Tranh chấp kéo dài
Đền Đá Thiên được hình thành từ một ngôi miếu nhỏ. Sau này, bà Hoàng Thị Lý là người dân địa phương trông coi, hương khói và là thủ nhang. Từ năm 2006, nhiều du khách thập phương đóng góp mở rộng, xây dựng đền Đá Thiên với tổng số hơn mười công trình, bao gồm các công trình thờ tự, phụ trợ trên diện tích đất rộng hơn 2.600 m2, trong đó bà Hoàng Thị Lý là người có công trông nom, duy trì các hoạt động tín ngưỡng và huy động nguồn lực trong cộng đồng, tổ chức, quản lý xây dựng ngôi đền như ngày nay.
Năm 2014, Ban Tôn giáo (thuộc Sở Nội vụ Thái Nguyên) xác định đền Đá Thiên là cơ sở tín ngưỡng. Sau đó, UBND thị trấn Trại Cau phối hợp với Ủy ban MTTQ và các đoàn thể ở thị trấn Trại Cau họp với nhân dân tổ 16 và 17 (nay là tổ 7) bầu Ban Quản lý đền, trong đó có bà Hoàng Thị Lý và con trai, đồng thời hướng dẫn Ban Quản lý xây dựng quy chế hoạt động, quy chế quản lý tài chính. Tuy nhiên, từ khi Ban Quản lý được thành lập thì con, cháu bà Lý tìm mọi cách chống đối, cản trở không cho Ban Quản lý tiếp quản đền, gửi đơn, thư đi nhiều nơi, gây hoài nghi trong nhân dân, ảnh hưởng đến an ninh trật tự tại địa phương. Cuối năm 2019, UBND thị trấn Trại Cau xây dựng kế hoạch, đưa Ban Quản lý tiếp quản đền Đá Thiên thì vấp phải sự chống đối quyết liệt từ con, cháu bà Lý. Thời gian qua, chính quyền địa phương tìm nhiều cách vận động, thuyết phục, giải thích, đối thoại với con, cháu bà Lý, nhưng đều không có kết quả. Gần đây, tại đền Đá Thiên, gia đình bà Lý vẫn tiếp tục tổ chức các hoạt động xây dựng đền, gắn ca-mê-ra theo dõi ở khắp nơi. Ban Quản lý không thể tiếp quản được đền, đành phải đón tiếp du khách ở một gian nhà bên ngoài khuôn viên đền.
Từ đơn tố cáo, đề nghị của nhân dân tổ 7, thị trấn Trại Cau và với mong muốn giải quyết dứt điểm tranh chấp đền Đá Thiên đã kéo dài nhiều năm, UBND huyện Đồng Hỷ thành lập Đoàn thanh tra liên ngành tiến hành thanh tra các vấn đề liên quan tại đền Đá Thiên. Quyền Chủ tịch UBND huyện Đồng Hỷ Vũ Quang Dũng cho biết: “Đoàn thanh tra làm việc trong nhiều tháng, với tinh thần thận trọng, công tâm, khách quan, tham vấn các sở, ngành của tỉnh. Ngày 29-9-2020, UBND huyện ban hành Kết luận Thanh tra số 431/KL-UBND về việc quản lý, sử dụng đất đai, xây dựng, hoạt động tín ngưỡng đền Đá Thiên”. Kết luận thanh tra đã chỉ ra những sai phạm và kiến nghị biện pháp khắc phục, UBND huyện Đồng Hỷ đã ban hành kế hoạch thực hiện kết luận thanh tra. Thế nhưng, đến nay không thể thực hiện được Kết luận Thanh tra số 431/KL-UBND, làm nhân dân địa phương bức xúc.
Cần giải quyết dứt điểm
Kết luận thanh tra số 431/KL-UBND của UBND huyện Đồng Hỷ khẳng định, thửa đất rộng hơn 2.600 m2 (thửa đất số 46), nơi xây dựng các công trình đền Đá Thiên là đất tín ngưỡng, đất công do UBND thị trấn Trại Cau quản lý. Hầu hết các công trình trên thửa đất số 46 vi phạm các quy định về xây dựng. Nguồn gốc kinh phí xây dựng các công trình trên thửa đất số 46 bao gồm, từ tiền công đức của khách thập phương, người dân. Hoạt động tín ngưỡng tại đền Đá Thiên, bà Hoàng Thị Lý không lập sổ sách ghi chép rõ ràng, không công khai minh bạch các khoản thu, Ban Quản lý đền Đá Thiên do nhân dân bầu ra không quản lý được các hoạt động bên trong đền. Kết luận thanh tra nêu rõ: Đền Đá Thiên được cấp có thẩm quyền công nhận là cơ sở tín ngưỡng, các công trình xây dựng tại thửa đất số 46 được giữ nguyên hiện trạng và yêu cầu bà Hoàng Thị Lý cùng gia đình trả lại đất đền Đá Thiên để cộng đồng dân cư tổ 7, thị trấn Trại Cau quản lý theo quy định của pháp luật.
Để thực hiện nghiêm túc, triệt để kết luận thanh tra, gần đây UBND huyện Đồng Hỷ giao nhiệm vụ cụ thể cho UBND thị trấn Trại Cau, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Nội vụ, Phòng Tư pháp, các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan. Trong đó UBND huyện yêu cầu UBND thị trấn Trại Cau hướng dẫn cộng đồng dân cư tổ 7 hoàn thiện thủ tục đề nghị cấp có thẩm quyền công nhận quyền sử dụng đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để quản lý theo quy định; tuyên truyền, vận động và yêu cầu gia đình bà Hoàng Thị Lý trả lại đất đền Đá Thiên cho cộng đồng; chấp hành các quy định của pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo và đoàn kết cộng đồng dân cư.
Tuy nhiên, gia đình bà Lý không chấp hành kết luận thanh tra mà còn làm đơn kiện gửi các cơ quan chức năng. Ông Tạ Thành Công ở tổ 7, thị trấn Trại Cau bức xúc: “Hầu hết các công trình xây dựng tại đền Đá Thiên là do khách thập phương công đức, đóng góp, nhân dân sở tại xây dựng nên, là cơ sở tín ngưỡng của cộng đồng, bà Hoàng Thị Lý có công trông nom, hương khói, tổ chức xây dựng và coi đền Đá Thiên là cơ sở thờ tự của gia đình, thu tiền cúng lễ, công đức nhằm trục lợi cho riêng mình. Điều đó làm cho nhân dân địa phương bất bình, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, xã hội, nhất là an ninh, trật tự tại địa phương”.
Dư luận nhân dân không chỉ tại thị trấn Trại Cau mà cả huyện Đồng Hỷ và khách thập phương đề nghị cơ quan chức năng khẩn trương vào cuộc giải quyết dứt điểm, thấu tình đạt lý việc tranh chấp đền Đá Thiên, từ đó đưa ngôi đền hoạt động theo đúng quy định của pháp luật.
