Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã có tờ trình gửi Chính phủ về việc ban hành Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 42/NQ-CP ngày 9-4-2020 của Chính phủ và Quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg ngày 24-4-2020 của Thủ tướng Chính phủ.
Đề nghị mở rộng thêm một nhóm hỗ trợ
Về đối tượng, tờ trình đề nghị mở rộng hỗ trợ cho người lao động tạm hoãn hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương tại “cơ sở giáo dục dân lập, tư thục, cơ sở giáo dục công lập tự bảo đảm chi thường xuyên ở các cấp mầm non, mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông".
Quy định “thời gian hỗ trợ theo thời gian thực tế tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không lương, theo hằng tháng tùy theo tình hình thực tế của diễn biến dịch, tính từ ngày 1-2-2020 và không quá ba tháng” nhằm nới rộng thời điểm bắt đầu tạm hoãn từ 1-2-2020. Đây là tháng Việt Nam công bố dịch nhằm hỗ trợ cho các đối tượng có thời gian tạm hoãn kéo dài từ trước 1-4-2020 tới tháng 4, tháng 5 và tháng 6 năm 2020 để tránh thiệt thòi cho đối tượng. Thời gian hỗ trợ vẫn không quá ba tháng.
Văn bản đề nghị bỏ điều kiện “đã trả trước tối thiểu 50% lương ngừng việc cho người lao động theo khoản 3 Điều 98 Bộ luật Lao động” . Đồng thời, kéo dài khoản thời gian lao động ngừng việc được hỗ trợ "trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2020" để tiếp tục hỗ trợ cho người sử dụng lao động đến hết năm 2020 bằng nguồn vốn vay của Ngân hàng Chính sách. Tuy nhiên, thời gian hỗ trợ cho vay vẫn không quá ba tháng.
Tờ trình lược bỏ nội dung "để trả phần lương còn lại và giải ngân trực tiếp hàng tháng đến người bị ngừng việc". Trong thực tiễn, quy định này làm phát sinh thủ tục trong quá trình giải ngân của ngân hàng, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc linh hoạt các nguồn kinh phí để trả lương ngừng việc nhằm giữ chân người lao động.
Giảm điều kiện được tạm hoãn đóng vào quỹ hưu trí tử tuất
Quy định điều kiện để người sử dụng lao động được tạm hoãn vào quỹ hưu trí tử tuất từ “giảm từ 50% lao động tham gia bảo hiểm xã hội trở lên so với thời điểm cơ quan có thẩm quyền công bố dịch” xuống còn “giảm từ 20% lao động tham gia bảo hiểm xã hội trở lên so với thời điểm cơ quan có thẩm quyền công bố dịch”.
Đề xuất nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận gói hỗ trợ tốt hơn trong giai đoạn khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh hiện nay.
Với phương án giảm từ 50% xuống còn 20% lao động tham gia bảo hiểm xã hội trở lên, dự kiến có khoảng 70% số doanh nghiệp đủ điều kiện1.
Giả định có khoảng từ 30% đến 50% số doanh nghiệp tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Con số này tương ứng khoảng từ 120 nghìn đến 200 nghìn doanh nghiệp, với khoảng 3,2 triệu đến 5,4 triệu lao động được tạm dừng đóng. Số tiền giảm một tháng khoảng từ 3.969 tỷ đồng đến 6.618 tỷ đồng.
Bổ sung đối tượng cho Quyết định số 15
Về những nội dung sửa đổi, bổ sung tại Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg, trước hết, tờ trình bổ sung đối tượng: “cơ sở giáo dục dân lập, tư thục, cơ sở giáo dục công lập tự bảo đảm chi thường xuyên ở các cấp mầm non, mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông” tại khoản 3 Điều 1 để thống nhất với dự thảo Nghị quyết số 42/NQ-CP.
Đề xuất bỏ Quy định tại khoản 2 Điều 13 “Đang gặp khó khăn về tài chính, không cân đối đủ nguồn để trả lương ngừng việc cho người lao động, đã sử dụng hết quỹ dự phòng tiền lương để trả lương cho người lao động ngừng việc” để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn vay của Ngân hàng Chính sách xã hội.
Quy định cụ thể lại như sau:
“2. Người sử dụng lao động có doanh thu quý I năm 2020 giảm 20% trở
lên so với quý IV năm 2019 hoặc doanh thu của quý liền kề trước thời điểm xét hưởng giảm 20% trở lên so với cùng kỳ năm 2019.”
Bãi bỏ Điều 14 trong Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg bao gồm các thủ tục hành chính phê duyệt bởi cấp huyện và cấp tỉnh. Doanh nghiệp trực tiếp kê khai hồ sơ vay vốn tại Ngân hàng Chính sách xã hội theo trình tự, thủ tục quy định ở tiểu mục 2.4 dưới đây.
Sửa đổi, bổ sung Điều 15 trong Quyết định số 15, với việc giải ngân của Ngân hàng Chính sách xã hội được thực hiện đến hết ngày 31-1- 2021.
Về đề nghị báo cáo rõ căn cứ đề xuất xác định lại thời điểm tại khoản 1 Điều 1 Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg “từ ngày 1-2-2020 đến ngày 1-6-2020”, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội giải trình như sau: Chính sách hỗ trợ được quy định tại điểm a mục 1 dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung điểm 1 mục II Nghị quyết số 42/NQ-CP là chính sách hỗ trợ người lao động tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động hoặc nghỉ việc không hưởng lương.
Theo quy định, người lao động phải thỏa mãn cả hai điều kiện.
Thứ nhất, thời gian tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương trong thời hạn của hợp đồng lao động, từ một tháng liên tục trở lên tính từ ngày 1-4- 2020 đến hết ngày 30-6-2020.
Thứ hai, thời điểm bắt đầu tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương từ ngày 1-4- 2020 đến ngày 1-6- 2020.
Tuy nhiên, qua quá trình triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động và nghỉ việc không hưởng lương, trong thực tế có nhiều trường hợp kiến nghị về việc bị ảnh hưởng bởi dịch nên đã bị tạm hoãn làm việc từ trước thời điểm 1-4-2020 (thí dụ từ đầu tháng 2/2020, kéo dài liên tục sang tháng 4, tháng 5, tháng 6).
Nếu theo quy định nêu trên, các đối tượng này không được hưởng chính sách hỗ trợ do thời điểm tạm hoãn từ trước ngày 1-4-2020. Mặc dù trong thực tiễn, đây chính là những đối tượng xứng đáng được hưởng nhất do đã phải bắt đầu tạm hoãn hợp đồng lao động từ 1-2-2020.
Bên cạnh đó, theo Quyết định số 447/QĐ-TTg ngày 1-4-2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc công bố dịch Covid-19 tại khoản 2 Điều 1 quy định “Thời gian xảy ra dịch: từ ngày 23-1-2020 (thời điểm xác định trường hợp đầu tiên mắc ca bệnh viêm đường hô cấp do chủng mới của virus Corona (Covid-19) gây ra).
Do vậy, việc quy định nới rộng thời điểm bắt đầu tạm hoãn từ 1-2-2020 là phù hợp với thực tế và tránh thiệt thòi cho các đối tượng có thời gian tạm hoãn kéo dài từ trước 1-4-2020 tới tháng 4, tháng 5 và tháng 6 năm 2020.
Việc tính thời gian hỗ trợ vẫn không quá ba tháng, từ 1-4 đến 1-6-2020.
