 |
| Ánh lửa trên bầu trời thủ đô Tehran (Iran) sau vụ không kích của Israel rạng sáng 26/10/2024. Ảnh: THX/TTXVN |
Theo tờ the Wall Street Journal (WSJ) ngày 3/11, trong bối cảnh Mỹ cảnh báo không tấn công trả đũa Israel, Iran đã gửi một thông điệp ngoại giao rõ ràng: nước này dự định thực hiện phản ứng phức tạp, trong đó dùng các đầu đạn mạnh hơn và các loại vũ khí khác.
Vẫn chưa rõ liệu Iran có thực hiện lời cảnh báo hay chỉ dừng lại ở tuyên bố cứng rắn. Cuộc không kích Iran mà Israel thực hiện vào ngày 26/10 đã phá hủy đáng kể hệ thống phòng không chiến lược của Iran, khiến quốc gia này dễ bị tấn công hơn và làm tăng nguy cơ nếu Iran thực hiện lời cảnh báo.
Cụ thể, theo các quan chức Iran và Arab, Iran đã thông báo với các nhà ngoại giao Arab rằng quân đội chính quy của nước này sẽ tham gia vì họ đã mất 4 binh sĩ và một dân thường trong cuộc tấn công của Israel. Việc đưa quân đội chính quy tham gia không có nghĩa là triển khai binh lính mà có nghĩa là lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo sẽ không hành động đơn độc trong trường hợp này. Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran thường xử lý các vấn đề an ninh liên quan đến Israel.
Một quan chức Ai Cập nói rằng Iran đã cảnh báo riêng về một phản ứng mạnh mẽ và phức tạp.
Còn một quan chức Iran nói: “Quân đội của chúng tôi đã mất người, nên cần phải đáp trả”. Quan chức này cho biết Iran có thể sử dụng lãnh thổ Iraq cho một phần của chiến dịch và có khả năng nhắm vào các cơ sở quân sự của Israel nhưng với cường độ mạnh hơn lần trước rất nhiều.
Iran không định hạn chế dùng tên lửa và thiết bị bay không người lái như hai cuộc tấn công trước đây. Các tên lửa được sử dụng sẽ có đầu đạn mạnh hơn. Trước đó, Iran chủ yếu phóng bốn loại tên lửa đạn đạo tầm trung trong cuộc tấn công gần nhất vào Israel vào ngày 1/10: các tên lửa Emad và Ghadr cùng hai loại mới nhất và tiên tiến nhất của Iran là Kheibar Shekan và Fattah.
Một yếu tố khác trong phản ứng của Iran là cuộc bầu cử tại Mỹ. Theo một quan chức Iran, nước này không muốn cuộc tấn công của mình gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử ở Mỹ và cuộc tấn công sẽ diễn ra sau ngày bầu cử nhưng trước khi tân tổng thống nhậm chức vào tháng 1/2025. Theo các cơ quan tình báo Mỹ, Iran thích ứng viên Kamala Harris hơn Donald Trump.
Các quan chức Ai Cập, Bahrain và Oman cũng xác nhận các nhà ngoại giao Iran đã vạch ra những điểm chính của cuộc tấn công trả đũa sau khi Mỹ đưa ra cảnh báo rằng không nên đối đầu với Israel.
Tuần trước, Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc, bà Linda Thomas-Greenfield, đã phát biểu rằng sẽ có hậu quả nghiêm trọng nếu Iran tấn công Israel hoặc Mỹ. Bà nói: “Chúng tôi tin rằng nên chấm dứt việc giao tranh trực tiếp giữa Israel và Iran”.
Sau cuộc tấn công của Israel ngày 26/10, ban đầu các quan chức Iran nói với các quốc gia khác trong khu vực rằng họ không có ý định đáp trả. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau, họ đã thay đổi.
Vào ngày 1/11, một tướng cấp cao Iran đã cảnh báo sẽ có một phản ứng không thể tưởng tượng nổi và ngày 2/11, Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei cảnh báo rằng sẽ có một phản ứng gây tổn thương nghiêm trọng.
