Tình yêu thương xóa đi khoảng cách thế hệ

Những câu chuyện của hai thế hệ

Nghệ sĩ saxophone Quyền Văn Minh và ca sĩ Trọng Hiếu - hai đại sứ của chương trình (Ảnh: Ngân Anh).

Bà Nguyễn Thị Khen, 61 tuổi, là một nghệ nhân hát quan họ tại làng Diềm, xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh. Gắn bó với quan họ từ năm lên sáu, cả đời gắn bó với quan họ, bà từng truyền dạy bao điệu quan họ cổ cho nhiều người thuộc các thế hệ.

Khi được hỏi, nếu được trẻ lại như thời thanh niên, bà Khen mong muốn “Được đi hát khắp nơi, ra cả nước ngoài thật nhiều, để cho mọi người được thưởng thức tinh hoa của hát quan họ quê tôi”.

Cháu nội của bà Khen, Nguyễn Thị Ngọc Hân, 12 tuổi, được bà mình truyền dạy hát quan họ từ nhỏ và đã hát được 10 bài quan họ cổ. Hân cho biết, lớn lên, em muốn làm bác sĩ. Tuy nhiên, em vẫn thích hát đi hát quan họ. “Nếu cháu già đi, cháu vẫn muốn làm bác sĩ hay dược sĩ, nhưng cũng thỉnh thoảng được đi hát như bà, vì cháu cũng thích hát”.

Hay câu chuyện của bà Nguyễn Thị Chi, sinh năm 1930, sống ở Cồn Phụng, tỉnh Bến Tre, cùng với người con gái út 47 tuổi (chưa lập gia đình) và gia đình cháu trai của họ. Trước tới giờ gắn bó với nghề làm vườn, thỉnh thoảng, bà làm rượu nếp bán cho du khách nhưng thu nhập cũng ít ỏi, được khoảng 500 nghìn/tháng. Cháu nội bà Chi làm lái thuyền cho công ty du lịch chở khách tham quan được trả 1,5 triệu/tháng.

Bà Chi nói: “Nếu được trẻ lại thì mình sẽ có sức khoẻ, làm được nhiều việc, kiếm được nhiều tiền, để cuộc sống gia đình sung túc hơn”.

Cùng sống trên Cồn Phụng là chuyện của ông Lê Văn Ngàn, 81 tuổi, ấp 10, xã Tân Thạch, huyện Châu Thành, Bến Tre. Ông Ngàn sống trên ghe thuyền, làm nghề chài lưới. Các con ông đã trưởng thành, và họ không sống ngoài cù lao nữa, Hiện chỉ có gia đình người con nuôi Nguyễn Văn Hùng sống cạnh ông

Ông Ngàn tâm sự: “Nếu được trẻ lại, tôi muốn học và làm nghề gì đó được đi khắp nơi chứ không quanh quẩn ở cái cù lao và khúc sông này. Tôi thích làm nghề phóng viên, mà phóng viên chiến trường cơ”.

Đây là những câu chuyện nhỏ của người cao tuổi và thế hệ cháu của họ được tái hiện trong 15 bộ ảnh biết kể chuyện của nhiếp ảnh gia Nguyễn Na Sơn tại Triển lãm ảnh “Không khoảng cách”.

Chương trình do Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), phối hợp cùng Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa Gia đình (Bộ Y tế) tổ chức, là một trong nhiều hoạt động hướng tới kỷ niệm Ngày quốc tế người cao tuổi và Tháng hành động vì người cao tuổi năm 2015.

Lấy cảm hứng từ 15 câu chuyện sinh động của người cao tuổi từ các vùng miền khác nhau của Việt Nam, trong bộ ảnh, người cao tuổi chia sẻ những kinh nghiệm đã trải qua trong cuộc sống, họ đã thay đổi như thế nào thời gian qua, và những mong đợi họ muốn nhận được từ gia đình, cộng đồng và toàn xã hội. Bộ ảnh còn có sự xuất hiện và tiếng nói của thế hệ trẻ là các cháu của các nhân vật trong bộ ảnh. Các em đã bày tỏ những mong muốn và hy vọng về tương lai khi các em bằng tuổi ông, bà của mình như bây giờ.

Yêu thương nhiều hơn để xóa những khoảng cách tuổi tác

Nhiếp ảnh gia Na Sơn chia sẻ về quá trình thực hiện dự án (Ảnh: Ngân Anh).

Nhà báo Na Sơn cho hay, ban đầu, anh đã suy nghĩ rất lâu, muốn tìm ý tưởng thật mới và hay để truyền tải thông điệp về người cao tuổi. Và ý tưởng sáng tạo đến ngay từ cuộc sống của chính gia đình anh: Thế hệ thanh niên mải mê tham gia công việc ngoài xã hội, với những mục tiêu như thăng tiến, kiếm tiền… Thế hệ gần gũi, gắn bó nhất trong gia đình chính là các cháu và ông bà, bởi họ có thời gian dành cho nhau nhiều hơn.

