Theo UBND tỉnh Vĩnh Phúc, Công ty TNHH Kim Long được UBND tỉnh Vĩnh Phú (cũ) và UBND tỉnh Vĩnh Phúc giao 140,547ha đất thuộc các phường Liên Bảo, Khai Quang và xã Định Trung, thành phố Vĩnh Yên tại 2 quyết định (Quyết định số 2140/QĐ-UB ngày 7/11/1995 và Quyết định số 169/QĐ-UB ngày 31/1/1997) để thực hiện dự án đầu tư mở rộng vùng mía và dự án trồng cây ăn quả tập trung.
Trong suốt quá trình sử dụng đất, Công ty TNHH Kim Long thực hiện dự án không hiệu quả, trên diện tích đất được giao đã phát sinh nhiều vi phạm về lấn chiếm, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, chuyển nhượng đất cho các tổ chức, cá nhân, xây dựng công trình trái pháp luật vi phạm trong thời gian dài, qua nhiều thời kỳ chưa được xử lý khắc phục kịp thời.
Đến năm 2018, UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành Quyết định số 1992 về việc thu hồi đất của Công ty TNHH Kim Long do hết thời hạn sử dụng và không được gia hạn theo quy định của pháp luật về đất đai. Việc thu hồi đất được thực hiện theo điểm D Khoản 1 Điều 65 Luật Đất đai 2013.
Đến năm 2019, Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc cũng có kết luận chỉ ra các sai phạm của Công ty TNHH Kim Long, trong đó có nhiều trường hợp vi phạm chiếm đất, xây dựng công trình trên đất, chuyển nhượng không đúng quy định pháp luật.
Trong quá trình sử dụng đất, Công ty TNHH Kim Long đã giao đất cho một số cá nhân để làm trang trại, trồng cây ăn quả không đúng thẩm quyền, vi phạm các quy định tại Luật Đất đai.
Ngoài ra, còn ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đối với đất không được phép chuyển nhượng. Điều này dẫn tới phát sinh nhiều trường hợp mua bán, chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình trái pháp luật. Theo thống kê, chỉ riêng trên địa bàn phường Liên Bảo có tới hàng chục trường hợp vi phạm, trong đó có nhiều công trình kiên cố, xưởng sản xuất, thậm chí cả biệt thự với giá trị hàng chục tỷ đồng.
Trong những đối tượng vi phạm có cả cán bộ, đảng viên... Bên cạnh đó, từ tháng 5/2021, Văn phòng Chính phủ cũng ban hành công văn truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình yêu cầu tỉnh Vĩnh Phúc chỉ đạo kiểm tra, giải quyết dứt điểm phản ánh sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai và xây dựng công trình tại thành phố Vĩnh Yên và báo cáo kết quả với Thủ tướng Chính phủ.
Tuy nhiên, quá trình tổ chức triển khai thực hiện quyết định thu hồi đất gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc, do hồ sơ giao đất cho Công ty TNHH Kim Long thời điểm năm 1995 và năm 1997 trên bản vẽ quy hoạch thủ công, tỷ lệ nhỏ, không có tọa độ địa chính, không có mốc giới cụ thể tại thực địa, các hành vi vi phạm về đất đai diễn ra trong thời gian dài, qua nhiều thời kỳ; báo cáo, kết luận của các cấp, các ngành chưa được cấp thẩm quyền giải quyết dứt điểm; một số trường hợp vi phạm chống đối quyết liệt, thực hiện hành vi vi phạm bằng nhiều biện pháp và thực hiện có tổ chức, có kế hoạch, công tác xử lý vi phạm là hết sức khó khăn, phức tạp.
Trước thực trạng này, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã thành lập Tổ công tác chỉ đạo giải quyết các vướng mắc liên quan đến đất thu hồi từ Công ty TNHH Kim Long; đồng thời, chỉ đạo các đơn vị chức năng và UBND thành phố Vĩnh Yên thực hiện rà soát toàn bộ hồ sơ nguồn gốc đất đai; xác định mốc giới, diện tích đất thu hồi từ Công ty TNHH Kim Long; xác định và cắm mốc giới khu đất tại thực địa để bàn giao cho chính quyền địa phương quản lý; công khai cho người dân được biết.
