Phóng viên: Xin Bộ trưởng cho biết kết quả của Hội nghị Cấp cao Đặc biệt (CCĐB) kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN-Australia?
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Có thể nói, đây là Hội nghị có ý nghĩa đặc biệt vì 50 năm là “dấu mốc vàng” của quan hệ ASEAN và Australia để từ đó đề ra định hướng cho sự phát triển quan hệ trong giai đoạn mới. Hội nghị là minh chứng cho giá trị và tầm quan trọng ngày càng tăng của ASEAN. Cùng với Hội nghị Cấp cao ASEAN-GCC và Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN-Nhật Bản trong năm 2023 và việc các đối tác lớn, nhỏ tiếp tục đề xuất nâng cấp quan hệ với ASEAN, Hội nghị cho thấy các đối tác ngày càng coi trọng vai trò và vị thế của ASEAN.
Hội nghị đã thành công tốt đẹp, với nhiều kết quả quan trọng.
Thứ nhất, các nhà Lãnh đạo hai bên cùng đề cao tầm quan trọng và giá trị của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện đối với mỗi bên cũng như khu vực, trong đó, tin cậy chính trị ngày càng gia tăng; hợp tác thương mại, kinh tế, văn hóa-xã hội… và những lĩnh vực mới đều đang được triển khai rất năng động và hiệu quả.
Thứ hai, phát huy bề dày 50 năm hợp tác, hai bên nhất trí về những định hướng lớn thúc đẩy hợp tác toàn diện trên tất cả các lĩnh vực thời gian tới, đó là: Tạo chuyển biến mạnh mẽ trong hợp tác kinh tế, nhất là thương mại và đầu tư, đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực mới như đổi mới sáng tạo, kinh tế số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, thương mại điện tử; Tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực chính trị-an ninh, quốc phòng, hợp tác biển, an ninh mạng; đẩy mạnh hợp tác giáo dục, đào tạo, lao động, du lịch, trao đổi văn hoá, giao lưu nhân dân, nhất là giữa thanh niên và lãnh đạo trẻ hai bên.
Thứ ba, hai bên nhất trí đề cao văn hóa đối thoại và hợp tác, xây dựng lòng tin và ngăn ngừa xung đột, vai trò của luật pháp quốc tế và chủ nghĩa đa phương trong ứng xử và trong hợp tác cùng đối phó thách thức chung; nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông; giải quyết hoà bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.
Hội nghị đã thông qua hai văn kiện quan trọng là “Tuyên bố Melbourne - Đối tác vì tương lai” và “Tuyên bố Tầm nhìn của Lãnh đạo ASEAN-Australia - Đối tác vì hòa bình và thịnh vượng”, làm cơ sở để triển khai quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ASEAN-Australia thời gian tới.
Phóng viên: Xin Bộ trưởng cho biết sự tham gia và đóng góp của đoàn Việt Nam tại Hội nghị?
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Ngay từ đầu, Việt Nam đã tham gia chủ động, tích cực, cả trong quá trình chuẩn bị, xây dựng chương trình nghị sự và đàm phán văn kiện, cũng như tham gia, đóng góp quan trọng vào thành công chung của Hội nghị.
Đặc biệt, các phát biểu sâu sắc, toàn diện, mang tầm chiến lược của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính được các nước đánh giá cao, vừa đánh giá đúng tầm mức quan hệ ASEAN-Australia 50 năm qua, vừa đề xuất tầm nhìn, định hướng tương lai và các đề xuất, sáng kiến thúc đẩy quan hệ trong thời gian tới.
Các nước ấn tượng với những số 3 mà Thủ tướng Việt Nam đề xuất. Đó là ba đột phá, ba tăng cường và ba cùng cho quan hệ ASEAN-Australia thời gian tới.
Ba đột phá gồm đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư; đột phá trong hợp tác phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao và hợp tác lao động; và đột phá trong hợp tác về khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo, trong đó tập trung phát triển kinh tế số, chuyển đổi xanh, những ngành, lĩnh vực mới nổi như chip bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.
Ba tăng cường gồm tăng cường tin cậy chính trị, đề cao văn hóa đối thoại và hợp tác, thúc đẩy xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa, khuyến khích các nước lớn đóng góp có trách nhiệm với khu vực; tăng cường hợp tác tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển vì phát triển bao trùm, bền vững; và tăng cường hợp tác văn hóa và giao lưu nhân dân, đặc biệt là giữa thế hệ trẻ hai bên, qua đó củng cố nền tảng xã hội lâu dài, bền chặt quan hệ.
Ba cùng gồm cùng xây dựng một khu vực đoàn kết và tự cường; cùng thúc đẩy một khu vực tôn trọng luật pháp quốc tế và hành xử dựa trên luật lệ; và cùng xây dựng, định hình cấu trúc khu vực mở, bao trùm, đề cao chủ nghĩa đa phương với ASEAN đóng vai trò trung tâm.
Sự tham gia của Việt Nam tại Hội nghị đã góp phần đề cao vai trò của Việt Nam trong quan hệ ASEAN-Australia, đồng thời thông qua ASEAN thúc đẩy quan hệ song phương Việt Nam-Australia phát triển ngày càng thực chất, hiệu quả hơn trong thời gian tới.
