùng kỳ 2019.
Về chủng loại XK, giá trị XK gạo trắng chiếm 40,3% tổng kim ngạch; gạo jasmine và gạo thơm chiếm 37,7%; gạo nếp chiếm 17,6%; gạo japonica và gạo giống Nhật Bản chiếm 4,2%. Việt Nam đã giảm mạnh XK các loại gạo cấp thấp, thay vào đó là tăng cường gạo cao cấp, gạo thơm, trở thành thị trường có đủ khả năng và chủng loại gạo cao cấp cho nhiều thị trường, kể cả các thị trường khó tính hàng đầu thế giới như Hàn Quốc, châu Âu...
Đáng chú ý, trong một tháng qua, giá gạo 5% tấm của Việt Nam có xu hướng tăng nhẹ từ mức khoảng 495 USD/tấn vào đầu tháng 11 lên khoảng 498 USD/tấn vào gần cuối tháng. Nguyên nhân khiến giá gạo tăng bởi nhu cầu dự trữ gạo của các quốc gia nhập khẩu phục vụ thị trường nội địa tăng do dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp. Trong khi đó, sản lượng lúa gạo của một số nước XK gạo khác như Thái Lan giảm hơn do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu khiến gạo Việt Nam trở thành một trong những lựa chọn thay thế.
TS. Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế nhận định, trong khi lượng XK nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam có chiều hướng giảm do ảnh hưởng của Covid-19, thì giá XK vẫn đạt được kết quả khả quan vì đây là mặt hàng thiết yếu, thị trường vẫn có nhu cầu cao. Xu hướng này dự kiến sẽ vẫn duy trì trong thời gian tới, là dấu hiệu tích cực, đóng góp tích cực cho kết quả XK những tháng cuối năm.
Cơ hội gia tăng xuất khẩu gạo
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, dự báo XK gạo của Việt Nam trong quý I-2021 vẫn tốt khi các thị trường XK chính của Việt Nam như Philippines, châu Phi... tiếp tục ký hợp đồng mua gạo của Việt Nam. Thị trường gạo châu Á bắt đầu nóng trở lại khi hàng loạt khách hàng rất tiềm năng đang ráo riết mua vào, trong đó phải kể đến Trung Quốc, Bangladesh, Philippines… Cụ thể, Trung Quốc đang tích cực chào mua gạo từ các thị trường cung cấp lớn như Pakistan, Thái Lan, Việt Nam. Bangladesh cũng thông báo mở thầu quốc tế từ ngày 26-11 đến ngày 10-12 để mua 50 nghìn tấn gạo và để ngỏ khả năng sẽ mua thêm 250 nghìn tấn, nhằm giúp hạ nhiệt thị trường gạo nước này, sau khi nguồn cung nội địa cạn kiệt vì thiên tai liên tiếp. Đây là lần đấu thầu nhập khẩu gạo đầu tiên của Bangladesh trong ba năm trở lại đây. Ngoài ra, Malaysia và Indonesia cũng đang xúc tiến mua gạo Ấn Độ và các nước xuất khẩu khác như Thái Lan, Việt Nam.
Cơ hội đang rộng mở cho gạo Việt Nam là có, vấn đề còn lại là chúng ta cần tiếp tục khuyến cáo nông dân kiểm soát tốt dư lượng thuốc bảo vệ thực vật để hạt gạo của Việt Nam tiếp tục thắng lớn.
Trong thời gian tới, theo ông Huỳnh Văn Thòn, doanh nghiệp nên tập trung cho chế biến sâu, chất lượng. Quy hoạch lại vùng trồng lúa, định hướng thị trường để bán, củng cố các đầu mối XK, có thông tin và luật lệ rõ ràng. Đặc biệt, với giá lúa cao như hiện nay sẽ có tình trạng các doanh nghiệp cạnh tranh không lành, tư duy ngắn hạn, sợ lúa mình bán không được nên cạnh tranh bán kiếm lời. Đây là thời cơ để tổ chức lại hoạt động XK lúa gạo.
Ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ cao Trung An chia sẻ thêm, để duy trì thành tích XK gạo, nên phát triển sản xuất nông nghiệp theo kiểu trọng tâm, trọng điểm, không chỉ cho hàng XK mà cả tiêu dùng trong nước. Các doanh nghiệp Việt nên chọn lọc sản phẩm, phân khúc thị trường theo khả năng và quy mô doanh nghiệp của mình. Phải sản xuất sản phẩm theo nhu cầu người dùng, chứ không thể bán những gì chúng ta có. Đặc biệt, gạo bán ra thị trường phải an toàn và sạch tuyệt đối.
