Nhân dịp kỷ niệm 79 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh (2/9), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm có bài viết quan trọng về "Chuyển đổi số - động lực quan trọng phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới".
Trong bài viết, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã thể hiện những quan điểm rất mới, có tính lý luận cao về vai trò rất quan trọng của chuyển đổi số: "Chúng ta đang đứng trước yêu cầu phải có một cuộc cách mạng với những cải cách mạnh mẽ, toàn diện để điều chỉnh quan hệ sản xuất, tạo động lực mới cho phát triển. Ðó là cuộc cách mạng chuyển đổi số, ứng dụng khoa học-công nghệ nhằm tái cấu trúc quan hệ sản xuất phù hợp với sự tiến bộ vượt bậc của lực lượng sản xuất. Chuyển đổi số không đơn thuần là việc ứng dụng công nghệ số vào các hoạt động kinh tế-xã hội, mà còn là quá trình xác lập một phương thức sản xuất mới tiên tiến, hiện đại - "phương thức sản xuất số", trong đó đặc trưng của lực lượng sản xuất là sự kết hợp hài hòa giữa con người và trí tuệ nhân tạo; dữ liệu trở thành một tài nguyên, trở thành tư liệu sản xuất quan trọng; đồng thời, quan hệ sản xuất cũng có những biến đổi sâu sắc, đặc biệt là trong hình thức sở hữu và phân phối tư liệu sản xuất số".
Thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã làm thay đổi căn bản mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó tư liệu sản xuất chuyển mạnh từ hữu hình sang vô hình là tri thức của loài người, là trí tuệ của con người, là trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT), thông tin, dữ liệu lớn (big data), điện toán đám mây, là công nghệ tiên tiến, hiện đại, công nghệ kỹ thuật số, bằng sáng chế, phát minh, giải pháp công nghệ, bản quyền, thương hiệu, nhãn hiệu hàng hóa, lợi thế thương mại, uy tín trên thương trường... Tư liệu sản xuất vô hình ngày càng chiếm vị trí, vai trò quan trọng trong nền kinh tế tri thức, kinh tế số. Ðiều này chính là động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển, là cơ sở để chuyển mạnh sang sản xuất theo chiều sâu, tăng năng suất của các yếu tố tổng hợp (TFP), tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Vì vậy, phải coi phát triển khoa học-công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu; là động lực then chốt cho phát triển, phải chuyển mạnh từ áp dụng, "bắt chước" công nghệ sẵn có sang đổi mới sáng tạo công nghệ, phát triển công nghệ mới, tiên tiến hiện đại là một đột phá chiến lược. Phải có công nghệ Việt Nam (Made by Vietnam) để tạo ra hàng hóa Việt Nam (Made by Việt Nam), làm cho Việt Nam phát triển hùng cường.
Lấy mục tiêu giải phóng sức sản xuất xã hội, phát triển lực lượng sản xuất xã hội; lấy mục tiêu hiệu quả kinh tế-xã hội, phát triển đất nước nhanh, bền vững, sáng tạo, bao trùm; lấy mục tiêu vì con người phát triển tự do, toàn diện, hạnh phúc... làm tiêu chuẩn cho sự tồn tại, phát triển công nghệ nào.
Ðể đạt được điều đó, chủ thể kinh tế phải hết sức quan tâm công nghệ nào đem lại sự gia tăng giá trị cao nhất (ngày nay là tri thức, là trí tuệ con người, là trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT), thông tin, dữ liệu lớn (big data), điện toán đám mây, là công nghệ tiên tiến, hiện đại, công nghệ kỹ thuật số...) và làm thế nào, với phương thức nào để công nghệ đó mang lại giá trị gia tăng cao nhất, vì vậy phải hợp lý hóa, tối ưu hóa việc tổ chức và quản lý quá trình sản xuất-kinh doanh... để có hiệu quả kinh tế cao.
