Điệu múa, điệu khèn vấn vương du khách

Bốn mùa mây giăng trắng bay phủ khắp các non cao, bên cạnh khí hậu mát mẻ, cây cối quanh năm xanh tốt, huyện miền núi Bắc Hà, tỉnh Lào Cai còn sở hữu nhiều điệu múa độc đáo; trong đó, nổi tiếng là múa xòe ở xã Tà Chải; múa khăn, hát then ở xã Trung Đô và Bảo Nhai; vũ điệu nhảy lửa của người Dao đỏ ở xã Nậm Đét… vẫn được lưu truyền và phát triển cho đến tận ngày nay.
Đội văn nghệ thôn Trung Đô, xã Bảo Nhai biểu diễn múa ô.
Đội văn nghệ thôn Trung Đô, xã Bảo Nhai biểu diễn múa ô.

Tại xã Bảo Nhai, toàn thôn Trung Đô hiện nay trở thành điểm du lịch cộng đồng, gắn kết với các hoạt động văn hóa-nghệ thuật độc đáo. Hiện thôn có tới 50 hộ dân làm du lịch, phát triển kinh tế. Ông Phạm Văn Thủy, người đầu tiên thực hiện mô hình du lịch cộng đồng tại Trung Đô, chia sẻ: "Để hấp dẫn khách du lịch, ngoài dựa vào điều kiện tự nhiên với vẻ đẹp giản dị, có sông Chảy đi qua, chúng tôi còn có đội văn nghệ với nhiều người có thể hát then, chơi đàn tính, múa khăn, nhảy sạp…".

Xã Bản Phố cũng là địa điểm du lịch độc đáo ở Bắc Hà. Ngoài những vườn mận rực rỡ sắc hoa vào mùa xuân, nơi đây còn giữ được nghề nấu rượu bằng men Hồng My, giữ nghề đúc lưỡi cày, nghề làm thịt trâu gác bếp,… Đặc biệt, điệu múa sênh tiền, hát dân ca H’Mông do các thiếu nữ biểu diễn cũng đã làm nức lòng du khách thập phương. Được mệnh danh là "ông văn nghệ" ở Bản Phố, ông Lý Seo Hồ đang giữ "bí kíp" của các điệu múa sênh tiền, múa võ khăn, võ gậy cổ truyền; hiểu cặn kẽ các nhạc cụ của dân tộc mình. Ông cho biết, loại nhạc cụ đặc trưng của người H’Mông là khèn, được chế tác bằng ống tre. Khèn không chỉ dùng thổi, khèn còn dùng để múa. Khi múa, khách đứng vòng trong vòng ngoài, rất thích thú. Các điệu múa, bài hát dân ca cổ truyền phải được gìn giữ, vang vọng núi rừng, gọi về mưa thuận gió hòa, làm lòng người rộng mở, làm cái cây vui, khiến con chim thích hót. "Không dạy là không có được đâu, người trẻ ngày nay nhiều mối quan tâm lắm", ông Lý Seo Hồ trải lòng.

Ở Bắc Hà, Nghệ nhân Ưu tú Lâm Quang Cửa là người tích cực gìn giữ nét đẹp trong hát then, chơi đàn tính. Ông là người đã góp phần gây dựng các đội văn nghệ ở cấp thôn, đặc biệt là phát hiện, bồi dưỡng được những người có năng khiếu, nhiệt huyết, giữ gìn điệu múa, lời hát để giao lưu văn hóa, biểu diễn phục vụ du khách. Theo ông Cửa: "Với người vùng cao nói chung, xòe then như một biểu trưng gắn kết cộng đồng, tạo nên sức mạnh tập thể. Vòng múa xòe của người Tày khác xòe của người Thái, vì đặc điểm của âm thanh đàn tính mạnh mẽ, nên động tác múa xòe của người Tày cũng mạnh mẽ. Âm thanh của nhạc cụ lúc dồn dập, lúc trầm lúc bổng làm nhộn nhịp trái tim bao chàng trai cô gái, để cùng xòe cầu cho mùa màng tươi tốt, bản làng yên bình".

Hiện nay, ở nhiều thôn, bản tại các xã của huyện Bắc Hà đã thành lập được các câu lạc bộ, một mặt nhằm truyền lan các điệu múa, lời bài hát cho giới trẻ, một mặt để quảng bá hình ảnh và phục vụ du lịch. Ở cấp huyện, từ năm 2020 đã thành lập Câu lạc bộ khèn Bắc Hà, với hơn 100 người tham gia. Các thành viên đều được truyền dạy, nâng cao kỹ năng nhảy múa, ca hát và đều có những thành viên nòng cốt. Câu lạc bộ chia làm ba đội văn nghệ, tham gia các buổi biểu diễn tại nhà hàng, các sự kiện tại địa phương. Anh Giàng A Hải, Chủ nhiệm Câu lạc bộ khèn Bắc Hà cho biết: Nhờ hoạt động sôi nổi, những nét đẹp của các điệu khèn đã được gìn giữ rất tốt. Có nhiều người trẻ đã hào hứng tham gia.

Với những sản phẩm du lịch riêng có, Bắc Hà đang trở thành điểm đến của du khách trong và ngoài nước. Để trở thành khu du lịch đặc sắc của tỉnh và khu vực Tây Bắc, Bắc Hà xác định phát triển 10 nhóm sản phẩm du lịch gắn với thương hiệu "Cao nguyên trắng"; trong đó có việc xây dựng không gian văn hóa đặc trưng của các dân tộc: H’Mông, Dao, Tày, Nùng,… theo hướng, gắn với phát triển du lịch cộng đồng.