Cuộc bứt phá của Mạo Khê

Ðầu tư chiều sâu

Năm qua, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) phải đối mặt với thách thức gay gắt do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế, các đơn vị thành viên tập đoàn, trong đó có Than Mạo Khê gặp rất nhiều khó khăn, phải điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Công ty phải tiết giảm chi phí sản xuất, hạ sản lượng khai thác 200 nghìn tấn; đồng thời điều chuyển lao động qua các khâu xây dựng cơ bản, phụ trợ để bảo đảm việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động. Mạo Khê đã tiết giảm chi phí 70 tỷ đồng về tập đoàn, bảo đảm mức lương bình quân hằng tháng của người lao động gần chín triệu đồng/người, là một trong những doanh nghiệp có mức thu nhập cao của Vinacomin. Mặc dù tình hình tiêu thụ than gặp khó khăn, nhưng Mạo Khê vẫn cung cấp than ổn định cho Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại và một số khách hàng trong nước.

Phó Giám đốc công ty Phạm Văn Minh chia sẻ, thành công lớn nhất của Than Mạo Khê là mặc dù trong điều kiện khó khăn như năm 2012, nhưng công ty vẫn dành hơn 100 tỷ đồng đầu tư đổi mới công nghệ, cải thiện điều kiện làm việc cho công nhân. Bởi mỏ Mạo Khê có hàm lượng khí mê-tan ở mức siêu hạng (căn cứ theo độ xuất khí mê-tan tương đối), tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn như bục nước, nổ khí, áp lực mỏ,... Còn nhớ, ngày 11-1-1999, mỏ Mạo Khê đã xảy ra vụ nổ khí mê-tan lớn nhất trong lịch sử khai thác than, khiến 19 công nhân chết. Công ty đã lấy ngày này là "ngày an toàn công ty" và hằng năm, cứ đến ngày đó, thợ mỏ Mạo Khê lại tưởng niệm những đồng đội đã hy sinh, đồng thời nhắc nhở mình, nhắc nhở đồng nghiệp làm tốt hơn nữa để bảo đảm an toàn. Thời gian gần đây, công ty đã mạnh dạn đầu tư mở rộng tiết diện hầm lò, thay đổi lại hệ thống kết cấu chống, 77% số vì chống lò gỗ được thay thế bằng thép, ngoài ra, đầu tư hệ thống vận chuyển người từ mặt bằng xuống gương lò, giúp giảm sức lao động của thợ mỏ. Tất cả các khu vực sản xuất có điều kiện đều được "băng tải hóa", thay cho những máng cào lạc hậu trước đây. Cùng với đó, Mạo Khê tiếp tục đẩy mạnh tốc độ đào lò, khoan thăm dò,... chuẩn bị cho sản xuất những năm tới. Mạo Khê đang khai thác than ở mức âm 150 m, nhưng trong tương lai gần sẽ phải xuống sâu tới mức âm 400 m. Theo phương án mở diện sản xuất ở mức âm 400 m của Mạo Khê, sẽ áp dụng đào lò giếng đứng, dự kiến khởi công trong năm nay với trữ lượng tài nguyên khoảng 60 triệu tấn than, thời gian khai thác 30 năm.

Thành công trong  chủ trương xã hội hóa

Cuối năm 2012, Than Mạo Khê đã chính thức đưa vào sử dụng hệ thống băng tải kín cấp than công suất vận chuyển 2,1 triệu tấn/năm cho Nhà máy Nhiệt điện Mạo Khê dài 3,6 km từ kho than nhà sàng tuyển tới nhà máy nhiệt điện, tổng mức đầu tư gần 310 tỷ đồng. Ðây là công trình ghi dấu sự thành công đầu tiên của Vinacomin trong chủ trương kêu gọi xã hội hóa. Ðược chính quyền địa phương tạo điều kiện giúp đỡ, quá trình đền bù gần 13,7 ha theo chiều dài 3,6 km, tổng kinh phí 30 tỷ đồng đã hoàn thành vượt trước hơn một tháng so kế hoạch. Giám đốc công ty Nguyễn Ngọc Cơ tự hào: Hệ thống băng tải kín vận chuyển than từ mỏ ra thẳng cảng thay cho ô-tô, giảm thấp nhất ảnh hưởng tới môi trường là minh chứng cho chiến lược đổi mới bền vững mà công ty đang tiếp tục. Việc lựa chọn nhà đầu tư xây dựng, vận hành hệ thống băng tải, từ khâu khảo sát thiết kế, bảo vệ thi công xây dựng và vận hành hệ thống băng tải được công ty cân nhắc hết sức cẩn trọng vì đây là dự án đầu tiên được áp dụng phương thức xã hội hóa đầu tư bằng nguồn vốn ngoài công ty và tập đoàn. Theo tính toán, giá khoán vận chuyển là 20.700 đồng/tấn, nhưng Công ty cổ phần Cơ khí Yên Thọ đã thắng thầu với giá 16.200 đồng/tấn. So với hình thức đầu tư trước đây, Vinacomin được nhiều cái lợi: không phải tuyển dụng, đào tạo lao động, nhà thầu bảo đảm bảo vệ sản phẩm trên đường vận tải và vận hành thiết bị trong thời gian 26 năm, tiết kiệm chi phí khoảng 15 - 20%, rút ngắn thời gian thi công. Hệ thống băng tải này đi vào hoạt động, sẽ bảo đảm an toàn giao thông và người dân trong khu vực không phải chịu cảnh bụi than mù mịt như khi vận chuyển bằng ô-tô trước đây. Mặc dù đây không phải dự án quy mô lớn nhưng có ý nghĩa hết sức quan trọng, tạo được bước đột phá trong công tác xã hội hóa, kêu gọi đầu tư bằng nguồn vốn ngoài doanh nghiệp nhà nước và cũng là dự án đầu tiên được áp dụng thành công tại Than Mạo Khê cũng như toàn ngành than. Dự án cũng góp phần mở ra hướng đi mới cho công tác đầu tư của Vinacomin những năm tiếp theo.

So với nhiều đơn vị thuộc Vinacomin, sản xuất than ở Mạo Khê gặp nhiều khó khăn, rõ nhất là chi phí sản xuất cho một tấn than lớn trong khi giá thành lại thấp, nguy cơ khí mỏ mất an toàn cao, vỉa than lại mỏng, dốc chỉ có thể áp dụng công nghệ ngang nghiêng, chất lượng than xấu,... Càng ngày, những khó khăn này càng nhân lên do diện khai thác xuống sâu, đi xa. Chiến lược tập trung đầu tư chiều sâu, cải thiện điều kiện làm việc trong lò, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho thợ lò, tạo việc làm lâu dài và thu nhập ổn định cho họ là bước đi vững chắc tạo nên cuộc bứt phá ngoạn mục của Mạo Khê.