Ðiều này càng minh chứng cho quan điểm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trong bài viết là hoàn toàn đúng đắn: "Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn và điện toán đám mây đang dần trở thành những công cụ sản xuất quan trọng trong nhiều ngành, lĩnh vực. Kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng số, đang được đầu tư phát triển mạnh mẽ. Mạng lưới viễn thông và internet băng thông rộng phủ sóng rộng khắp cả nước, tạo nền tảng phát triển kinh tế số, xã hội số". Lực lượng sản xuất hiện đại trên nền tảng số phát triển mạnh mẽ thì tất yếu kéo theo sự phát triển tương ứng của quan hệ sản xuất, theo đúng quy luật cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin: quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển nhất định của lực lượng sản xuất.
Trong bài viết của mình, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm khẳng định: "Sự thay đổi trong quan hệ sản xuất sẽ tác động mạnh đến kiến trúc thượng tầng, mở ra phương thức mới trong quản trị xã hội, tạo ra những công cụ mới trong quản lý nhà nước, làm thay đổi căn bản cách thức tương tác giữa Nhà nước và công dân, giữa các tầng lớp xã hội. Quá trình chuyển đổi số cần được thực hiện toàn diện, đồng bộ, có tính đến mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, nhằm xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vừa phát huy sức mạnh của lực lượng sản xuất hiện đại, vừa bảo đảm bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa, phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam trong thời đại mới". Ðiều này hoàn toàn phù hợp quy luật về mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng với kiến trúc thượng tầng trong điều kiện chuyển đổi số.
Những quan điểm mới trong bài viết của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm hoàn toàn phù hợp với lý luận về hình thái kinh tế-xã hội của chủ nghĩa Mác-Lênin, nhưng được vận dụng, phát triển sáng tạo trong bối cảnh tận dụng thời cơ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư để phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.
Trong bài viết, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã khẳng định: Chuyển đổi số phải thực sự là một cuộc cách mạng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Ðể thực hiện thành công cuộc cách mạng chuyển đổi số, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm yêu cầu người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền, cơ quan, doanh nghiệp và người dân phải nhận thức đầy đủ, thống nhất, có trách nhiệm và quyết tâm thực hiện quá trình chuyển đổi số; đồng thời cần tập trung thực hiện bốn nhiệm vụ trọng tâm: Hoàn thiện thể chế và hệ thống pháp luật, kiên định mục tiêu xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời không ngừng đổi mới để bắt kịp xu thế phát triển của thời đại...; khơi thông và phát huy tối đa mọi nguồn lực xã hội, đẩy nhanh hiện đại hóa...; cải cách, xây dựng bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả...; đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với bảo đảm an ninh, an toàn là tất yếu khách quan để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới...
Nhằm thực hiện thắng lợi chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, cần phải có một số thay đổi: Một là, thay đổi về nhận thức, có tư duy mới về cuộc cách mạng chuyển đổi số; hai là, có quyết tâm chính trị cao, hành động quyết liệt nhằm thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng chuyển đổi số; ba là, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân và cả hệ thống chính trị vào thực hiện thành công cuộc cách mạng chuyển đổi số; bốn là, tập trung xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện tốt trong thực tiễn thể chế, cơ chế, chính sách chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội; năm là, khơi thông và phát huy tối đa mọi nguồn lực xã hội, nhất là nguồn lực con người - nhân tố quyết định của sự nghiệp đổi mới, của cuộc cách mạng chuyển đổi số; sáu là, hiện thực hóa cơ chế: Ðảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ trong thực hiện cuộc cách mạng chuyển đổi số; bảy là, bảo đảm an ninh, an toàn trong quá trình thực hiện cuộc cách mạng chuyển đổi số...
Hiện nay, toàn Ðảng, toàn dân, toàn quân đang quyết tâm cao, nỗ lực phấn đấu quyết liệt thực hiện thắng lợi Nghị quyết Ðại hội XIII của Ðảng, chuẩn bị đại hội đảng các cấp, tiến tới Ðại hội XIV của Ðảng. Trong quá trình chuẩn bị văn kiện đại hội đảng các cấp, nhất là Văn kiện Ðại hội XIV của Ðảng, chúng ta cần quán triệt sâu sắc những quan điểm mới, tư tưởng chỉ đạo đặc biệt quan trọng của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm về chuyển đổi số - cuộc cách mạng tạo ra bước đột phá mới, động lực mới trong phát triển lực lượng sản xuất và hoàn thiện quan hệ sản xuất, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam: giàu mạnh, dân chủ, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