Đến nay, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành 16 quyết định, Chủ tịch UBND thành phố Vĩnh Yên đã ban hành 88 quyết định cưỡng chế, buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả để phá dỡ các công trình vi phạm, buộc trả lại đất đã lấn chiếm cho Nhà nước quản lý đối với 104 trường hợp vi phạm, bao gồm 60 trường hợp vi phạm trên diện tích 14,25ha tại phường Liên Bảo; 39 trường hợp vi phạm trên diện tích 51,065ha tại phường Khai Quang; 5 trường hợp vi phạm trên diện tích 7,02ha tại xã Định Trung.
Theo đồng chí Đào Văn Quyết, Phó Chủ tịch UBND thành phố Vĩnh Yên, Ban Thường vụ Thành ủy Vĩnh Yên đã thành lập Ban Chỉ đạo xử lý các vi phạm trên diện tích đất đã thu hồi của Công ty TNHH Kim Long và xây dựng quy chế làm việc; thành lập Tổ tuyên truyền, vận động và Tổ công tác tuyên truyền, vận động đảng viên của Đảng bộ thành phố Vĩnh Yên nhằm đẩy mạnh tuyên truyền đến các đảng viên là thành viên của các hộ gia đình có hành vi vi phạm quy định pháp luật về đất đai, xây dựng trên diện tích đất thu hồi từ Công ty TNHH Kim Long và khu đất thuộc khu vực núi Đinh, núi Đúng.
Với mục tiêu giảm tới mức thấp nhất thiệt hại về kinh tế cho người dân, thời gian qua, các tổ công tác đã tích cực tuyên truyền, vận động các hộ dân tự giác tháo dỡ công trình vi phạm, di chuyển tài sản và bàn giao lại diện tích đất lấn chiếm.
Tuy vậy, dù đã thực hiện nhiều giải pháp đối thoại, tuyên truyền, vận động nhiều lần, nhưng đến nay, các trường hợp vi phạm vẫn không chấp hành quyết định thu hồi đất.
Để xử lý dứt điểm các trường hợp này, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch tổng thể về cưỡng chế, buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả đối với các trường hợp vi phạm trên diện tích đất UBND tỉnh đã thu hồi từ Công ty TNHH Kim Long thuộc địa bàn thành phố Vĩnh Yên. Xác định đây là vụ việc phức tạp và khó khăn, UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã giao Giám đốc Công an tỉnh chỉ đạo toàn diện công tác tổ chức cưỡng chế, xử lý vi phạm đất đai, xây dựng.
Theo đồng chí Nguyễn Văn Khước-Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc, đây là vụ việc phức tạp, các trường hợp buộc phải cưỡng chế là tổ chức, cá nhân đã có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai, về xây dựng, không chấp hành việc thu dọn tài sản xây dựng, tạo lập trái phép. Các đối tượng vi phạm cấu kết chặt chẽ, đòi hỏi yêu sách trái quy định pháp luật, có biểu hiện chống đối, cản trở những người chấp hành tự tháo dỡ công trình vi phạm.
Vì vậy, tất cả trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai đều phải bị xử lý nghiêm minh, triệt để, đúng quy định của pháp luật, kiên quyết không hợp thức hóa cho các vi phạm, không có ngoại lệ và không có “vùng cấm”.
Theo kế hoạch, từ nay đến trước khi tổ chức cưỡng chế, UBND thành phố Vĩnh Yên ưu tiên đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các hộ dân, cá nhân tự thu dọn tài sản, tháo dỡ công trình vi phạm và bàn giao lại diện tích đất lấn chiếm; xác định chính xác, đầy đủ, đúng pháp luật hành vi vi phạm đất đai, xây dựng của từng trường hợp vi phạm, đồng thời, rà soát kỹ căn cứ pháp lý, nguồn gốc đất đai, thiết lập đầy đủ hồ sơ pháp lý, trình tự thủ tục, thẩm quyền và xây dựng kế hoạch bố trí chỗ ở cho các trường hợp khó khăn về chỗ ở.