Trong khi đó, theo các quan chức phương Tây, các lãnh đạo của Iran đang cân nhắc có đáp trả không và đáp trả ra sao, có tấn công trực tiếp không hay sử dụng các lực lượng thân Iran. Các quan chức Israel cũng tin rằng Iran đang nghiêm túc cân nhắc trả đũa và đã cảnh báo rằng Israel sẵn sàng thực hiện một cuộc tấn công mạnh mẽ hơn nhiều để đáp trả.
 |
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (ngồi giữa, bên trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant (ngồi giữa, phải) trong cuộc họp với các quan chức quân sự cấp cao sau vụ không kích Iran, tại Tel Aviv ngày 26/10. Ảnh: THX/TTXVN |
Tuần trước, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố rằng quân đội Israel đã tấn công vào điểm yếu của Iran. Ông nói: “Ngày nay, Israel có quyền tự do hành động hơn bao giờ hết. Chúng tôi có thể tới bất cứ đâu trong Iran nếu cần”.
Mỹ đã nỗ lực để thuyết phục Israel chỉ tấn công các mục tiêu quân sự Iran vào ngày 26/10, không động tới các cơ sở hạt nhân và dầu mỏ của Iran. Các quan chức Arab lo ngại lần này Israel sẽ không bị kiềm chế và ông Netanyahu tái khẳng định rằng ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân vẫn là mục tiêu tối cao của Israel. Iran vẫn luôn phủ nhận rằng mình có ý định phát triển vũ khí hạt nhân.
Israel đã cho thấy khả năng có thể tấn công các loại mục tiêu này trong cuộc tấn công ngày 26/10. Israel đã tấn công một cơ sở mà trước đây Iran từng sử dụng cho công việc liên quan đến vũ khí hạt nhân. Các hình ảnh vệ tinh cho thấy Israel cũng tấn công một mục tiêu có giá trị rất thấp tại nhà máy lọc dầu Abadan của Iran.
Vào ngày 27/10, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian nói rằng Iran không thể không đáp trả cuộc tấn công của Israel. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng hình thức và cường độ trả đũa có thể thay đổi nếu có lệnh ngừng bắn ở Gaza và Liban.
Mỹ nói rằng quân đội nước này không tham gia cùng Israel trong cuộc tấn công Iran gần đây nhất, nhưng nếu Iran trả đũa thì có khả năng quân đội Mỹ sẽ giúp bảo vệ Israel. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã ra lệnh điều động một số máy bay ném bom B-52 Stratofortress, máy bay tiếp dầu và tàu khu trục của Hải quân đến Trung Đông.
Các phương tiện quân sự bổ sung sẽ đến khi nhóm tác chiến tàu sân bay USS Abraham Lincoln dự kiến rời khu vực. Đây là lần đầu tiên kể từ sau cuộc tấn công của Hamas vào Israel vào tháng 10/2023, Mỹ không có một tàu sân bay và các tàu hộ tống trong khu vực.
Trong khi đó, ngày 28/10, cả Israel và Iran đều khẳng định quyền tự vệ của mỗi nước, đồng thời đỗ lỗi cho nhau gây nguy hiểm cho hòa bình Trung Đông trong cuộc thảo luận căng thẳng tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Đại sứ Iran tại Liên hợp quốc Amir Saeid Iravani tuyên bố vụ tấn công của Israel là hành động tiếp tục gây bất ổn cho toàn bộ khu vực. Ông cáo buộc Israel vi phạm luật pháp quốc tế và kêu gọi Liên hợp quốc cần lên án các hành động quân sự của Israel ở các vùng lãnh thổ của Palestine, Liban, Syria và Yemen. Đại sứ Amir Saeid Iravani nhắc lại lời cảnh báo trả đũa của Iran sau các cuộc oanh kích cuối tuần của Israel, nhưng cũng cho biết quan điểm của Tehran ủng hộ giải pháp ngoại giao.
Trong khi đó, Đại sứ Israel tại Liên hợp quốc Danny Danon khẳng định Israel đã tự vệ sau các cuộc tấn công hàng loạt bằng tên lửa ngày 1/10 của Iran. Theo ông, hành động của Iran đe dọa ổn định của khu vực, an ninh toàn cầu và ổn định kinh tế. Đại sứ Israel kêu gọi trừng phạt Iran và đặc biệt nhấn mạnh cần ngăn chặn chính quyền Tehran phát triển vũ khí hạt nhân.
