Bảo đảm chặt chẽ quy trình xét công nhận đạt tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư

Theo Văn phòng Hội đồng GS Nhà nước, năm 2024, để triển khai công tác xét đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS, Hội đồng GS Nhà nước đã hoàn thiện bổ nhiệm ủy viên Hội đồng GS Nhà nước đồng thời là Chủ tịch Hội đồng GS ngành, liên ngành nhiệm kỳ 2024-2029. Văn phòng Hội đồng GS Nhà nước tổ chức hướng dẫn ứng viên kê khai hồ sơ, bản in, trực tuyến, lịch đăng ký, cách thức đăng ký, trình bày báo cáo tổng quan tại các hội đồng...

Cả nước có 110 hội đồng GS cơ sở với tổng số 1.033 ứng viên đăng ký (gồm 93 ứng viên GS, 940 ứng viên PGS). Trong số các hội đồng GS cơ sở, hội đồng có số ứng viên đăng ký nhiều nhất là 33 ứng viên (bảy ứng viên GS, 26 ứng viên PGS); hội đồng có số ứng viên đăng ký ít nhất là một ứng viên PGS. Đáng chú ý, năm 2024, có năm hội đồng GS ngành, liên ngành tổ chức xét hồ sơ trực tuyến (công nghệ thông tin, điện-điện tử-tự động hóa, thủy lợi, toán học, vật lý).

Mặc dù việc triển khai xét đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS là công việc hằng năm nhưng các ứng viên khi đăng ký xét vẫn có những băn khoăn về quy trình, thủ tục triển khai.

Ứng viên Nguyễn Quận, Trường đại học Phạm Văn Đồng (Quảng Ngãi) băn khoăn khi đăng ký xét tiêu chuẩn GS, PGS đối với những người có bằng tiến sĩ ở nước ngoài do Bộ Giáo dục và Đào tạo cử đi học (Đề án 322, 911...) thì có cần làm thủ tục công nhận văn bằng tại Cục Quản lý chất lượng (Bộ Giáo dục và Đào tạo) hay không?

Ứng viên Nguyễn Hồ Hoàng Thủy, Trường đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế thì băn khoăn về hạn cuối nộp hồ sơ ngày 1/7 tính ra sao, cần quy định rõ phần mềm tiếp nhận thông tin sẽ đóng khi nào; những vấn đề liên quan mẫu xác nhận giờ dạy của cơ sở đào tạo...

Trong khi đó, ứng viên Lê Hồng Nhung, Đại học Đà Nẵng chia sẻ về băn khoăn trong năm học, ứng viên chỉ dạy một học kỳ thì số giờ giảng tính ra sao; cách tính điểm giờ dạy, nghiên cứu khoa học đối với thời gian ứng viên hướng dẫn đồ án của học viên, nghiên cứu sinh...

PGS, TS Trần Anh Tuấn, Chánh Văn phòng Hội đồng GS Nhà nước cho biết, các ứng viên xét đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS cần những tiêu chuẩn bắt buộc là giảng viên cơ hữu, thỉnh giảng đang giảng dạy ở các cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu khoa học được phép đào tạo trình độ tiến sĩ, cơ sở thực hành của cơ sở giáo dục đại học nhóm ngành sức khỏe của Việt Nam.

Trong đó, tiêu chuẩn xét bắt buộc đối với ứng viên GS là đã được bổ nhiệm PGS; ứng viên PGS phải có bằng tiến sĩ; có sản phẩm từ nghiên cứu khoa học được tính điểm. Ngoài ra, các ứng viên phải chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ, hướng dẫn chính nghiên cứu sinh, học viên cao học; chủ trì biên soạn sách phục vụ đào tạo từ trình độ đại học trở lên; chủ trì hoặc tham gia phát triển chương trình đào tạo, nhiệm vụ khoa học và công nghệ đã được thẩm định đưa vào sử dụng là tiêu chuẩn bắt buộc đối với ứng viên GS; đủ thâm niên giảng dạy, giờ giảng, điểm công trình khoa học theo quy định...

