Nhằm hỗ trợ, động viên, tạo thuận lợi cho các tổ chức và cá nhân tham gia hoạt động tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ, năm 2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 75 (Quyết định số 75/2013/QĐ-TTg ngày 6/12/2013) về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.
Theo đó, đối tượng thuộc biên chế của đội tìm kiếm, quy tập ở trong nước và ngoài nước, trong thời gian trực tiếp làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, ngoài chế độ tiền lương, phụ cấp và các chế độ theo quy định của pháp luật hiện hành còn được hưởng các chế độ, chính sách khác.
Ngày 25/7/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 35/2017/QĐ-TTg (Quyết định 35) sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định 75. Theo đó, Quyết định 35 đã sửa đổi, bổ sung các quy định về mức bồi dưỡng sức khỏe; mức bồi dưỡng người trực tiếp làm nhiệm vụ khảo sát, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ; quy định việc cấp trang phục chuyên dùng bằng hiện vật; mức sinh hoạt phí; các mức bồi dưỡng đối với thông tin chính xác, tìm kiếm, quy tập được hài cốt liệt sĩ; các quy định về điều kiện bảo đảm liên quan đến trang bị, phương tiện chuyên dụng, hậu cần, đời sống cho đội tìm kiếm, quy tập làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ ở trong nước và ngoài nước…
Đối tượng thuộc biên chế của đội tìm kiếm, quy tập ở trong nước và ngoài nước, trong thời gian trực tiếp làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, ngoài chế độ tiền lương, phụ cấp và các chế độ theo quy định của pháp luật hiện hành còn được hưởng các chế độ, chính sách khác.
Tuy nhiên, sau hơn 10 năm văn bản được ban hành, quá trình thực hiện Quyết định 75 đã bộc lộ một số vướng mắc, bất cập, một số quy định đến nay không còn phù hợp. Đơn cử như: mức hỗ trợ tiền công hằng ngày cho người làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ hiện thấp hơn ngày công lao động phổ thông. Một số khoản chi cần thiết nhưng không có trong quy định dẫn đến việc các tổ chức, cá nhân phải tự bỏ thêm chi phí; cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc chưa bảo đảm, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.
Hiện cả nước còn gần 180 nghìn liệt sĩ chưa tìm thấy hài cốt, trong đó, gần 170 nghìn hài cốt liệt sĩ ở trong nước, gần 7 nghìn hài cốt liệt sĩ ở nước ngoài. Do vậy, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ là nhiệm vụ lâu dài, đòi hỏi sự quyết tâm, kiên trì, nỗ lực, bền bỉ của các tổ chức, cá nhân.
Bên cạnh đó, chính sách hỗ trợ và khuyến khích cũng là yếu tố quan trọng để tạo động lực cho các tổ chức và cá nhân tích cực tham gia hoạt động tìm kiếm và quy tập hài cốt liệt sĩ. Vì vậy, cần sớm nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chế độ chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ cho phù hợp với tình hình mới.
Tại Hội nghị tổng kết thực hiện các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm đối với tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ vừa tổ chức, nhiều ý kiến cũng cho rằng, hiện nay Quyết định 75 và Quyết định 35 không còn phù hợp, cả theo luật ban hành văn bản và theo yêu cầu thực tiễn, cần thiết xây dựng một văn bản quy phạm pháp luật mới thay thế, đó là nghị định.
Các cơ quan chức năng cần tập trung phối hợp nghiên cứu, tham mưu, đề xuất xây dựng nghị định quy định về chế độ, chính sách và công tác bảo đảm cho các tổ chức, cá nhân làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, bảo đảm bao quát, đồng bộ, linh hoạt, theo kịp sự phát triển của tình hình kinh tế-xã hội, phù hợp các quy định chung của pháp luật; có cơ chế cụ thể, rõ ràng để huy động các nguồn lực của xã hội, góp phần động viên, thúc đẩy các lực lượng làm nhiệm vụ thiêng liêng, quan trọng này.
