Ðến nay, hát then, đàn tính vẫn có vị trí quan trọng trong kho tàng dân ca, dân vũ của đồng bào các dân tộc tỉnh Cao Bằng. Vấn đề bảo tồn và phát huy các giá trị của hát then, đàn tính rất được quan tâm thực hiện.
Truyền dạy cho lớp trẻ
Tại xã Vũ Minh, huyện Nguyên Bình, từ năm 2009 đến nay, nhiều lớp truyền dạy hát then và đàn tính đã được tổ chức dành cho người “yêu” then, đặc biệt là lớp trẻ. Nghệ nhân Ưu tú Ðinh Văn Thức, người trực tiếp truyền dạy hát then và đàn tính chia sẻ: Câu lạc bộ hát then - đàn tính và hát dân ca Minh Thanh, ở xã Vũ Minh đã tổ chức các lớp hát then, đàn tính cho hơn 500 học viên. Trong đó, học viên trẻ nhất 5 tuổi, học viên cao tuổi nhất 83 tuổi. Tất cả các lớp học đều miễn phí, với mục tiêu gìn giữ, truyền nối và phát huy các giá trị của nghệ thuật độc đáo này.
Từ các lớp học của Nghệ nhân Ưu tú Ðinh Văn Thức và qua quá trình trau dồi, rèn giũa, nhiều học viên đã trở thành những diễn viên biểu diễn hát then, đàn tính thành thạo và điêu luyện. Quảng bá rộng rãi những giá trị của hát then, đàn tính phục vụ công chúng, Nghệ nhân Ưu tú Ðinh Văn Thức và các học viên tham gia biểu diễn hát then, đàn tính tại nhiều sự kiện, góp phần đưa điệu then, đàn tính lan tỏa, vươn xa.
Tại thành phố Cao Bằng, homestay Kha Bản, ở phường Sông Bằng là địa chỉ quen thuộc với người yêu then và du khách gần xa. Anh Nông Văn Ðạt, chủ homestay Kha Bản cho biết: Nhằm gìn giữ và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, tôi đã phối hợp nghệ nhân, hỗ trợ địa điểm, mở lớp dạy hát then, đàn tính miễn phí. Ðồng thời, khi các đoàn khách có nhu cầu thưởng thức loại hình nghệ thuật độc đáo của đồng bào dân tộc Tày, Nùng, tôi kết nối, mời diễn viên đến homestay biểu diễn hát then, đàn tính, được du khách gần xa yêu thích, tán thưởng.
Đưa hát then, đàn tính gần hơn với công chúng
Ðánh giá về phong trào tập luyện và biểu diễn hát then, đàn tính tại địa phương, đồng chí Sầm Việt An, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng cho biết: Qua quá trình thành lập và phát triển, đến nay, Hội Bảo tồn dân ca các dân tộc tỉnh Cao Bằng có 10 chi hội ở các huyện và thành phố. Tại các địa phương trong tỉnh đã có 706 câu lạc bộ hát then, đàn tính, hát dân ca và đội văn nghệ quần chúng được thành lập, với hơn 2.000 hội viên. Các hội, chi hội, câu lạc bộ đã tổ chức nhiều lớp truyền dạy hát then, đàn tính cho người yêu thích, đặc biệt là lớp trẻ. Qua đó, hát then, đàn tính đã được gìn giữ, lưu truyền và quảng bá rộng rãi thông qua hoạt động trình diễn tại các lễ hội, sự kiện, trình diễn phục vụ du khách và các nghi lễ.
Với mục đích tôn vinh, lan tỏa giá trị bản sắc văn hóa, xây dựng và phát triển sâu, rộng phong trào tập, luyện và biểu diễn hát then, đàn tính tại địa phương, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cao Bằng đã tham mưu cho lãnh đạo tỉnh thực hiện chương trình hát then, đàn tính, với sự tham gia của 1.000 người rất thành công. Sự kiện được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam trao bằng công nhận xác lập kỷ lục màn đồng diễn hát then, đàn tính có số lượng người tham gia đông nhất Việt Nam. Qua sự kiện góp phần tiếp tục quảng bá rộng rãi các giá trị của di sản văn hóa phi vật thể hát then, đàn tính đến công chúng trong và ngoài nước.
Quan tâm tổ chức, động viên, phát triển phong trào tập luyện và biểu diễn hát then, đàn tính phục vụ công chúng, đến nay, tỉnh Cao Bằng đã ba lần tổ chức liên hoan hát then, đàn tính toàn tỉnh. Xen kẽ giữa các lần tổ chức liên hoan, tỉnh và các địa phương đã tổ chức những hội thi trình diễn trang phục dân tộc và thi hát dân ca. Trong đó, hát then, đàn tính là tiết mục được rất nhiều đoàn lựa chọn, biểu diễn phục vụ công chúng.
Qua các liên hoan, hội thi và tiết mục hát then, đàn tính biểu diễn ở các lễ hội, sự kiện và phục vụ du khách, đã lan tỏa, phát triển tình yêu của nhiều người đối với hát then, đàn tính và khẳng định sức sống mãnh liệt của hát then, đàn tính tại địa phương. Cũng thông qua các hoạt động phong phú, đa dạng, nghệ thuật hát then, đàn tính đã được bảo tồn, phát huy giá trị tại tỉnh Cao Bằng, giúp tiếng then, đàn tính “mãi ngân xa” và được lưu truyền, kế tiếp qua các thế hệ.
