Theo các bậc cao niên ở ấp Cồn Cù, xã Dân Thành, thị xã Duyên Hải, người dân dùng lưới mùng để vớt rươi. Rươi cuộn tròn se cục trên mặt nước, có những cuộn rươi to nặng tới 10-15 kg. Rươi hình dẹt, thân dài 5-7 cm, có nhiều sợi tơ nhỏ. Ở dưới nước, các sợi tơ giúp rươi bơi lội và chúng sẽ co rút lại khi rươi ở trên cạn. Từ con rươi đất, người dân địa phương chế biến thành các món rươi chiên bột, mắm rươi, rươi xào, rươi kho, hấp,… thơm, ngon, giàu dinh dưỡng, và nhất là ủ thành loại nước mắm đặc sản.
Bà Trần Hồng Nuôi ở ấp Giồng Giếng, xã Dân Thành, thị xã Duyên Hải cho biết, đa số hộ dân sinh sống ở vùng ven biển đều chế biến được nước mắm rươi theo cách truyền thống. Các hộ gia đình sử dụng nước mắm rươi để chấm hoặc kho cá. Người dân ủ mắm rươi bằng cách cho rươi vào khạp, trộn đều với muối hạt, đậy kín nắp lại. Thời gian ủ rươi kéo dài khoảng sáu tháng, sau đó là công đoạn vớt, lọc xác rươi và sản phẩm nước mắm rươi có thể sử dụng được.
Trước đây, dự án nâng cao đời sống tỉnh Trà Vinh đã hỗ trợ nhóm cộng đồng ấp Giồng Giếng, xã Dân Thành thành lập cơ sở sản xuất nước mắm rươi Yến Linh. Nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, phát huy thương hiệu đặc sản địa phương, Ủy ban nhân dân xã Dân Thành phối hợp Trường đại học Cần Thơ hỗ trợ nhóm cộng đồng ấp Giồng Giếng thực hành quy trình sản xuất mắm rươi, đóng chai, dán nhãn, bảo quản sản phẩm. Cục Sở hữu trí tuệ thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã cấp giấy chứng nhận nhãn hiệu tập thể nước mắm rươi Dân Thành.
Sản phẩm nước mắm rươi Dân Thành thơm ngon, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Thành phần nguyên liệu gồm rươi nguyên chất, muối, độ đạm 24%, đóng chai với dung tích 650 ml được người tiêu dùng ưa chuộng. Ðể đáp ứng nhu cầu thị trường, sản phẩm nước mắm rươi Dân Thành có thêm loại chai 250 ml, 150 ml chào bán tại các siêu thị ở Cần Thơ, Thành phố Hồ Chí Minh. Thời gian gần đây, do điều kiện lao động, cơ sở sản xuất nước mắm rươi Yến Linh chỉ duy trì việc sản xuất và bán sản phẩm nước mắm rươi truyền thống cho người dân các xã Dân Thành, Ðông Hải, Trường Long Hòa.
Chị Dương Thúy Loan ở xã Dân Thành, thị xã Duyên Hải chia sẻ, chỉ người từng dùng nước mắm rươi mới cảm nhận và thưởng thức được trọn vẹn hương vị đặc sắc của đặc sản này. Nước mắm rươi được dùng để kho cá với có mùi vị đặc trưng thơm nồng; có thể dùng làm nước chấm cho các món thịt luộc, nấu canh cá có vị đậm đà. Nước mắm rươi kho khô đặc lại chỉ ăn với cơm trắng thôi cũng rất ngon miệng.
Thực hiện Chương trình quốc gia mỗi xã một sản phẩm (OCOP), sản phẩm nước mắm rươi Long Vinh của doanh nghiệp tư nhân Phong Vinh, Phường 1, thị xã Duyên Hải đã được xếp hạng 4 sao, đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, mẫu mã và được người tiêu dùng đón nhận.
Ông Ngô Văn Phương, chủ doanh nghiệp tư nhân Phong Vinh cho biết, doanh nghiệp chú trọng khâu thiết kế bao bì, nhãn hiệu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, nâng cao chất lượng, đa dạng sản phẩm. Hiện, sản phẩm nước mắm rươi của doanh nghiệp gồm hộp sáu chai 60 ml và hộp hai chai 300 ml. Doanh nghiệp cũng tích cực tham gia trưng bày, quảng bá, cập nhật thông tin giao dịch trên sàn thương mại điện tử. Hằng năm, doanh nghiệp tư nhân Phong Vinh sản xuất, cung ứng ra thị trường hơn 10.000 lít nước mắm rươi…
Thời gian qua, để phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, tỉnh Trà Vinh đã chuyển 8.183 ha ra khỏi quy hoạch đất lâm nghiệp, chủ yếu trên địa bàn huyện Duyên Hải, thị xã Duyên Hải. Theo đó, sự đa dạng sinh học của hệ sinh thái rừng ngập mặn tại các xã Dân Thành, Trường Long Hòa, Long Toàn, Long Khánh, Ðông Hải bị suy giảm dần, nguyên liệu rươi đất từ đó cũng giảm đi đáng kể.
Theo khảo sát thị trường của các hộ sản xuất, kinh doanh nước mắm rươi, sản lượng nước mắm rươi ở Cầu Ngang, Duyên Hải, thị xã Duyên Hải ước khoảng 50.000 lít/năm. Khi diện tích nuôi tôm sú giảm, hộ nuôi tôm ít xử lý hóa chất thì nguồn nguyên liệu rươi sẽ dồi dào trở lại. Một đôi rươi nguyên liệu 40 lít giá từ 250.000-300.000 đồng, khi ủ một đôi rươi cho khoảng 20-25 lít nước mắm. Các cơ sở chế biến nước mắm rươi trên địa bàn tỉnh Trà Vinh có khả năng cung cấp ra thị trường khoảng 20.000 lít/năm…
