Câu hỏi: Chỉ số SpO2 có giá trị như thế nào đối với bệnh nhân mắc Covid-19? Có phải là một dấu hiệu để nhận biết sớm một người mắc Covid-19 hay không? Xin bác sĩ cho biết cách tự đo nồng độ ô-xy trong máu tại nhà?
Trả lời:
Thạc sĩ – Bác sĩ Phan Vũ Anh Minh, Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh:
Giá trị của chỉ số SpO2
Chỉ số SpO2 là một trong các thông số giúp đánh giá và theo dõi mức độ nặng của tình trạng suy hô hấp của người bệnh mắc Covid-19. Đồng thời, đây cũng là thông số giúp theo dõi đáp ứng điều trị với ô-xy của người bệnh, giúp điều chỉnh nồng độ ô-xy trong khí hít vào cho phù hợp với tình trạng người bệnh.
Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu để nhận biết sớm một người mắc Covid-19, có nghĩa rằng không phải chúng ta đo SpO2 thường xuyên trong ngày là có thể phát hiện sớm mình bị nhiễm Covid-19.
Hầu hết người bệnh F0 (khoảng 80%) không có triệu chứng gì hoặc chỉ có sốt nhẹ, ho, mệt mỏi, không bị viêm phổi và không giảm SpO2. Khoảng gần 20% số bệnh nhân diễn biến nặng, thời gian trung bình từ khi có triệu chứng ban đầu tới khi diễn biến nặng thường khoảng 7- 8 ngày.
Các biểu hiện nặng bao gồm viêm phổi, viêm phổi nặng, suy hô hấp cấp,... Khi đó, người bệnh bắt đầu mới giảm SpO2.
Khi nào gần thông báo cho nhân viên y tế?
Đối với bệnh nhân người lớn mắc Covid-19, cần báo ngay cho nhân viên y tế hoặc đi khám khi SpO2 < 94% khi người được đo đang thở khí trời hoặc khí phòng.
Ngưỡng giá trị này không áp dụng cho những người có tiền căn bệnh hen suyễn, bệnh phổi mạn tính, suy tim, hoặc khi đo ở độ cao trên 1500m so với mực nước biển.
Theo hướng dẫn của Hội Hồi Sức Hoa Kỳ (SCCM), SpO2 < 92% là chỉ định điều trị ô-xy liệu pháp cho người bệnh. Đồng thời, người bệnh cần được cho nhập viện và theo dõi sát diễn tiến tình trạng suy hô hấp tại bệnh viện.
Mặc dù SpO2 ≥ 92%, nhưng nếu người bệnh F0 có biểu hiện suy hô hấp, bao gồm: cảm giác khó thở nhiều, thở nhanh > 30 lần/phút, thở co kéo các cơ hô hấp phụ nhiều, vẫn cần được nhập viện ngay để theo dõi và điều trị.
Cách đo nồng độ ô-xy trong máu tại nhà
Các máy đo nồng độ ô-xy trong máu hiện tại rất đa dạng. Có nhiều máy mới có tích hợp thêm một số công nghệ hiện đại giúp biểu thị nhiều thông tin hơn, nhưng đa số các máy vẫn sẽ hiển thị hai thông số cơ bản mà chúng ta cần quan tâm, đó là nhịp mạch (pulse rate) và độ bão hòa ô-xy trong máu ngoại vi (SpO2 – Saturation of peripheral ô-xygen).
Cách sử dụng:
Bước 1: kiểm tra xem máy còn pin hay không, nếu hết pin thì cần thay pin mới hoặc sạc pin (tùy loại máy)
Bước 2: mở kẹp, đặt ngón tay vào khe kẹp sao cho đầu ngón tay chạm vào điểm tận cùng của máy. Lưu ý không được sơn móng tay, sử dụng móng tay giả hoặc mỹ phẩm trên ngón tay được đo. Bảo đảm móng tay không quá dài, để đầu ngón tay có thể che kín bộ phận cảm biến trong khe kẹp.
Bước 3: nhấn nút nguồn để khởi động máy. Không cử động tay trong khi đo. Kết quả đo sẽ hiển thị trên màn hình sau vài giây.
Bước 4: khi kết thúc đo, rút ngón tay ra, sau vài giây máy sẽ tự tắt.
Cách đọc các thông số:
Nhịp mạch sẽ hiển thị dưới dạng số ở vị trí hình trái tim, hoặc vị trí ghi chữ PR. Đơn vị đo: lần/phút (beat per minute – bpm). Phạm vi đo: 0254 lần/phút. Giá trị bình thường: 60-100 lần/phút (đối với người lớn, lúc nghỉ ngơi).
SpO2 sẽ hiển thị dưới dạng số ở vị trí ghi chữ SpO2. Đơn vị đo: tỷ lệ phần trăm (%). Phạm vi đo: 0100%. Giá trị bình thường: 94-100%.
Chú ý: các kết quả đo có thể không chính xác đối với những người đã từng sử dụng thuốc cản quang, những người có nồng độ hemoglobin bất thường, đặc biệt đối với các trường hợp ngộ độc carbon monoxide và ngộ độc các chất gây methemoglobin, những người bị hạ huyết áp, co thắt mạch máu nghiêm trọng, thiếu máu hoặc hạ thân nhiệt.
