Cùng dự có đồng chí Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương và địa phương, thành viên đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm Ba Lan; Quốc Vụ khanh Bộ Ngoại giao Ba Lan Wladyslaw Teofil Bartoszewski; đại diện ban lãnh đạo, các giáo sư, giảng viên, sinh viên Đại học Tổng hợp Warsaw và các chuyên gia, nhà nghiên cứu trên nhiều lĩnh vực.
Thành lập năm 1816, với bề dày truyền thống hơn 200 năm, Đại học Tổng hợp Warsaw là đại học danh tiếng nhất của Ba Lan, một trong những trường đại học lâu đời và uy tín hàng đầu của châu Âu đã đào tạo nhiều nhà lãnh đạo, danh nhân kiệt xuất, trong đó có 2 Tổng thống và 6 Thủ tướng Ba Lan, 6 cựu sinh viên được trao giải thưởng Nobel vì những cống hiến nổi bật trên các lĩnh vực văn học, kinh tế và hòa bình.
Phát biểu chính sách tại Đại học Tổng hợp Warsaw, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chuyến thăm Ba Lan lần này diễn ra đúng thời điểm hai nước kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (4/2/1950-4/2/1975); bày tỏ Trường là biểu tượng cho sự hợp tác bền chặt giữa Việt Nam và Ba Lan trong lĩnh vực giáo dục. Hàng trăm sinh viên và cán bộ Việt Nam đã và đang theo học tại Trường. Nhiều người ngày nay là những giáo sư, nhà khoa học hàng đầu trên nhiều lĩnh vực.
Thủ tướng khẳng định, dù hai nước Việt Nam và Ba Lan cách xa nhau về địa lý, song trái tim của nhân dân hai nước luôn hướng về nhau. Bài thơ “Việt Nam” của nhà thơ Ba Lan Wislawa Szymborska sẽ mãi đồng hành với nhiều thế hệ người dân Việt Nam:
“Chị ơi! Chị tên gì? - Tôi không biết
Chị sinh năm nào?
Và ở nơi đâu? - Tôi không biết
Vì sao chị lại đào một cái hầm dưới đất? - Tôi không biết
Chị ẩn náu nơi đây đã được bao lâu? - Tôi không biết
Tại sao chị lại cắn vào ngón tay thân ái của tôi? - Tôi không biết
Chị có hiểu chúng tôi không làm gì hại chị? - Tôi không biết
Chị ở bên nào trận tuyến? - Tôi không biết
Giờ đang thời chiến tranh chị phải chọn thôi - Tôi không biết
Làng chị có còn không? - Tôi không biết
Những đứa trẻ này là con chị? - Vâng”.
Theo Thủ tướng, là một người bạn lớn của Việt Nam, chỉ bằng những lời thơ giản dị mà sâu sắc, nhà thơ Wislawa Szymborska đã thể hiện sự thấu hiểu tinh thần cốt lõi của người dân Việt Nam: đó là yêu chuộng hòa bình, khát vọng tự do và quyền được sống bình yên và hạnh phúc bên gia đình, con cái; nhưng cũng luôn kiên cường, bất khuất, không bao giờ khuất phục trước bất cứ kẻ thù nào. Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới đã khẳng định: Không có gì quý hơn độc lập, tự do.
Nhân dân Việt Nam từ lâu đã biết đến đất nước Ba Lan tươi đẹp qua những vần thơ của cố Phó Thủ tướng, nhà thơ Tố Hữu:
“Em ơi, Ba Lan mùa tuyết tan
Rừng bạch dương sương trắng nắng tràn em
Anh đi, nghe tiếng người xưa vọng
Một giọng thơ ngâm, một giọng đàn”.
“Chúng ta không có mâu thuẫn hay xung đột mà có rất nhiều điểm chung, điểm tương đồng. Giá trị cốt lõi trong quan hệ hai nước là sự gắn kết, hợp tác, chia sẻ trong những lúc khó khăn, thách thức”, Thủ tướng nhấn mạnh và nhắc tới tấm gương điển hình là người lính Ba Lan Stefan Kubiak đã tham gia chiến dịch Điện Biên phủ lững lẫy năm châu, chấn động địa cầu.
Từ hàng ngũ quân đội Pháp, Stefan Kubiak đã chiến đấu vì sự nghiệp đấu tranh, giải phóng dân tộc của Việt Nam. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận Stefan Kubiak làm con nuôi và đặt tên Hồ Chí Minh. Ông đã trở thành biểu tượng cho lòng yêu chuộng hòa bình, khát khao cống hiến và chiến đấu vì chính nghĩa, vì độc lập của một dân tộc yêu chuộng hòa bình.
Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, Việt Nam luôn khắc ghi và trân trọng sự ủng hộ, giúp đỡ quý báu mà Ba Lan dành cho Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước. Những ký ức về con tàu Kilinski đã đưa hàng chục nghìn người dân miền Nam Việt Nam ra tập kết ở miền Bắc sẽ mãi là minh chứng sống động cho tình cảm hữu nghị sắt son giữa nhân dân hai nước.
 |
| Lãnh đạo Đại học Tổng hợp Warsaw phát biểu ý kiến. (Ảnh: THANH GIANG) |
Ba Lan đối với nhân dân Việt Nam còn là quê hương của thiên tài âm nhạc Frederick Chopin, nhà khoa học Maria Curie và nhà thiên văn học Nicolaus Copernicus; là cái nôi của nhiều kiệt tác văn học nghệ thuật và phát minh khoa học vĩ đại của nhân loại; là đất nước yêu chuộng hòa bình với nhiều di sản thế giới.
Ngày nay, Ba Lan được biết tới là nền kinh tế hàng đầu khu vực, đứng thứ 6 ở EU và thứ 20 thế giới. Trong vòng 3 thập kỷ, quy mô nền kinh tế Ba Lan đã tăng gấp 3 lần và luôn đi đầu thế giới về tốc độ tăng trưởng kinh tế. Ba Lan cũng là một thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, có vai trò và tiếng nói ngày càng quan trọng trong EU và ở khu vực Trung Đông Âu.
Trong khuôn khổ cuộc trao đổi, Thủ tướng Phạm Minh Chính tập trung chia sẻ với các đại biểu về 3 nội dung chính: Về tình hình thế giới và khu vực hiện nay; Các yếu tố nền tảng, quan điểm phát triển, thành tựu và định hướng phát triển của Việt Nam; Tầm nhìn về quan hệ Việt Nam-Ba Lan hướng đến tầm cao mới trong kỷ nguyên mới.
Thủ tướng cho rằng, trong kỷ nguyên thông minh, chính trị phải ổn định, hòa bình, kinh tế phải phát triển nhanh và bền vững, môi trường phải được bảo vệ, hài hòa giữa con người và thiên nhiên, người dân phải được thụ hưởng các giá trị văn hóa, quốc tế hóa các giá trị, bản sắc văn hóa dân tộc và dân tộc hóa tinh hoa văn hóa thế giới. Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam cũng đánh giá, trong kỷ nguyên thông minh, thế giới đang bị tác động mạnh mẽ bởi 3 yếu tố chủ đạo và được định hình, dẫn dắt bởi 3 lĩnh vực tiên phong.
Ba yếu tố tác động chủ đạo là: Sự phát triển bùng nổ của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là số hóa và trí tuệ nhân tạo (AI). Tác động tiêu cực của các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, thiên tai, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, an ninh mạng, già hóa dân số, tội phạm xuyên quốc gia... Xu hướng gia tăng phân tách, phân tuyến, phân cực trên một số lĩnh vực dưới tác động của cạnh tranh địa-chiến lược và địa-kinh tế trên toàn cầu.
Ba lĩnh vực định hình, dẫn dắt, tiên phong là: Phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế sáng tạo, kinh tế chia sẻ... Đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và chuyển đổi số, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển AI, điện toán đám mây, Internet vạn vật.
Theo Thủ tướng, những vấn đề trên đây có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tác động, ảnh hưởng sâu rộng, toàn diện đến mọi quốc gia, mọi người dân trên thế giới. Vì vậy, cần có tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận mang tính toàn dân, toàn diện, toàn cầu trong giải quyết những vấn đề này. Đi đôi với đó là coi trọng thời gian; phát huy trí tuệ và tính quyết đoán, quyết liệt, đúng thời điểm, đúng người, đúng việc.
Điều đó đòi hỏi tất cả các nước kiên trì đối thoại, hợp tác trên tinh thần đoàn kết, thống nhất trong đa dạng, đề cao chủ nghĩa đa phương và luật pháp quốc tế, xây dựng một trật tự thế giới dựa trên luật lệ; nỗ lực tìm ra các giải pháp hữu hiệu, mang tính tổng thể, hệ thống, bao trùm, lấy người dân làm trung tâm.
