Cây cacao sẽ trở thành chương trình trọng điểm

Hỏi: Thưa Thứ trưởng, từ những năm 1989 chúng ta đã đưa ra kế hoạch đến năm 2010 sẽ phát triển 100.000 ha cây cacao nhưng sau đó dường như kế hoạch này đã bị "bỏ quên"? Và đến nay chỉ còn một vài địa phương tiếp tục trồng?

Trả lời: Đúng là thời điểm đó chúng ta đã từng đưa ra kế hoạch phát triển cây cacao. Nhưng phải nên nhớ rằng, đây là một loại cây trồng rất mới, vì vậy cần phải có thời gian nghiên cứu, thăm dò thị trường, thăm dò vùng sinh thái mới đưa ra quyết định trồng hay không trồng.

Hỏi: Có nghĩa là đến hôm nay việc "thăm dò" đã thu được kết quả? Bộ đã "thấy" được lợi ích cũng như tiềm năng của cây cacao?

Trả lời: Trong thời gian ba năm qua, từ 2002-2004, cây cacao đã được trồng thí nghiệm ở Việt Nam với sự liên kết giữa nông dân một số địa phương với Trường đại học Nông Lâm TP Hồ Chí Minh, các cơ quan của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu cacao. Trong giai đoạn trồng thử nghiệm này, chúng tôi thấy rằng cây cacao là cây trồng rất có triển vọng, có thị trường ổn định, giá cả hợp lý. Với giá hiện nay (khoảng 1.600 - 1.700 USD/tấn, nông dân bán được giá 23.000 đồng/kg hạt khô) thì giá trị cây cacao tốt hơn cây cà-phê và một số cây công nghiệp khác; cũng có thể là tốt hơn cây điều nếu chúng ta trồng đúng kỹ thuật để đạt 1,5 tấn hạt khô/ha. Đặc biệt, đầu tư cho cây cacao rất thấp, khoảng 15 - 20 triệu đồng/ha, thời gian cho thu hoạch nhanh hơn, khoảng 14 tháng, thời gian khai thác tối đa khoảng trên dưới 30 năm.

Hỏi: Như vậy đề án phát triển cây cacao đã được Bộ phê duyệt? Thứ trưởng có thể cho biết cụ thể hướng phát triển sẽ như thế nào? Vùng nào sẽ được ưu tiên trồng?

Trả lời: Hiện nay Bộ Nông nghiệp đã có chủ trương xây dựng chương trình phát triển cây cacao thành một chương trình trọng điểm để thúc đẩy phát triển cây cacao ở Việt Nam. Mục tiêu của dự án là sẽ phát triển cây cacao ở một số tỉnh vùng Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và ĐBSCL. Chúng tôi thấy ở vùng Tây Nguyên có thể trồng cacao xen với cà-phê, vùng Đông Nam Bộ có thể trồng xen trong vườn điều. Như vậy ít nhất đã có hai tỉnh trọng điểm ở hai vùng này là Đác Lắc và Bình Phước có thể trồng được. Riêng ĐBSCL thì Bến Tre sẽ được xem là tỉnh trọng điểm trồng, có thể trồng xen dưới tán dừa; nếu phát triển tốt thì ngay tỉnh Bến Tre cũng có thể mở rộng được diện tích 10.000 ha cacao trồng xen với tán dừa trong thời gian tới đây. Hiện nay chúng ta đã có khoảng trên 2.000 ha cacao được trồng ở Bà Rịa-vũng Tàu và Bến Tre. Theo dự kiến của chúng tôi, khả năng chúng ta có thể phát triển lên 10.000 ha đến năm 2010 là hoàn toàn có thể, thời gian sau đó, Việt Nam có thể trở thành nước xuất khẩu cacao với quy mô diện tích khoảng 30.000 ha.

Hỏi: Thứ trưởng vừa nói một số tỉnh sẽ trở thành trọng điểm phát triển cây cacao. Nghĩa là các địa phương nói trên sẽ phải chuyển đổi lại một số cây trồng để dành đất cho cây cacao?

Trả lời: Quan điểm chỉ phát triển cây cacao ở một số vùng, số tỉnh trọng điểm để thấy chúng ta phải khẳng định lại rằng: không phát triển lẻ tẻ, phân tán, để rồi tỉnh nào cũng đổ xô vào trồng. Hướng của Bộ là chỉ phát triển thành những vùng sản xuất cacao tập trung ở một số địa phương nhất định. Chúng ta đưa ra chương trình trồng cacao không có nghĩa là cây cacao sẽ chiếm đất của một số cây trồng khác, vì cacao là cây ưa bóng mát, có thể trồng xen dưới tán một số cây công nghiệp khác như cà-phê, điều, tiêu, dừa... Do đó Bộ không đưa ra chủ trương dành riêng đất để trồng cây cacao trong chiến lược phát triển cacao Việt Nam.

Hỏi: Nói riêng về vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên thì hiện hai vùng này đang chịu hạn hán nghiêm trọng, nguồn nước ngầm đã giảm sút tới mức báo động. Trong khi hằng năm chúng ta đã không bảo đảm đủ nước tưới cho một số cây công nghiệp như cà-phê, tiêu, điều..., nếu tiếp tục phát triển thêm cây cacao tại vùng này thì vấn đề nước tưới sẽ được giải quyết như thế nào, thưa Thứ trưởng?

Trả lời: Cacao là loại cây chịu hạn rất tốt, vì vậy khi đưa vào vùng khô hạn sẽ hoàn toàn yên tâm. Ngoài khả năng chịu hạn, loại cây này còn có khả năng chống xói mòn, có thể trồng như cây rừng hoặc xen với cây rừng để tạo thành mô hình sản xuất nông - lâm kết hợp. Tôi cũng xin nhắc lại rằng, cây cacao chỉ nên trồng ở phạm vi nông hộ, không nên trồng theo quy mô trang trại.

Hỏi: Một vấn đề khác cũng rất quan trọng là đầu ra cho sản phẩm cacao. Liệu nông dân có thể yên tâm khi đầu tư trồng cacao?

Trả lời: Theo dự đoán của chúng tôi, về lâu dài thì nhu cầu tiêu thụ cacao thế giới vẫn cao, cung vẫn không đáp ứng đủ cầu. Do vậy vấn đề thị trường không đáng lo ngại. Cái mà chúng tôi lo nhất hiện nay là chúng ta chưa hình thành được những cơ sở chế biến sôcôla; thay vì chúng ta chỉ xuất được hạt cacao thì qua chế biến chúng ta sẽ xuất được sản phẩm để làm tăng thêm giá trị cacao. Tới đây Bộ sẽ mở các lớp đào tạo, giúp nông dân lên men hạt ở quy mô nhỏ, còn khi chúng ta đã trồng được 10.000 ha cacao thì phải nghĩ đến xây dựng nhà máy chế biến sôcôla tại Việt Nam.

* Xin cảm ơn Thứ trưởng!