Xử lý nghiêm sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai ở Quảng Ngãi

Buông lỏng quản lý đất dự án

Khu công nghiệp (KCN) Tịnh Phong có 17 trong số 34 doanh nghiệp (DN) được chấp thuận địa điểm và cho thuê đất, đã sử dụng đất không đúng quy hoạch phân khu chức năng với hơn 25ha; có ba dự án đã hợp đồng thuê đất nhưng không triển khai và hai dự án đã dừng hoạt động nhưng chưa xử lý thu hồi đất. Các dự án thủy điện Đakdring, Hà Nang, Sông Riềng và Huy Măng với hàng nghìn ha đất rừng đã quy hoạch cấp cho chủ đầu tư, nhưng đến nay vẫn không trồng bù rừng theo quy định, chưa thực hiện tái định cư cho các hộ dân có đất bị thu hồi. Đáng lưu ý, các công ty TNHH một thành viên nông-lâm nghiệp đang hoạt động trên địa bàn Quảng Ngãi buông lỏng quản lý đất đai, dẫn đến hơn 4.000 ha đất sản xuất bị lấn chiếm trái pháp luật, nhưng vẫn chưa được thu hồi.

Đáng lưu ý, trong khi thiếu vốn nhưng có địa phương vẫn đầu tư xây dựng dự án gây lãng phí ngân sách. Chẳng hạn, dự án Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc, khởi công tháng 9-2010, do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư với tổng kinh phí hơn 225,3 tỷ đồng. Đến nay đã dừng triển khai, gây lãng phí đất đai và làm thất thoát ngân sách gần 9,5 tỷ đồng. Dự án đường (cầu) vào KCN Phổ Phong đã triển khai khi chưa xác định được nhà đầu tư và nguồn vốn xây dựng hạ tầng, nhưng tỉnh vẫn cấp vốn và khởi công đầu năm 2012, đến nay dự án đã hoàn thành, giá trị khối lượng thi công đạt hơn 54,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, công trình cầu làm xong không thể đưa vào sử dụng. Dự án đường bờ Nam sông Trà Khúc, do nhà thầu Công ty CP Phúc Sơn thi công đã không thực hiện đầy đủ theo cam kết và đang nợ tiền cấp quyền khai thác cát, phí tài nguyên gần 4,2 tỷ đồng phải thu hồi nộp vào ngân sách nhà nước. Dự án Lâm viên Thiên Ấn do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư. Ban Quản lý dự án đã cho Công ty CP Thanh niên xung phong Quảng Ngãi tạm ứng 1,28 tỷ đồng để thực hiện hợp đồng thi công; ngay sau đó, dự án bị dừng và cho đến nay vẫn chưa thu hồi lại khoản tiền này. Dự án nâng cấp, mở rộng đường 623 (Sơn Tịnh-Sơn Tây) được phê duyệt năm 2010 với tổng kinh phí 963,6 tỷ đồng, do Sở Giao thông vận tải làm chủ đầu tư; đến năm 2011, dự án dừng thực hiện vì tuyến đường này đã được Bộ Giao thông vận tải quyết định đưa vào đoạn đường của quốc lộ 24B, làm lãng phí 19,5 tỷ đồng...

Thất thoát tiền sử dụng đất

Hàng nghìn ha ruộng lúa phì nhiêu của nông dân trước đây đã bị thu hồi cấp cho các dự án lớn như: Khu đô thị Bắc Lê Lợi, Khu đô thị Phú Mỹ, Khu dân cư Sơn Tịnh... nằm ngay trong lòng thành phố Quảng Ngãi đã nhiều năm nay nhưng vẫn để cỏ mọc um tùm. Trong đó có khu đất giao cho các hộ gia đình quân đội tại thị trấn Đức Phổ (huyện Đức Phổ) và phường Quảng Phú (TP Quảng Ngãi) đã thực hiện thu tiền sử dụng đất không đúng quy định, gây thất thu ngân sách hơn 10,6 tỷ đồng. Dự án Khu đô thị mới Phú Mỹ do Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và Đô thị (HUD) làm chủ đầu tư, quá trình xác định giá đất chưa thực hiện đúng Thông tư số 145/TT-BTC ngày 6-12-2007 của Bộ Tài chính. Vì vậy, việc UBND tỉnh phê duyệt số tiền sử dụng đất gồm 267,5 tỷ đồng là không chính xác, do diện tích tăng 58 ha, nhưng tiền sử dụng đất lại giảm gần 290 tỷ đồng so với số tiền sử dụng đất được phê duyệt tại Quyết định số 1116/QĐ-UBND ngày 18-8-2010 của UBND tỉnh. Trong khi đó, Tổng công ty HUD đã chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Công ty TNHH Hương Lúa một phần diện tích của dự án để xây dựng nhà ở không đúng quy định của tỉnh.

