Hùng Linh Công là con của Hùng Nhạc. Hùng Nhạc thuộc dòng dõi Lạc Long là sơn thần thứ 4 của Vua, cai quản xứ Kinh Bắc (một trong 15 bộ thời Lạc Long Quân).
Hùng Linh Công là cậu con trai mà ông bà Hùng Nhạc cầu tự ở chùa Y Sơn tự hiệu, nằm về phía đông ngọn Y Sơn thuộc xã Hiệp Hòa thời ấy. Ðến đời Lê Ðại Hành đổi thành xã Thù Sơn, nay là xã Hòa Sơn.
Hùng Linh Công là cháu của Vua Hùng, ngài có công diệt hổ lang, thú dữ cứu dân, cùng Thiên Vương Phù Ðổng diệt giặc Ân giữ nước. Trong đền Y Sơn còn bức hoành phi khắc ba chữ Hán: "Hùng hữu duệ" (Họ Hùng có người nối dõi).
Năm 17 tuổi, Hùng Linh Công đã là một chàng trai khôi ngô tuấn tú, sức khỏe phi thường, văn võ song toàn, được Vua (tức Hùng Vương thứ 6 - Hùng Huy Vương) giao giữ chức bồ thống. Sau một năm lại đề cử làm tướng quân nhạc phủ. Lúc này ở khắp nơi có rất nhiều hổ lang, thú dữ gây cho dân bao nỗi thảm khốc. Vua bèn sai Hùng Linh Công đem quân vào các nơi núi cao, rừng sâu để đánh bắt, trừ diệt. Hùng Linh Công lĩnh 500 binh mã nhận lệnh lên đường. Chỉ trong một thời gian, Hùng Linh Công đã trừ diệt được gần 600 mãnh thú. Từ đó nhà nhà sống yên bình, nhân dân an cư lạc nghiệp. Sau Vua lại phong Hùng Linh Công làm Thống quốc quân giám tả phụ (trông coi xứ Kinh Bắc bên cạnh cha).
Khi giặc Ân sang xâm lược, Vua (Hùng Vương thứ 6) giao cho Hùng Linh Công cầm quân đi tiên phong cự chiến. Vua còn ban cho một thanh kim đao, lại lập đàn làm lễ khẩn cầu thiên địa bách thần cùng hộ quốc.
Hùng Linh Công vâng lệnh, xuất quân. Ðến xã Hiệp Hòa, Hùng Linh Công trú quân dưới chân ngọn Y Sơn trước khi cự chiến, lại tuyển mộ thêm được 213 dân binh khỏe mạnh. Khi Thiên Vương Phù Ðổng tiến đến An Vũ Ninh Sơn, Hùng Linh Công liền xuất quân tiếp ứng phía sau. Các đạo quân hợp binh đánh một trận lớn. Giặc Ân tan tác, Hùng Linh Công cho quân đuổi bắt được vô số. Thiên Vương Phù Ðổng trừ được tướng giặc Thạch Linh. Búa sắt bị tụt, ngài liền nhổ cây cối bên đường đánh giặc. Khi đến Sóc Sơn, xã Vệ Linh - Kim Hoa, ngài bỏ áo lại, cưỡi ngựa bay về trời, chỉ còn lại dấu chân ngựa ở Nham Sơn. Sau vua lập đền thờ ở đây - gọi là đền Sóc Sơn.
Giặc tan, Hùng Linh Công lui quân về xã Hiệp Hòa hạ trại. Ðúng vào ngày mồng 8 tháng 8, đột nhiên có ba tiếng sét, trời mưa mù mịt, từ trên đỉnh núi đến đền Linh Công (đền thờ khi ngài còn sống) đều tối đen. Binh sĩ, nhân dân sợ hãi, hoảng hốt chạy ra ngoài trời phủ phục cầu xin thì thấy từ trong cung, Hùng Linh Công cưỡi trên con hổ đen, tay cầm thanh kim đao, từ từ bay lên, đến đầu ngọn Y Sơn thì biến. Sau đó mây tan, mưa tạnh, đất trời sáng sủa lại, thì cũng là lúc Hùng Linh Công đã hóa (gọi là ngày thánh hóa). Nhân dân lấy "Y chính cung" lập thành đền để thờ cúng. Ðồng thời làm biểu tấu lên Vua. Vua sai trăm quân đem sắc chỉ, mũ áo đến nơi làm lễ và truyền cho dân chúng tu sửa nơi đền miếu để tế tự và có sắc phong mỹ tự: "Y Sơn linh tích Ðại vương".
Cuốn "Ngọc phả quốc lục" về "Y Sơn linh tích" và 21 đạo sắc phong của 13 triều đại còn lưu giữ tại đền tôn vinh một bậc "hiền tài" có công với dân, với nước từ buổi bình minh dựng nước và giữ nước của tổ tiên ta.
