“Ba không về vũ khí” ở Yên Bái

Là tỉnh miền núi với 30 dân tộc anh em cùng chung sống, thời gian trước, nhiều xã ở vùng cao Yên Bái việc sử dụng súng săn, súng tự chế để săn bắn chim, thú rừng diễn ra phổ biến. Thậm chí, súng kíp tự chế còn để “Làm lý”, sử dụng nhằm báo hiệu tại các đám ma của đồng bào H’Mông khi có khách đến viếng.

Từ khi thực hiện Chỉ thị số 902/CT-TTg ngày 25/6/2009 về tăng cường quản lý vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới; Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017, người dân vùng cao Yên Bái hiểu và chấp hành tốt pháp luật, đã tạo được sự chuyển biến rõ rệt về tình hình an ninh trật tự tại địa bàn cơ sở, tình hình tội phạm về trật tự xã hội được kiềm chế và kéo giảm.

Kiểm đếm vũ khí tự chế được thu hồi tại xã Quang Minh, huyện Văn Yên. (Ảnh THANH SƠN)

Qua tuyên truyền và làm tốt công tác dân vận, năm 2023 tỉnh Yên Bái vận động, thu hồi 1.811 vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, đạt hơn 226% so với chỉ tiêu giao. Trong đó có: 867 súng tự chế, 2 súng quân dụng, một quả bom, một lựu đạn, hàng nghìn viên đạn các loại. Qua đó góp phần giữ gìn an ninh trật tự ở cơ sở, hạn chế thấp nhất việc săn bắn trái phép ở vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, kiểm soát các loại tội phạm có liên quan đến sử dụng công cụ hỗ trợ, dao kiếm để gây án.

Chúng tôi về Nậm Lành một xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số của huyện Văn Chấn, cách trung tâm huyện 30km. Xã có diện tích hơn 7.878ha thì diện tích rừng tự nhiên chiếm 2.331ha; diện tích rừng lâm nghiệp 1.862ha; diện tích quế là 1.500ha, có nhiều khe suối là nơi các động vật hoang dã sinh sống. Nậm Lành có 5 thôn với 811 hộ dân, trong đó dân tộc Dao chiếm 86,8%, dân tộc H'Mông chiếm 7,86% số dân toàn xã.

Đồng bào Dao xã Nậm Lành, huyện Văn Chấn giao nộp vũ khí tự chế. (Ảnh: THANH SƠN)

Do phong tục tập quán của đồng bào dân tộc thiểu số, sinh sống phụ thuộc chủ yếu vào rừng núi. Để bảo vệ nương rẫy khỏi bị phá hoại và săn bắn chim thú rừng, nên đa số các hộ gia đình người dân vùng cao đều biết chế tạo và sử dụng súng tự chế như: súng kíp, súng bơm hơi bắn đạn bi, những loại súng này mang tính sát thương cao rất nguy hiểm trong quá trình sử dụng.

Ông Hoàng Quý Chìu, dân tộc Dao ở bản Tặc Tè, đã 61 tuổi nhưng nhanh nhẹn và hoạt bát cho hay: "Trước đây rừng nguyên sinh còn nên gấu, lợn rừng, hươu, hoẵng nhiều lắm. Thời trẻ, tôi cùng thợ săn trong bản chỉ dùng súng kíp cũng bắn được khá nhiều thú rừng, rồi mời cả bản đến uống rượu vui lắm. Giờ thì rừng được thay thế bằng trồng cây quế, cao su, cây lâm nghiệp khác, nên thú rừng chẳng còn, nay được vận động của trưởng bản nên mình mang súng giao nộp cho cán bộ".

Tin liên quan

Huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái vận động thu hồi vũ khí vật liệu nổ

Đại úy Triệu Triều Thắng, Trưởng công an xã Nậm Lành cho biết, từ khi đưa cán bộ Công an chính quy đảm nhiệm các chức danh Công an xã, đã tranh thủ người uy tín, trưởng dòng họ, những người có vai vế trong dòng tộc để vận động các hộ gia đình tự nguyện, tự giác giao nộp các loại vũ khí tự chế. Thông qua các cuộc họp, các hộ gia đình và nhân dân ký cam kết không tàng trữ, không chế tạo, không sử dụng trái phép các loại vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.

Địa phương đã triển khai bỏ phiếu kín tố giác ngay tại cuộc họp hoặc thông qua hòm thư tố giác những người còn tàng trữ, chế tạo, sử dụng vũ khí tự chế để Ban chỉ đạo 138 xã trực tiếp gặp những người bị tố giác vận động họ giao nộp, từ đó hiệu quả vận động thu hồi vũ khí đã đạt được mục tiêu theo kế hoạch đề ra.