Nét đặc biệt trong bộ ảnh là, người cao tuổi và thế hệ cháu của họ đổi trang phục cho nhau, và cùng đổi vị trí để nói lên ước mơ, suy nghĩ của mình. Khi đó, dễ nhận thấy, những ước mơ của họ rất gần nhau. Đó là ước mơ về một cuộc sống vui vẻ, muốn đi chơi, tìm hiểu và khám phá cuộc sống, mà không đi quá nhiều vào công việc hằng ngày.

Na Sơn đã lựa chọn nhiều nhân vật đến từ những địa phương khác nhau. Từ vùng miền núi từ Hà Giang - địa đầu cực bắc của Tổ quốc, đến đồng bằng sông Cửu Long, vùng sâu, vùng lũ, vùng nông thôn… nhằm tạo nên sự đa dạng cho bức tranh của người cao tuổi Việt Nam.

Qua hành trình đến những vùng quê đó, anh đã phát hiện những điều thú vụ. Thí dụ, có những vùng quê ở Nam Định không hề thấy bóng dáng của những người thanh niên, vì tất cả đều rời quê ra thành phố lập nghiệp. Một gia đình người cao tuổi ở Nam Định nói rằng, hai bác đã trở thành bảo mẫu chuyên nghiệp. Họ đã nuôi nấng những đứa cháu nhỏ từ lúc 4 tháng tuổi để cha mẹ đi làm xa, giờ các em đã 6-7 tuổi. Mà số cháu phải chăm sóc không chỉ có một. Những người cao tuổi như thế vừa làm thay công việc và trách nhiệm của cả người cha, người mẹ. Anh cũng nhận thấy, ở nhiều vùng miền của Việt Nam, người cao tuổi vẫn làm việc, chỉ có một số ít được nghỉ ngơi. Hầu hết họ đều cống hiến, ít ra là cho gia đình mình, và cho xã hội.

Với nhiếp ảnh gia Na Sơn, việc đặt các gương mặt già - trẻ cạnh nhau để khoảng cách gần lại, để người xem nhớ rằng, mỗi gia đình, mỗi con người cần mối liên kết chặt chẽ hơn. Đó là thành tố quan trọng để chúng ta được yêu thương và gắn kết nhiều hơn. Đó là lý do anh muốn gửi gắm qua dự án này.

Nghệ sĩ saxophone Quyền Văn Minh và quán quân cuộc thi sĩ Vietnam Idol, ca sĩ Trọng Hiếu, là hai đại sứ của triển lãm ảnh.

Với nghệ sĩ Quyền Văn Minh, tuổi già không hề bất lợi. Là người tham gia hoạt động âm nhạc, cuộc sống của một nghệ sĩ 62 tuổi không khác thời gian khi ông làm việc trong Học viện Âm nhạc quốc gia. Đến giờ, ông có thể làm được những điều mình ước mơ, thoát khỏi guồng quay của công việc để thực hiện những dự án âm nhạc yêu thích trong đời. Ông cũng không có thời gian để rảnh rỗi, bởi với bản thân, trong âm nhạc, nhất là nhạc Jazz, người nghệ sĩ phải luôn tìm tòi, đổi mới.

Trả lời băn khoăn liệu có nỗi buồn mang tên người cao tuổi, nghệ sĩ Quyền Văn Minh vui vẻ nói, cuộc sống của ông dường như không có điều này. Xem những câu chuyện ảnh của Na Sơn, sẽ thấy có nhiều người cao tuổi ở Việt Nam đang sống rất vui với gia đình, công việc. Với bản thân ông, thời gian dành cho các cháu không nhiều như người cao tuổi khác, vì bản thân phải cuốn theo các dự án âm nhạc, những đêm biểu diễn. Nhưng ông hạnh phúc được chia sẻ với các cháu về truyền thống của dòng họ, về sự phát triển của gia đình. “Tôi chắc không có thời gian để già”, ông hóm hỉnh.

Câu chuyện của nghệ sĩ Quyền Văn Minh khẳng định, người cao tuổi và người trẻ tuổi đều có những giá trị như nhau. Nhiều người cao tuổi vẫn tràn đầy nhiệt huyết, năng động, tích cực và mong muốn vẫn tiếp tục được đóng góp một cách ý nghĩa cho xã hội.

Tiến sĩ Ritsu Nacken, Quyền Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam nhận xét, triển lãm đã trưng bày những bức ảnh sống động và những câu chuyện hết sức thú vị từ các gia đình ở Việt Nam. Từ đó, góp phần nâng cao nhận thức về già hóa dân số và sự cần thiết phải bảo đảm rằng, người cao tuổi được tôn trọng về phẩm giá. Thông qua tiếng nói của người cao tuổi và thế hệ con cháu của họ, hy vọng sẽ truyền thông điệp: Người cao tuổi mang lại lợi ích, chứ không phải là gánh nặng cho xã hội. Họ có thể là những thành viên tích cực và năng động trong xã hội.

* Triển lãm ảnh “Không khoảng cách” do UNFPA phối hợp cùng Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa Gia đình (Bộ Y tế) mở cửa từ ngày 29-9 đến 3-10 tại Nhà Triển lãm 45, Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Chương trình trưng bày 15 bộ ảnh kể về người cao tuổi do nhiếp ảnh gia Na Sơn chụp dọc theo chiều dài đất nước, từ miền núi xuống đồng bằng, từ nông thôn đến thành thị.