Tại huyện Đức Phổ, trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch 44 khu dân cư với tổng diện tích 251.240 m2, chia thành 1.712 lô đất ở. UBND huyện đã giao đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất 24 lô và hiện nay còn 497 lô (diện tích 76.252 m2) được xây dựng từ năm 2009 đến 2010, nhưng chưa được sử dụng. Huyện Sơn Tịnh đã quy hoạch tám khu dân cư, chia thành 306 lô đất ở và đã giao cho chủ đầu tư không thông qua đấu giá sử dụng đất 24 lô và hiện vẫn còn 250 lô chưa sử dụng...

Xử lý nghiêm sai phạm

Trao đổi ý kiến với chúng tôi, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi Lê Mỹ Liên cho rằng: Nhiều dự án hiện nay chậm triển khai là do nhà đầu tư không đủ năng lực tài chính. Có nhà đầu tư còn nợ tiền thuê đất, sử dụng đất và tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng đất đã dẫn đến sai phạm. Nhiều địa phương đã quy hoạch, lập dự án đầu tư xây dựng khu dân cư mới, nhưng nhu cầu đất ở của người dân còn thấp, dẫn đến nhiều lô đất chưa đưa vào sử dụng. Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh ra văn bản hướng dẫn địa phương thu hồi dự án và xử lý các đơn vị, công ty có sai phạm, nhưng đến nay vẫn còn dây dưa, chưa thể khắc phục ngay được.

Có thể thấy, sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai ở Quảng Ngãi có nhiều nguyên nhân, trước hết là do các văn bản quy phạm pháp luật của tỉnh ban hành chậm, không toàn diện. Có văn bản sau khi ban hành phải sửa đổi, bổ sung nhiều lần, cho nên không tạo sự ổn định cho công tác quản lý đất đai. Trong khi đó công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của các huyện, xã còn chậm, việc giao đất, cho thuê đất từ năm 2011 đến nay thiếu căn cứ pháp lý. Nhiều công ty, đơn vị được tỉnh giao đất để thực hiện dự án kinh doanh bất động sản và một số cá nhân được giao đất ở không thông qua đấu giá đất cũng như xác định giá trị bồi thường, hỗ trợ kinh phí thu hồi. Trong công tác quản lý đầu tư xây dựng, một số dự án có tính cần thiết và cấp bách liên quan trực tiếp đến cuộc sống của người dân, nhưng chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến xây dựng dở dang, hiệu quả đầu tư thấp.

Với những sai phạm nêu trên, mới đây Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 5470/VPCP-V.I truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Yêu cầu Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, gây lãng phí, thất thoát ngân sách nhà nước và có hình thức xử lý kỷ luật nghiêm theo quy định; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện…

Trước mắt, UBND tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo các sở, ngành, các huyện, thành phố có liên quan phải thu hồi 13,7 tỷ đồng tiền thất thu, thất thoát về ngân sách. Các chủ đầu tư giảm trừ khi thanh, quyết toán công trình dự án với giá trị hơn 16,6 tỷ đồng. Các ngành liên quan thu hồi tiền nợ đọng sử dụng đất, thuế tài nguyên của các doanh nghiệp nộp vào ngân sách tỉnh hơn 36 tỷ đồng.