Năm 2020, Công an xã Nậm Lành đã tham mưu Ban chỉ đạo 138 xã xây dựng mô hình điểm “Ba không về vũ khí” (không chế tạo, không tàng trữ, không sử dụng vũ khí) tại thôn Giàng Cài, với 10 thành viên tham gia. Mục đích hoạt động của mô hình lấy công tác vận động tuyên truyền là chính, qua 16 buổi họp thôn với 1.618 lượt người tham gia học tập, cung cấp 16 nguồn tin có giá trị, giúp Công an xã tổ chức xác minh làm rõ các vụ việc liên quan đến an ninh trật tự tại địa bàn. Mô hình đã vận động người dân giao nộp 123 khẩu súng kíp, súng tự chế các loại, tham mưu xử lý 4 cá nhân có hành vi sử dụng vũ khí tự chế.

Đồng bào Dao xã Quang Minh, huyện Văn Yên giao nộp vũ khí tự chế. (Ảnh: THANH SƠN)

Cũng có chuyện buồn ở Văn Chấn, khoảng 16 giờ ngày 15/6/2020, tại khu vực rừng thuộc thôn Trung Tâm, xã Nậm Búng, huyện Văn Chấn, 3 thanh niên là: Triệu A Phấy, Bàn A Pù, Bàn A Sâu, người dân tộc Dao, đều trú tại bản Nậm Pươi của xã cùng rủ nhau đi săn tại khu rừng nêu trên.

Quá trình di chuyển và đón lõng thú săn của 3 người không thống nhất vị trí, nên khi thấy một con sóc màu xám đang trên cành cây gần đồi chuối, Triệu A Phấy siết cò nổ súng kíp, khiến Bàn A Sâu chết tại chỗ. Do tâm lý hoảng sợ, A Phấy đã che giấu việc dùng súng bắn chết người bằng cách không kể cho ai biết.

Sau đó, Phòng Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Yên Bái đã mất khá nhiều thời gian truy vết, xét hỏi, điều tra làm rõ vụ án, qua đó bắt tạm giam 2 tháng đối với Triệu A Phấy về tội danh “Vô ý làm chết người”. Quá trình làm việc tại cơ quan công an, Triệu A Phấy đã thừa nhận hành vi sử dụng súng kíp tự chế vô ý bắn chết người.

Thượng tá Lê Tuấn Anh, Phó trưởng Công an huyện Văn Chấn đánh giá, đơn vị đã quán triệt công tác phòng ngừa tội phạm theo hướng kết hợp nhuần nhuyễn giữa phòng ngừa xã hội với phòng ngừa nghiệp vụ. Trong đó, lấy phòng ngừa xã hội là chiến lược lâu dài, phòng ngừa nghiệp vụ là cơ bản.

Qua triển khai “Ba không về vũ khí” năm 2023, huyện Văn Chấn vận động, thu hồi 104 khẩu súng tự chế, tăng 52 khẩu so với năm 2022. Dịp Tết Nguyên đán vừa qua, đã thu giữ 39.4kg pháo nổ, khởi tố 2 vụ án liên quan đến vật liệu nổ.

Qua nguồn tin, khoảng 8 giờ ngày 15/2/2023, Công an huyện đã bắt khẩn cấp Nguyễn Bình Minh, sinh năm 1982, trú tại tổ 2, thị trấn Nông trường Trần Phú, thu giữ 15,5kg pháo nổ. Ngày 31/1/2024, Tòa án nhân dân huyện đã mở phiên toà, tuyên phạt bị cáo Minh 1 năm 9 tháng tù giam về hành vi buôn bán hàng cấm. Qua phiên tòa công khai, đã cảnh tỉnh nhiều người bỏ ý định tàng trữ, mua bán, sử dụng vật liệu nổ trái phép, góp phần bình yên cho xã hội.

Một súng kíp tự chế được người dân giao nộp tại Công an huyện Văn Chấn. (Ảnh: THANH SƠN)

Cũng theo Thượng tá Lê Tuấn Anh, hiện một số người dân ở vùng cao vẫn còn giấu súng tự chế ở trên rừng để lén lút sử dụng. Việc chế tạo vũ khí dễ dàng nên khi vận động thu hồi giao nộp xong lại chế tạo vũ khí khác như: súng kíp, súng bơm hơi, do đó người dân chưa tự giác từ bỏ việc chế tạo sử dụng vũ khí tự chế.

Việc mua bán các linh kiện về súng, vũ khí được quảng cáo nhiều trên mạng xã hội, người dân dễ tiếp cận để mua lắp ráp thành các loại vũ khí mang tính sát thương cao. Loại súng bơm hơi khí nén bắn đạn chì (loại PCP), những linh kiện khi lắp ráp hoàn chỉnh thường có giá thành vài chục triệu đồng, nên khó khăn khi vận động giao nộp. Do vậy, cuộc đấu tranh vì sự bình yên cuộc sống bảo đảm an ninh, trật tự ở vùng Tây Bắc nói chung, tỉnh Yên Bái nói riêng vẫn tiếp diễn cam go, lâu dài, phức tạp.