Ngày 1/4, tại Hà Nội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị phản biện xã hội Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) dưới sự chủ trì của ông Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và ông Ngô Sách Thực, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác thanh tra trong tình hình mới
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực nêu rõ, việc sửa đổi Luật Thanh tra năm 2010 là cần thiết nhằm thể chế quan điểm của Đảng, Hiến pháp năm 2013 về công tác thanh tra, trên tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong tổ chức và hoạt động thanh tra, khắc phục những tồn tại, hạn chế, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, góp phần phát triển kinh tế-xã hội và phòng chống tham nhũng, tiêu cực.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) bởi dự án Luật này không chỉ giúp cơ quan nhà nước hoàn thiện tổ chức, bộ máy, cán bộ, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra mà còn góp phần giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, góp phần kiểm soát quyền lực Nhà nước, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, ông Ngô Sách Thực đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, qua đó góp phần hoàn thiện nội dung Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi).
Đóng góp ý kiến, ông Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ-Pháp luật của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận định, trong dự thảo Luật lần này, từ mục đích hoạt động thanh tra, chức năng của cơ quan thanh tra đến nhiệm vụ quyền hạn của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bộ, Thanh tra của Tổng cục, cục cũng như Thanh tra tỉnh, huyện đều không có quy định về kiểm soát quyền lực Nhà nước trong nội bộ các cơ quan thực hiện quyền hành pháp.
Do đó, ông Trần Ngọc Đường đề xuất cần sửa đổi, bổ sung để phù hợp chức năng hàng đầu của Thanh tra là kiểm soát quyền lực Nhà nước bên trong quyền hành pháp, sau đó mới thực hiện chức năng quản lý Nhà nước.
Ông Đỗ Duy Thường, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ-Pháp luật nêu kiến nghị, trong dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) cần thiết phải bổ sung các nguyên tắc và có quy định nhằm phát huy vai trò của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội và các cơ quan thông tin đại chúng trong hoạt động thanh tra.
Ông Thường cho rằng việc phối hợp công tác giữa Mặt trận Tổ quốc và Thanh tra Chính phủ sẽ tạo nên sức mạnh của cơ chế kiểm tra, giám sát nhằm tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. Điều này cùng với giám sát, kiểm tra của Đảng sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong hoạt động kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Bổ sung quy định về vai trò của Nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị-xã hội
Ghi nhận và đánh giá cao những ý kiến tâm huyết tại Hội nghị, Phó Chủ tịch-Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu cho biết, hầu hết ý kiến đại biểu đều thống nhất cao sự cần thiết ban hành Luật Thanh tra (sửa đổi), tuy nhiên, việc sửa đổi lần này cần bảo đảm quan điểm thể chế hóa quy định của Hiến pháp năm 2013, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, góp phần kiểm soát quyền lực Nhà nước, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
Các ý kiến cũng cho rằng tổ chức thanh tra còn nhiều tầng nấc, dẫn đến chồng chéo, trùng lắp trong thực hiện công vụ; chưa có sự phân định thật rõ ràng cũng như sự phối hợp đồng bộ giữa thanh tra và các cơ quan có chức năng tương đồng về kiểm tra, giám sát, gây khó khăn cho đối tượng thanh tra, cho người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, dự thảo Luật lần này cần phải thu gọn đầu mối tổ chức cơ quan thanh tra để khắc phục sự dàn trải, thiếu tập trung và tình trạng chống chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra.
Ông Lê Tiến Châu cho biết, Luật Thanh tra hiện hành và dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) chưa đề cập đến vai trò, sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội trong hoạt động thanh tra, tuy nhiên tại Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã quy định rõ chức năng, hoạt động giám sát, phản biện của Mặt trận đối với hoạt động của các cơ quan Nhà nước, việc thực hiện chính sách, pháp luật có liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân.
Theo ông Lê Tiến Châu, công tác thanh tra gắn liền với hoạt động của các cơ quan Nhà nước và có tác động trực tiếp tới quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân. Do đó, cần lưu ý xác định vai trò, sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc đối với công tác thanh tra, nhất là chức năng, hoạt động giám sát của Mặt trận đối với công tác này.
Bên cạnh đó, hiện nay, Mặt trận Tổ quốc đã có giám sát đối với hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo, do đó cần bổ sung vào dự thảo Luật quy định về vai trò của Nhân dân, vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị-xã hội và các cơ quan thông tin đại chúng trong hoạt động của Thanh tra; đồng thời có sự tham gia, phối hợp giữa Mặt trận và cơ quan Thanh tra cùng cấp trong hoạt động thanh tra.
Theo đó, ông Châu nhấn mạnh cần bổ sung quy định về giám sát của Mặt trận đối với hoạt động thanh tra để có thêm biện pháp giám sát mang tính xã hội nhằm phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các đối tượng thanh tra.
Dự án Luật Thanh tra (sửa đổi) sẽ được Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 3 (tháng 5/2022), và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022).