Nhân dịp tham dự Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tận dụng thời gian để gặp tất cả Lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN, Timor Leste, Australia, New Zealand và Tổng Thư ký ASEAN. Các đối tác đều đánh giá cao vai trò, vị thế của Việt Nam và mong muốn làm sâu sắc hơn nữa quan hệ giữa hai bên trong tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là kinh tế-thương mại, khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo, du lịch, giao lưu nhân dân.
Phóng viên: Xin ông cho biết những kết quả nổi bật của chuyến thăm chính thức Australia và New Zealand của Thủ tướng Chính phủ và Phu nhân?
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn: Ngay sau khi tham dự Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN-Australia, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã thăm chính thức Australia và New Zealand, hai Đối tác Chiến lược của Việt Nam ở Nam Thái Bình Dương.
Chuyến thăm đến hai nước đã thành công về mọi mặt, là dấu mốc quan trọng trong quan hệ giữa Việt Nam với hai nước. Đây chính là bước triển khai thiết thực chủ trương đối ngoại của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, trong đó có việc tiếp tục đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là với các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống.
Với Australia, chuyến thăm diễn ra ngay sau khi hai nước vừa kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023). Với New Zealand, chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh hai nước chuẩn bị kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1975-2025).
Đây cũng là các chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới Australia và New Zealand trên cương vị mới và là chuyến thăm Australia và New Zealand đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam sau 7 năm.
Hai nước đã dành cho Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phu nhân và đoàn Việt Nam sự đón tiếp trọng thị, thân tình, chu đáo với nghi lễ cao nhất dành cho Người đứng đầu Chính phủ. Chính phủ New Zealand còn dành cho Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nghi lễ đặc biệt của người thổ dân Maori.
Tại Australia, điểm nổi bật nhất của chuyến thăm là việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã cùng Thủ tướng Australia Anthony Albanese công bố nâng cấp quan hệ Việt Nam-Australia lên Đối tác Chiến lược Toàn diện.
Hai Thủ tướng đã nhất trí phối hợp chặt chẽ để thực hiện 6 phương hướng lớn, bao gồm: tin cậy chính trị, ngoại giao cao hơn, chiến lược hơn; hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư bao trùm, thực chất, hiệu quả hơn, tận dụng các tiềm năng của của hai nền kinh tế có tính bổ trợ cao; thúc đẩy hợp tác khoa-học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh mạnh mẽ hơn; hợp tác văn hoá, giáo dục-đào tạo, môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu toàn diện, sâu sắc hơn; giao lưu nhân dân, kết nối giữa các thế hệ rộng mở và chân thành hơn; và hiểu biết, thông cảm và chia sẻ nhiều hơn về hợp tác an ninh-quốc phòng.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã hội kiến Toàn quyền David Hurley, Chủ tịch Thượng viện Sue Lines và Lãnh đạo Đối lập Peter Dutton; tiếp Phó Chủ tịch Hạ viện, Chủ tịch Hội Nghị sỹ Hữu nghị Australia-Việt Nam cùng nhiều lãnh đạo khác của Australia. Thủ tướng đã dự và phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp, Diễn đàn giáo dục, Lễ khai trương Viện Nghiên cứu Chính sách Australia-Việt Nam và thăm một số cơ sở nghiên cứu khoa học và giáo dục-đào tạo của Australia. Thủ tướng Chính phủ cũng đã tiếp một số hội Việt kiều, gặp gỡ đại diện cộng đồng tại Australia.
Trong chuyến thăm, các bộ, ngành hai nước đã ký kết 13 văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực khác nhau. Các trường đại học hai nước cũng đã ký 9 thỏa thuận hợp tác.
Tại New Zealand, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc hội đàm sâu rộng với Thủ tướng Christopher Luxon và gặp một số lãnh đạo cấp cao New Zealand. Qua chuyến thăm, hai bên tăng cường sự tin cậy chính trị, hiểu biết lẫn nhau, cũng như hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, nông nghiệp, giáo dục, giao lưu nhân dân và cùng đó mở ra cơ hội hợp tác trong một số lĩnh vực mới như ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi số...
Hai bên cũng thống nhất phối hợp đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại để đưa kim ngạch thương mại hai chiều đạt mục tiêu 2 tỷ USD trong năm nay và nghiên cứu các biện pháp nhằm đưa đầu tư hai chiều đạt 500 triệu USD vào năm 2030, cam kết cùng hợp tác đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực.
Nhân dịp này, các bộ, ngành hai bên đã ký kết ba văn kiện hợp tác trong lĩnh vực giáo dục, kinh tế-thương mại và tài chính. Đây là cơ sở và tiền đề để các bộ, ngành hai nước cụ thể hóa các hợp tác một cách hiệu quả trong những năm tiếp theo, góp phần đưa quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam-New Zealand phát triển ổn định, bền vững.
Cả Australia và New Zealand đều đánh giá cao vị thế và vai trò ngày càng tăng của Việt Nam ở khu vực và trên thế giới; nhất trí tiếp tục hợp tác và ủng hộ nhau tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, vì lợi ích của nhân dân, vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và trên thế giới.
Xin cảm ơn Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn!
