Phóng viên: Xin Thứ trưởng cho biết một số kết quả chính của Diễn đàn cấp cao hợp tác quốc tế “Vành đai và Con đường” lần thứ hai?
Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung: Sáng kiến “Vành đai và Con đường” (BRI) được Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nêu ra lần đầu vào năm 2013 trong bối cảnh toàn cầu hóa và liên kết kinh tế tiếp tục là xu thế lớn trong đời sống kinh tế quốc tế. Bên cạnh BRI, còn có nhiều sáng kiến, chiến lược kết nối khác như kế hoạch kết nối APEC giai đoạn 2015-2025, Chiến lược EU về kết nối châu Âu và châu Á, Liên minh kinh tế Á - Âu, Liên minh kết nối cơ sở hạ tầng toàn cầu.
Mục đích của BRI nhằm thúc đẩy kết nối trong năm lĩnh vực, gồm chính sách, cơ sở hạ tầng, thương mại - đầu tư, tài chính - tiền tệ và con người; được đề ra trên cơ sở năm nguyên tắc là tham vấn, bình đẳng, cùng có lợi, hòa hợp và bao trùm; hoạt động dựa trên thị trường, cân bằng và bền vững. Đây là những lĩnh vực hợp tác phù hợp lợi ích của các nước.
Với chủ đề “Hợp tác Vành đai và Con đường: Định hình tương lai chung tươi sáng hơn”, Diễn đàn lần này do Trung Quốc chủ trì là hoạt động đa phương có quy mô lớn và chương trình nghị sự gồm nhiều lĩnh vực. Khoảng 5.000 đại biểu từ 150 quốc gia và hơn 90 tổ chức quốc tế cùng 800 doanh nghiệp nhiều nước đã tham gia các hoạt động của Diễn đàn. Đặc biệt, Diễn đàn có sự tham dự của các nguyên thủ và người đứng đầu chính phủ của 37 quốc gia, trong đó có 10 nước ASEAN. Sự kiện quan trọng nhất của Diễn đàn là Hội nghị bàn tròn các nhà lãnh đạo, cuộc đối thoại chính sách giữa 37 nhà lãnh đạo thảo luận về ba chủ đề lớn là thúc đẩy kết nối, tăng cường cộng hưởng chính sách phát triển xanh và bền vững. Về tổng thể, Diễn đàn đạt nhiều kết quả, trong đó nổi lên ba kết quả lớn sau đây:
Một là, việc Diễn đàn được tổ chức thành công và Thông cáo chung được thông qua đã góp phần tái khẳng định các cam kết thúc đẩy liên kết, kết nối kinh tế, tự do hóa thương mại và tôn trọng chủ nghĩa đa phương. Điều này góp phần duy trì và thúc đẩy xu thế liên kết kinh tế và tự do hóa thương mại trong bối cảnh kinh tế thế giới có dấu hiệu suy giảm, xu hướng bảo hộ thương mại, phản toàn cầu hóa gia tăng. Sau gần sáu năm thực hiện, mặc dù còn nhiều khía cạnh cần hoàn thiện, song cần tiếp tục triển khai năm lĩnh vực hợp tác của BRI, trên cơ sở các nguyên tắc chung, góp phần tăng cường liên kết kinh tế, kết nối trên nhiều mặt, từ cơ sở hạ tầng, kinh tế, khoa học - công nghệ đến văn hóa, xã hội và giao lưu nhân dân.
Hai là, các nhà lãnh đạo tham dự Diễn đàn đã chia sẻ nhiều quan điểm thẳng thắn và xây dựng, góp phần thúc đẩy những điều chỉnh mới cho hợp tác BRI theo hướng đem lại lợi ích cân bằng hơn cho những nước tham gia, nhấn mạnh các nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, cùng có lợi, chú trọng nâng cao năng lực của các quốc gia, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế cao nhất cả về môi trường, bền vững tài chính, lao động, mua sắm, đấu thầu, quản trị, cũng như bảo đảm cạnh tranh bình đẳng và minh bạch tài chính.
Ba là, Hội nghị bàn tròn các nhà lãnh đạo và 12 diễn đàn chuyên ngành đã tạo cơ hội để các đại biểu từ nhiều thành phần thảo luận về các cơ hội hợp tác và phối hợp trong các lĩnh vực kết nối hạ tầng, cộng hưởng chính sách, thương mại, tài chính, đổi mới sáng tạo, kinh tế số và phát triển xanh. Hội nghị các nhà doanh nghiệp với khoảng 800 lãnh đạo doanh nghiệp từ nhiều nước là dịp tốt để thúc đẩy chia sẻ thông tin, kết nối doanh nghiệp và hợp tác công - tư.
Phóng viên: Xin Thứ trưởng cho biết về các hoạt động tham dự của Việt Nam tại Diễn đàn lần này?
Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung: Nhận lời mời của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Diễn đàn cấp cao hợp tác quốc tế “Vành đai và Con đường” lần thứ hai. Việc Việt Nam tham dự Diễn đàn thể hiện chủ trương đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế trên cơ sở nguyên tắc hợp tác hòa bình, bình đẳng và cùng có lợi, tôn trọng lẫn nhau, phù hợp luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc. Trên tinh thần đó, Việt Nam luôn hoan nghênh các sáng kiến kết nối, trong đó có sáng kiến BRI và tham gia các hoạt động của Diễn đàn ngay từ đầu.