“Hơn lúc nào hết, việc chung tay, góp sức định hình một trật tự quốc tế như vậy vừa là lợi ích, vừa là trách nhiệm thiết thân của tất cả các nước”, Thủ tướng nhấn mạnh và tin tưởng rằng, với việc phát huy các giá trị tương đồng về lịch sử, về sự trân quý độc lập, tự chủ, tự do và yêu chuộng hòa bình sau nhiều thế kỷ đấu tranh giành độc lập dân tộc, cùng vươn lên mạnh mẽ từ đống đổ nát của chiến tranh; về lòng bác ái, yêu thương con người; tinh thần “đại đoàn kết dân tộc”, hòa hiếu, nhân văn, Việt Nam và Ba Lan sẽ tiếp tục cùng nhau thúc đẩy hợp tác đa phương và đoàn kết quốc tế, đề cao luật pháp quốc tế, đóng góp có trách nhiệm vào các quan tâm chung của khu vực và toàn cầu, trong đó có các vấn đề hòa bình-an ninh, ứng phó với biến đổi khí hậu, với tinh thần thiện chí, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, trong tổng thể chính sách đối ngoại, Việt Nam xác định kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, phát huy nội lực kết hợp với đoàn kết quốc tế, xây dựng năng lực tự chủ đi đôi với hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Với tinh thần đó, Việt Nam hết sức coi trọng và mong muốn thúc đẩy, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác toàn diện với các nước Trung Đông Âu, đặc biệt là với các nước bạn bè truyền thống như Ba Lan.
Trên nền tảng mối quan hệ hữu nghị và hợp tác tốt đẹp được các thế hệ Lãnh đạo và Nhân dân hai nước vun đắp trong 75 năm qua, Thủ tướng đề xuất 6 đột phá để đưa quan hệ Việt Nam-Ba Lan lên tầm cao mới:
Thứ nhất, tạo đột phá trong việc nâng quan hệ hợp tác, hữu nghị và đoàn kết giữa hai nước, hướng đến Đối tác chiến lược; thúc đẩy quan hệ chính trị, ngoại giao, trao đổi đoàn cấp cao.
Thứ hai, tạo đột phá trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư; phấn đấu đạt kim ngạch thương mại song phương 5 tỷ USD/năm. Là thành viên của Cộng đồng ASEAN hơn 660 triệu dân phát triển năng động, Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối để các doanh nghiệp, nhà đầu tư Ba Lan tiếp cận thị trường ASEAN. Vì lợi ích của doanh nghiệp hai nước, hai bên cần phối hợp tích cực tháo gỡ các rào cản thị trường, triển khai hiệu quả Hiệp định EVFTA và thúc đẩy các thành viên EU sớm phê chuẩn Hiệp định EVIPA.
Thủ tướng đề nghị Ba Lan ủng hộ EC sớm gỡ thẻ vàng IUU với hải sản Việt Nam. Việt Nam cũng mong đón nhận nhiều nhà đầu tư Ba Lan vào các lĩnh vực: nông nghiệp, chế biến nông sản và thực phẩm, chăn nuôi, y tế, dược phẩm, năng lượng tái tạo, hạ tầng cơ sở, công nghiệp hỗ trợ, logistics và hỗ trợ Việt Nam tham gia sâu hơn vào các chuỗi sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu.
Thứ ba, tạo đột phá trong hợp tác thúc đẩy các lực lượng sản xuất mới tiên tiến, hiện đại như “phương thức sản xuất số”. Thủ tướng đề nghị các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp Ba Lan dành nhiều nguồn lực hơn cho hợp tác với Việt Nam trên các lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là công nghệ xanh, năng lượng sạch, công nghệ mới, dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo... và các công nghệ nền tảng như luyện kim, chế tạo máy…
Thủ tướng tin tưởng Cơ chế tham vấn lao động mà hai nước vừa ký kết cùng với Thỏa thuận hợp tác về giáo dục ký trong thời gian tới sẽ mở ra cơ hội mới cho người lao động và thế hệ trẻ Việt Nam được tiếp cận với tri thức và các kỹ năng khoa học công nghệ, chuyên môn cao, nhất là về chuyển đổi số.
Thứ tư, tạo đột phá trong giao lưu nhân dân. Việt Nam quyết định miễn thị thực đơn phương cho công dân Ba Lan mang hộ chiếu phổ thông trong năm 2025 (từ 1/3/2025).
Thứ năm, tạo đột phá trong phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại các cơ chế hợp tác đa phương, đặc biệt là trong khuôn khổ Liên hợp quốc; đóng góp chủ động, tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển. Việt Nam là cầu nối, thúc đẩy, gắn kết hợp tác giữa Ba Lan, EU với ASEAN. Việt Nam ủng hộ Ba Lan có Hiệp ước hữu nghị và hợp tác (TAC) với ASEAN.
Thứ sáu, đổi mới và làm sâu sắc hơn hợp tác quốc phòng-an ninh bằng các giải pháp linh hoạt, phù hợp, hiệu quả.
Nhìn về tương lai, Thủ tướng bày tỏ vững tin rằng Việt Nam và Ba Lan đang đứng trước những cơ hội lớn lao để đưa quan hệ giữa hai nước lên tầm cao mới, trở thành một điển hình về quan hệ hợp tác hữu nghị giữa khu vực Đông Nam Á và Trung Đông Âu, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, hợp tác, phát triển trong khu vực và trên thế giới.
