Dấu ấn của thế hệ kiến trúc sư Việt Nam đầu tiên

KTS Huỳnh Tấn Phát quê ở Bến Tre, đỗ thủ khoa kiến trúc của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 1933-1938. Ông cùng một số trí thức Nam Bộ tham gia cướp chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám - 1945 ở Sài Gòn-Chợ Lớn. Suốt thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ ông đều giữ những trọng trách, từng là Thủ tướng Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam.

Cuối năm 1938 khi vừa có tấm bằng kiến trúc sư hạng ưu, ông mở văn phòng kiến trúc tại Sài Gòn và đoạt ngay giải nhất cuộc thi thiết kế - xây dựng khu trung tâm Hội chợ triển lãm Đông Dương tại vườn ông Thượng (nay là Tao Đàn).

Các biệt thự do kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát thiết kế trước năm 1943 ở Sài Gòn đến nay vẫn còn giữ nguyên vẻ đẹp cổ kính rất phù hợp với khí hậu nóng, ẩm phương nam.

Có thể kể tên những công trình ở TP Hồ Chí Minh như: Tòa nhà số 7 đường Lê Duẩn (Phủ thủ tướng của chính quyền Sài Gòn trước năm 1975); biệt thự số 151 đường Nguyễn Đình Chiểu; biệt thự số 6 đường Nguyễn Huy Lượng (ảnh trên)...

KTS Nguyễn Cao Luyện học trước kiến trúc sư Huỳnh Tấn Phát một khóa, ông từng là Thứ trưởng Bộ Xây dựng, chủ tịch đầu tiên của Hội kiến trúc sư Việt Nam.

Biệt thự số 215 phố Đội Cấn, Hà Nội (ảnh bên) là một trong những tác phẩm kiến trúc đầu tay của ông. Điểm độc đáo của ngôi nhà này là mái ngói có độ dốc đủ gây ấn tượng, sảnh vào cùng hàng hiên rộng rãi, những chi tiết cột, con sơn... đều là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kiến trúc dân tộc và hiện đại.

Ở ngôi nhà số 65 Lý Thường Kiệt cũng do ông thiết kế lại có mái bằng rất bình dị, được "Việt Nam hóa" bởi những tấm chắn nắng, sê nô mái hai lớp cách tân, và biện pháp chống nóng bằng các lỗ mở.

KTS Tạ Mỹ Duật (cũng có thời kỳ là Thứ trưởng Bộ Xây dựng) là người thích kết hợp các phong cách kiến trúc, đồng thời nhấn mạnh nét mềm mại Á Đông. Ngôi biệt thự số 28 Hàng Chuối, Hà Nội (ảnh dưới) là một minh chứng cho điều đó.

Thế hệ đầu tiên của kiến trúc hiện đại Việt Nam, còn phải kể đến những tên tuổi của các vị: KTS Nguyễn Văn Ninh, người hai lần được giao thiết kế lễ đài Ba Đình, Hà Nội, nơi Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập và lễ đài Ba Đình sau ngày hòa bình lập lại trên miền bắc (nay là Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh); KTS Nguyễn Ngọc Châu chuyên thiết kế các công sở, hội trường, trường học, là đồng tác giả Lăng Bác cùng với các kiến trúc sư Liên Xô trước đây; KTS Hoàng Như Tiếp, người đặt nền móng đầu tiên cho công tác thiết kế, quy hoạch đô thị và nông thôn của nhà nước Việt Nam mới; KTS Nguyễn Ngọc Ngoạn, tác giả của chùa Quán Sứ, Hà Nội; KTS Võ Đức Diên, tác giả của nhà Thủy tạ bên hồ Hoàn Kiếm...

Các vị KTS thế hệ đầu tiên ấy, giờ đã quy tiên, song các tác phẩm họ để lại cho đời đều có dấu ấn của sự tài hoa, kết hợp được khoa học và sáng tạo Những tác phẩm ấy sẽ còn trường tồn cho cháu con học tập.