Theo Nghị định 10/2023/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 3/4/2023 về sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai, từ ngày 20/5/2023 người dân, doanh nghiệp có thể làm thủ tục cấp giấy chứng nhận qua mạng. Việc trả kết quả được thực hiện tại cơ quan tiếp nhận hồ sơ, qua dịch vụ bưu điện hoặc tại địa điểm theo yêu cầu. Cơ quan tiếp nhận, giải quyết hồ sơ có trách nhiệm thực hiện các trình tự, thủ tục hành chính về đất đai theo quy định của pháp luật.
Trường hợp cần phải kiểm tra, xác minh làm rõ hoặc do nguyên nhân khác mà không trả kết quả giải quyết hồ sơ theo đúng quy định về thời gian giải quyết thì cơ quan tiếp nhận hồ sơ, giải quyết thủ tục gửi thông báo bằng văn bản hoặc qua Cổng dịch vụ công, qua tin nhắn SMS cho người yêu cầu, trong đó nêu rõ lý do. Người dân, doanh nghiệp có trách nhiệm hoàn thành nghĩa vụ tài chính bằng hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến thông qua chức năng thanh toán của Cổng dịch vụ công.
Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất yêu cầu thực hiện thủ tục hành chính về đất đai chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực của nội dung kê khai và các giấy tờ trong hồ sơ đã nộp. Cơ quan tiếp nhận hồ sơ chịu trách nhiệm kiểm tra tính đầy đủ của thành phần hồ sơ.
Cơ quan giải quyết thủ tục hành chính về đất đai chịu trách nhiệm thực hiện đúng thẩm quyền và thời gian theo quy định của pháp luật, không chịu trách nhiệm về những nội dung trong các văn bản, giấy tờ có trong hồ sơ đã được cơ quan, người có thẩm quyền khác chấp thuận, thẩm định, phê duyệt hoặc giải quyết trước đó.
Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Văn phòng đăng ký đất đai cấp quận, huyện thực hiện cấp giấy chứng nhận đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam.
Sau khi Nghị định 10/2023/NĐ-CP của Chính phủ được ban hành, các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai ở các quận, huyện tại Thành phố Hồ Chí Minh đã tiến hành tập huấn cho cán bộ, công nhân viên. Tuy nhiên, theo một cán bộ của Văn phòng đăng ký đất đai thành phố Thủ Đức chia sẻ, việc cấp giấy chứng nhận về đất đai rất phức tạp, nhiều tranh chấp cho nên việc triển khai cấp giấy chứng nhận nhà đất qua mạng sẽ rất khó làm do hạ tầng công nghệ thông tin chưa chuẩn, chưa đầy đủ để có thể triển khai.
Hiện hệ thống dữ liệu về đất đai đang trong quá trình hoàn thiện. Do đó, những trường hợp đăng ký biến động như mua bán, chuyển nhượng thì có thể làm được, nhưng với những sổ cũ trước đây thì khó vì bất động sản đã biến động qua nhiều thời kỳ. Một lãnh đạo huyện Nhà Bè phân tích, muốn cấp sổ hồng qua mạng, Văn phòng đăng ký đất đai phải vào kho dữ liệu để xác minh, xuống trực tiếp để kiểm tra thực tế xem có tranh chấp, có xây dựng sai phép, không phép, có lấn ranh hay không…
Ngoài ra, muốn cập nhật tên lên sổ hồng, người dân cũng phải chuyển sổ hồng bản gốc lên Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai mới có thể cập nhật được lên trang 3, trang 4. Không thể gửi bản chính của sổ hồng bằng đường online. Hiện nay cấp trực tiếp còn khó, còn chậm, còn sai thì việc cấp online cần phải thêm một thời gian dài nữa mới có thể thực hiện được. Tiến sĩ Nguyễn Duy Minh, Tổng Giám đốc Công ty bất động sản L&L cho biết: Việc cấp chứng nhận về nhà, đất qua mạng là việc bắt buộc phải làm trong xu hướng công nghệ số như hiện nay.
Việc này sẽ tiết giảm chi phí, thời gian của cả Nhà nước, doanh nghiệp và người dân; hạn chế tiêu cực, cửa quyền. Tuy nhiên, để bảo đảm tính chuyên nghiệp, chính xác trong việc cấp chủ quyền nhà, đất trước mắt các địa phương phải trang bị phương tiện, kỹ thuật, hoàn chỉnh dữ liệu về đất đai, tập huấn cho cả cán bộ và người dân. Thực hiện quy trình cấp giấy chứng nhận nhà, đất trong thời gian đầu sẽ có nhiều bất cập và vướng mắc. Nhưng khi triển khai đồng bộ và có hiệu quả thì sẽ đem lại rất nhiều ưu điểm, thuận tiện cho người dân.
Theo Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Toàn Thắng, thời gian qua, thành phố đẩy mạnh áp dụng công nghệ để giải quyết các thủ tục về nhà, đất cho người dân.
Sở đã thí điểm hệ thống quản lý đất đai với phần mềm VBDLIS tại Văn phòng đăng ký đất đai thành phố và 11 chi nhánh (Quận 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, thành phố Thủ Đức) hướng tới thí điểm mở rộng cho toàn bộ hệ thống các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thành phố.
Thành phố Thủ Đức là địa phương đầu tiên của Thành phố Hồ Chí Minh đưa vào hoạt động Trang thông tin đất đai với sự liên thông, liên kết giữa Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai, Chi cục Thuế, Kho bạc Nhà nước, các ngân hàng trong giải quyết các thủ tục hành chính về chuyển nhượng, thế chấp nhà đất trên địa bàn. Ở giai đoạn 1, người dân và doanh nghiệp tra cứu được thông tin tình trạng giải quyết hồ sơ chi tiết từng bước luân chuyển, nhận được tin nhắn về kết quả thông báo nghĩa vụ tài chính để thanh toán trực tuyến và nhận kết quả qua email và bưu điện.
Giai đoạn 2, người dân và doanh nghiệp sẽ thực hiện nộp hồ sơ trực tuyến, nhận thông báo thuế, nộp thuế, nộp hồ sơ sau thuế qua môi trường điện tử và nhận kết quả qua bưu điện, chỉ đến nơi tiếp nhận hồ sơ một lần để nộp bản chính hồ sơ theo quy định. Việc thí điểm áp dụng công nghệ trong trong công tác giải quyết thủ tục về đất đai tại thành phố Thủ Đức sẽ là nền tảng để thành phố tiến tới cấp chủ quyền nhà, đất cho người dân qua mạng.