Chuyến công tác của Thủ tướng và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đạt nhiều kết quả quan trọng, cả về song phương lẫn đa phương và trên nhiều khía cạnh hợp tác khác nhau.
Về các hoạt động đa phương, chúng ta đã tham gia chủ động, tích cực với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và hiệu quả vào các hoạt động của Diễn đàn và quá trình xây dựng Thông cáo chung của Hội nghị bàn tròn các nhà lãnh đạo, trong đó tái khẳng định các nguyên tắc cơ bản của hợp tác, như bình đẳng, cùng có lợi, tuân thủ các mục tiêu và nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia; nhấn mạnh mong muốn thúc đẩy hợp tác chất lượng cao, cởi mở, xanh và sạch; khẳng định cam kết của các nhà lãnh đạo đối với việc thực hiện Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc về phát triển bền vững, xây dựng một thế giới hòa bình và thịnh vượng.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có bài phát biểu quan trọng tại Diễn đàn, chia sẻ kinh nghiệm 30 năm đổi mới của Việt Nam, nhấn mạnh phát triển là trách nhiệm của mỗi quốc gia và phát huy tốt tiềm năng, thế mạnh cùng với hội nhập quốc tế sâu rộng là nền tảng cho hợp tác thành công. Thủ tướng khẳng định, Việt Nam đang tập trung phát triển kinh tế - xã hội trong nước, đồng thời đẩy mạnh hội nhập quốc tế, trong đó có hợp tác với BRI; nỗ lực thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, trong đó tham gia tích cực vào các sáng kiến giảm chất thải nhựa, bảo tồn đa dạng sinh học. Phát biểu của Thủ tướng đã được Diễn đàn đánh giá cao; nhiều nhà lãnh đạo bày tỏ ủng hộ quan điểm của Việt Nam.
Về các hoạt động song phương, Thủ tướng đã có chương trình tiếp xúc với các lãnh đạo cấp cao Trung Quốc và các nước tham dự Diễn đàn. Thủ tướng được đón tiếp trọng thị; hội kiến Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình, Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Khắc Cường và Ủy viên thường vụ Bộ Chính trị, Bí thư Ban Bí thư Vương Hộ Ninh. Hai bên nhấn mạnh những điểm đồng về lợi ích, chia sẻ mong muốn phát triển quan hệ lành mạnh, ổn định và đi vào chiều sâu, tăng cường tin cậy chính trị, duy trì hòa bình, ổn định trên biển, hợp tác kinh tế - thương mại cùng có lợi; xử lý tình trạng nhập siêu và khuyến khích các doanh nghiệp, các nhà đầu tư có uy tín và các dự án có chất lượng vào Việt Nam. Đáng chú ý, trong chuyến công tác này, hai bên đã ký năm văn bản liên quan kinh tế, trong đó có hai thỏa thuận mở cửa để Việt Nam xuất khẩu sữa và măng cụt vào thị trường Trung Quốc.
Thủ tướng đã tiếp nhiều doanh nghiệp hàng đầu Trung Quốc; khẳng định chủ trương của Chính phủ ủng hộ và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có uy tín, thực lực của Trung Quốc đầu tư tại Việt Nam với hình thức phù hợp, đáp ứng các yêu cầu về môi trường, tiến độ, giá thành, tránh các công nghệ lạc hậu, bảo đảm quản lý tốt các dịch vụ thuế; thẳng thắn nêu rõ một số dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả cần có các biện pháp khắc phục.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc; Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cùng các Bộ trưởng: Kế hoạch và Đầu tư, Công thương, Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Tổng Thanh tra Chính phủ; Thứ trưởng Công an đã có cuộc gặp nhiều lãnh đạo, các đối tác và tổ chức quốc tế. Tại các cuộc tiếp xúc, Thủ tướng đề nghị các nước ủng hộ Việt Nam ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021; ủng hộ, phối hợp Việt Nam trong năm Chủ tịch ASEAN 2020; tạo bước chuyển mạnh trong hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư; phối hợp duy trì Biển Đông hòa bình, ổn định, bảo đảm tự do, an ninh và an toàn hàng hải; xử lý các vấn đề liên quan đến biên giới, người gốc Việt với các nước liên quan. Các nước đều thể hiện ủng hộ các đề xuất nêu trên, ủng hộ Việt Nam ứng cử Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, mong muốn phối hợp chặt chẽ với Việt Nam trong các hoạt động của Liên hợp quốc cũng như năm Chủ tịch ASEAN 2020.
Chuyến công tác của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Diễn đàn, hội kiến, gặp gỡ lãnh đạo cấp cao Trung Quốc và các đối tác đã thành công tốt đẹp. Kết quả chuyến công tác khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa nhằm giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ tối đa các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước của Đảng, Nhà nước. Các hoạt động phong phú, thực chất đã góp phần thúc đẩy quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc và với các đối tác phát triển ổn định, lành mạnh và đi vào chiều sâu, khẳng định thiện chí và vai trò của Việt Nam trong việc chủ động, tích cực hội nhập quốc tế vì hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng.
