Tuyến đường Hoài Nhơn - Quy Nhơn đang bị lấn chiếm

Tuyến đường ven biển Hoài Nhơn - Quy Nhơn dài hơn một trăm km nối với khu kinh tế Nhơn Hội chạy song song với quốc lộ 1A, ngày càng tác động mạnh mẽ sự phát triển các địa phương dọc tuyến. Vài năm gần đây, nhất là thời điểm những chuyển động tích cực từ khu kinh tế Nhơn Hội thì tình trạng lấn chiếm, chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép ở các địa phương liên quan diễn biến phức tạp và trở nên bức xúc...

Theo kết luận của hai đoàn Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Ðịnh về việc quản lý, sử dụng đất dọc tuyến đường ven biển gồm 19 xã của năm huyện, thành phố là: Hoài Nhơn - Phù Mỹ - Phù Cát - Tuy Phước và Quy Nhơn, cho thấy đã có hàng nghìn trường hợp vi phạm Luật Ðất đai với nhiều hình thức và mức độ khác nhau.

Ở huyện Hoài Nhơn có 60 trường hợp vi phạm với tổng diện tích 10.570,8 m2 (trong đó 40 trường hợp lấn, chiếm, 16 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất xây dựng nhà trái phép...). Huyện Phù Mỹ có bảy xã nằm dọc tuyến đường, qua kiểm tra phát hiện có đến 31 trường hợp vi phạm với tổng diện tích 157.444 m2 (trong đó lấn, chiếm 224 trường hợp; chuyển nhượng quyền sử dụng không đúng quy định 45 trường hợp; chuyển mục đích sử dụng trái phép 42 trường hợp). Chỉ riêng xã Mỹ Ðức qua kiểm tra thực tế đã có 109 trường hợp vi phạm với diện tích hơn 8.000 m2 (toàn bộ chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) trong đó có 50 trường hợp hộ di dân theo diện kinh tế mới từ năm 1994 nhưng không ở khi mở đường năm (2003 - 2004) thì ra chiếm lại sử dụng; 59 hộ đã tự chiếm đất xây nhà; xã Mỹ Thắng 72 trường hợp vi phạm lấn, chiếm xây dựng trái phép; xã Mỹ Chánh với 86 trường hợp vi phạm. Huyện Phù Cát có hai xã Cát Thành và Cát Kháng nằm trên tuyến đường có 37 trường hợp vi phạm...

Tương tự như tuyến đường ven biển, tình trạng vi  phạm Luật Ðất đai ở KKT Nhơn Hội diễn ra không kém phần gay gắt, phức tạp. Chỉ riêng ở thôn Huỳnh Giản, xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước có 21 trường hợp vi phạm (trong đó 20 trường hợp lấn chiếm xây nhà trái phép); còn xã Nhơn Hội (TP Quy Nhơn) có 523 trường hợp vi phạm (75 trường hợp lấn chiếm; 22 trường hợp chuyển mục đích sử dụng trái phép; 148 trường hợp xây nhà trái phép...). Hay như Phú Hậu chỉ là một thôn nhỏ của xã Cát Chánh (huyện Phù Cát) có tới 502 trường hợp vi phạm... Ðiều đáng nói là bên cạnh những sai phạm của người dân cần được xử lý đúng mức thì công tác quản lý Nhà nước về đất đai tại địa phương chưa tốt, đã để tình trạng lấn chiếm, chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất trái phép trong nhân dân diễn ra nhiều, kéo dài nhưng không có biện pháp xử lý, ngăn chặn. Thậm chí một số nơi UBND xã, Ban nhân dân thôn giao đất thu tiền trái thẩm quyền; một số trường hợp UBND xã, tập đoàn sản xuất ký xác nhận cho chuyển nhượng QSD đất trái phép...

Trên cơ sở kết luận thanh tra và kiến nghị của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, UBND tỉnh Bình Ðịnh đã có Công văn số 1730 (ngày 13-7-2005) chỉ đạo tiến hành xử lý vi phạm đất đai trên tuyến đường ven biển và KKT Nhơn Hội. Theo đó giao cho Chủ tịch UBND các huyện, thành phố (Hoài Nhơn; Phù Mỹ; Phù Cát; Tuy Phước và Quy Nhơn) tiến hành việc thu hồi đất, buộc tháo dỡ công trình xây dựng trái pháp luật đối với những trường hợp lấn, chiếm đất; ra quyết định thu hồi đất đối với những trường hợp chuyển nhượng đất đai trái pháp luật.

Ðối với các trường hợp đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhưng thủ tục chuyển nhượng chưa đúng quy định của pháp luật, không nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất thì hướng dẫn lập đủ hồ sơ chuyển nhượng đất đai và nộp các khoản thuế, phí, lệ phí theo đúng quy định hiện hành. Ðồng thời công văn cũng nêu rõ: phải xem xét xử lý kỷ luật các tập thể và cá nhân cán bộ, công chức vi phạm pháp luật đất đai trên địa bàn huyện, thành phố theo quy định hiện hành của Nhà nước... Như vậy UBND tỉnh đã chỉ đạo thực hiện việc phân biệt các trường hợp vi phạm và các biện pháp, hình thức xử lý.

Qua gần mười tháng (kể từ ngày tỉnh giao trách nhiệm), các địa phương đã xử lý như thế nào? Theo đánh giá của UBND tỉnh Bình Ðịnh và trực tiếp xuống địa bàn tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy: Về cơ bản kể từ ngày có công văn của tỉnh, các địa phương không để xảy ra thêm trường hợp vi phạm trên tuyến đường biển và KKT Nhơn Hội; công việc mà các xã đang làm là tập trung phân loại vi phạm trên cơ sở đó trình UBND huyện, thành phố ra quyết định xử lý. Tuy nhiên nhìn tổng thể, "tốc độ" xử lý còn chậm. Nguyên nhân khách quan: Việc xử lý vi phạm trên lĩnh vực đất đai trên thực tế là rất phức tạp (đây còn là hậu quả của sự bất cập trong một số chính sách quản lý, sử dụng đất đai cả một thời kỳ dài ở địa phương). Về chủ quan, có địa phương còn chưa thật sự vào cuộc quyết liệt để xử lý rốt ráo; đó đây còn hiện tượng "nhìn nhau" giữa huyện này và huyện kia; xã này xã kia. Mặt khác cũng phải nói, cơ quan tham mưu (Sở TN - MT tỉnh) chưa thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, theo dõi việc thực hiện và báo cáo UBND tỉnh... Trước tình hình trên, trong những ngày đầu tháng 6, UBND tỉnh Bình Ðịnh tổ chức cuộc họp với các địa phương, ban, ngành hữu quan để đánh giá tình hình thực hiện, đề ra các biện pháp nhằm xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm, bảo đảm đúng pháp luật.