Bài báo khoa học để tính tiêu chuẩn xét phải là công trình khoa học của tác giả đã được công bố trên tạp chí khoa học có mã số chuẩn quốc tế ISSN, thể hiện rõ ý tưởng khoa học, nội dung cần thiết của vấn đề nghiên cứu, tình hình nghiên cứu trong nước và quốc tế, những đóng góp chính về lý thuyết và ứng dụng; phương pháp, phương tiện nghiên cứu, nguồn tư liệu trích dẫn và tài liệu tham khảo.

Đối với các ứng viên cần đặc biệt lưu ý hồ sơ đã nộp. Sau ngày 1/7 thì không được thay đổi và không nộp lại; nếu chỉnh sửa sẽ thành sai lệch hồ sơ so với đăng ký sẽ bị loại.

Đối với việc công bố kết quả nghiên cứu khoa học (bài báo) là tiêu chuẩn bắt buộc đối với ứng viên GS, PGS. Khái niệm tác giả chính được hiểu là tác giả đứng đầu, là tác giả liên hệ duy nhất của bài báo.

Quá trình xét ứng viên, cơ sở giáo dục đại học nào có hội đồng GS cơ sở thì ứng viên là giảng viên của trường đó phải xét ở hội đồng trường đó. Nếu trường không đủ chuyên gia thẩm định theo quy định thì phải mời chuyên gia bên ngoài đủ tiêu chuẩn tham gia thẩm định hồ sơ ứng viên.

Theo Hội đồng GS Nhà nước, quá trình triển khai xét tiêu chuẩn các ứng viên, hội đồng GS cơ sở cần thẩm định tính pháp lý, sự chuẩn xác của hồ sơ ứng viên; phối hợp cơ sở giáo dục đại học tổ chức đánh giá năng lực ngoại ngữ phục vụ công tác chuyên môn và khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh. Hội đồng GS cơ sở cũng phối hợp người đứng đầu cơ sở giáo dục đại học hoàn thiện hồ sơ, báo cáo kết quả xét lên Hội đồng GS Nhà nước.

Đối với hội đồng GS ngành, liên ngành tổ chức thẩm định hồ sơ ứng viên và kết quả xét của hội đồng GS cơ sở; xác định năng lực chuyên môn, kết quả nghiên cứu khoa học, định hướng nghiên cứu của ứng viên; đánh giá cho điểm các công trình khoa học... Mỗi hồ sơ đăng ký xét chức danh GS phải có ít nhất ba GS cùng ngành, chuyên ngành khoa học với ứng viên thẩm định; mỗi hồ sơ đăng ký xét chức danh PGS phải có ít nhất ba GS hoặc PGS cùng ngành, chuyên ngành khoa học với ứng viên thẩm định.

Hội đồng GS các cấp thực hiện xét trên cơ sở: Tập thể, công khai, dân chủ tại các phiên họp để quyết nghị những vấn đề liên quan việc thực hiện nhiệm vụ của hội đồng. Các phiên họp chỉ tiến hành khi có ít nhất 3/4 tổng số thành viên dự họp; chỉ bỏ phiếu một lần cho ứng viên được đề nghị xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS. Khi tổ chức xét đạt tiêu chuẩn, từng thành viên hội đồng GS ngành, liên ngành phải viết bản nhận xét (nêu rõ điểm mạnh, điểm yếu về chuyên môn và kết luận ứng viên có đủ hoặc không đủ điều kiện) trước khi biểu quyết cho ứng viên báo cáo khoa học tổng quan.

Quá trình biểu quyết bằng phiếu kín tại hội đồng GS cơ sở và hội đồng GS ngành, liên ngành phải đạt ít nhất 2/3 số phiếu của tổng số thành viên hội đồng; tại Hội đồng GS Nhà nước phải đạt ít nhất 1/2 số phiếu của tổng số thành viên hội đồng nhằm bảo đảm công tác xét đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2024 minh bạch, hiệu quả.