Lễ hội lồng tồng của đồng bào dân tộc Tày là một trong những lễ hội lớn, quan trọng. Lễ hội này được ví như “bảo tàng sống” lưu giữ những giá trị văn hóa, tâm linh của đồng bào dân tộc Tày nơi đây. Lễ hội là một nghi lễ nông nghiệp cổ xưa, mang đậm dấu ấn tín ngưỡng phồn thực.
Tại Bắc Kạn, trước khi có dịch Covid-19 thì hầu khắp các huyện, thành phố và nhiều xã, phường thường xuyên tổ chức lễ hội lồng tồng dịp Xuân về. Trong đó, đặc sắc, quy mô lớn nhất là lễ hội lồng tồng Ba Bể (Ba Bể), Bằng Vân (Ngân Sơn), Phủ Thông (Bạch Thông)...
 |
Hội Xuân Ba Bể là một trong những lễ hội lồng tồng lớn nhất khu vực miền núi phía Bắc (Trong ảnh: Rước lễ cầu mùa là nghi lễ chính trong lễ hội). (Ảnh: Hương Dịu) |
Sau hai năm đình trệ, hủy bỏ vì dịch Covid-19, Xuân Quý Mão năm nay, hàng loạt các lễ hội này đã được các địa phương khôi phục.
Trưởng phòng Văn hóa thông tin thành phố Bắc Kạn Nông Ngọc Khanh cho biết, Hội Xuân Quý Mão thành phố năm 2023 sẽ được tổ chức trong ngày 27 và 28/1/2023 (tức ngày mùng 6 đến hết ngày mùng 7 tháng Giêng âm lịch) tại Cụm Công nghiệp Huyền Tụng, tổ Bản Vẻn, phường Huyền Tụng.
Chương trình Hội Xuân gồm phần lễ và phần hội. Trong phần hội sẽ có một số hoạt động nổi bật như múa sư tử và tổ chức các trò chơi tung còn, thi làm bánh dầy, bóng chuyền hơi, cắm trại, cờ bỏi, chọi gà, bịt mắt đập niêu, kéo cóc, bắn nỏ, cà kheo, kéo co…
Hội Xuân thành phố năm 2023 được tổ chức nhằm bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc; thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, tạo không khí vui tươi, phấn khởi, sân chơi lành mạnh và giới thiệu, quảng bá các sản phẩm OCOP trên địa bàn đến với nhân dân và du khách thập phương trong dịp xuân mới.
 |
Người dân xã Tân Lập, huyện Chợ Đồn tổ chức Hội Xuân Quý Mão 2023. (Ảnh: Nông Đuổng) |
Trong khi đó, lễ hội lồng tồng thuộc diện lớn nhất ở phía bắc là Hội Xuân Ba Bể (Ba Bể) sẽ được diễn ra trong 3 ngày từ 9 đến 11 tháng Giêng Âm lịch tại thôn Bó Lù, xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể.
Giám đốc Ban quản lý Khu du lịch Ba Bể Hoàng Ngọc Thấm cho biết: Hội lồng tồng diễn ra gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ gồm các hoạt động: cầu an trên Đền An Mạ giữa hồ Ba Bể; rước cỗ cầu mùa. Phần hội gồm các hoạt động: chương trình nghệ thuật; các môn thể thao... Việc tái tổ chức sẽ duy trì, củng cố bản sắc văn hóa các dân tộc vùng hồ Ba Bể, kích cầu thu hút du lịch mạnh mẽ trong năm 2023.
Bên cạnh quy mô, Hội Xuân Ba Bể lần này còn mang tới những nét đặc sắc mới, như: lần đầu tiên, Bắc Kạn sẽ đưa hoạt động trải nghiệm hoạt động dù lượn bay trên hồ Ba Bể; tổ chức trưng bày gian hàng, giới thiệu sản phẩm OCOP, sản phẩm tiêu biểu, thế mạnh của địa phương tới du khách trong, ngoài tỉnh.
Một hội Xuân đặc sắc cũng được tổ chức tại Bắc Kạn trong năm nay là Hội Xuân ATK (An toàn khu) Chợ Đồn (Chợ Đồn). Hội Xuân này sẽ diễn ra vào ngày 4, 5 tháng 2 năm 2023 (tức ngày 14 và 15 tháng Giêng 2023) tại sân Trung tâm Văn hoá, Thể thao và Truyền thông huyện Chợ Đồn.
Nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao thể hiện được bản sắc dân tộc, mang đậm nét truyền thống của quê hương sẽ được diễn ra tại Hội xuân. Trong đó, thi cắm trại với chủ đề “Mùa xuân du lịch về nguồn” với quy mô 15 trại. Mỗi cụm (xã, thị trấn), khối cơ quan tham gia dựng 1 trại, có không gian trưng bày giới thiệu các sản phẩm nông, lâm sản, thực phẩm, văn hóa ẩm thực của địa phương, của ngành, nghề, cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện hoặc triển lãm tranh, ảnh theo lĩnh vực ngành nghề.
Hội xuân cũng giới thiệu tới du khách thập phương về sản phẩm chè của địa phương qua Không gian “Ẩm thực trà - ATK”. Dịp này, huyện cũng ra mắt cuốn sách ảnh “Đất và người vùng ATK Chợ Đồn”.
 |
Khu vực sẽ diễn ra hội Xuân Mù Là, huyện Pác Nặm trong những ngày tới. (Ảnh: Lường Loan) |
Bên cạnh lễ hội lồng tồng, tại Bắc Kạn năm nay cũng khôi phục tổ chức lễ hội vui Xuân của đồng bào dân tộc Mông tại Mù Là (Pác Nặm). Lễ hội Mù Là sẽ diễn ra từ ngày 12 đến 14 tháng Giêng. Vùng núi cao Mù Là, nơi tổ chức lễ hội này nằm ở vị trí tiếp giáp giữa 3 tỉnh Bắc Kạn, Tuyên Quang và Cao Bằng, nơi có đông đảo cộng đồng người dân tộc Mông sinh sống. Vì vậy hoạt động của lễ hội sẽ xoay quanh các hoạt động văn hoá đặc sắc của người dân tộc Mông, cùng nhiều phần giao lưu văn hoá, văn nghệ của người dân tộc Tày, Dao…
Đặc biệt, năm nay, tỉnh Bắc Kạn cũng tổ chức Triển lãm báo xuân Quý Mão tại Lễ hội Mù Là để đưa các ấn phẩm báo Xuân tới phục vụ đồng bào vùng cao.
Ngoài các lễ hội cấp huyện, thành phố sẽ diễn ra trong những ngày tới thì từ ngày mùng 2 Tết Quý Mão đến nay, nhiều xã ở các huyện cũng đã tổ chức các lễ hội lồng tồng, vui xuân.
Để bảo đảm an toàn hoạt động các lễ hội, Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Kạn chỉ đạo các địa phương, lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, bảo đảm an toàn giao thông, tổ chức các hoạt động lễ hội tiết kiệm, ý nghĩa gắn với củng cố, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc.
