Ngày 27/7, trong phiên thảo luận tại Hội trường của Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, thay mặt cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra báo cáo làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu về Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.
Bộ trưởng cho biết, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực của toàn dân, công tác giảm nghèo của chúng ta thời gian vừa qua đã đạt được những thành tựu nổi bật: Chính sách pháp luật ngày càng hoàn thiện, ngân sách nhà nước huy động nguồn lực xã hội ngày càng tăng, ý chí vươn lên của người dân được nâng lên, các tấm gương thoát nghèo và các điển hình ngày càng nhiều.
Theo Bộ trưởng, có thể nói đã có 6 lần điều chỉnh tiêu chí, từ các tiêu chí về lương thực nhằm bảo đảm có ăn, có mặc của quốc gia nghèo với 58,1% hộ nghèo những năm 1993, đến xóa đói giảm nghèo, đến áp dụng giá cả, thu nhập, mức sống tối thiểu, rồi giai đoạn hiện nay đang áp dụng chuẩn nghèo đa chiều - mà Việt Nam là một trong 30 quốc gia trên thế giới, là nước đầu tiên trong khu vực châu Á áp dụng- với phương châm "không để ai bị bỏ lại phía sau".
“Chúng ta đi từ chỗ ngân sách nhà nước phải bảo đảm hoàn toàn để triển khai giảm nghèo sang Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, người dân, hộ nghèo là chủ thể” Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói và khẳng định: “Đây là những bước đi rất dài về tư duy, nhận thức, về hành động của Việt Nam trong công cuộc chống đói nghèo”. Chúng ta đã sớm hoàn thành Mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc được cộng đồng quốc tế đánh giá là điểm sáng và giảm nghèo trên thế giới, Bộ trưởng cho biết.
Bộ trưởng cho biết: Mục tiêu đặt ra trong giai đoạn 2021-2025 có yêu cầu cao hơn là giảm nghèo đa chiều - thực chất và bền vững. Giảm bình quân 1 đến 1,5% trong năm, trong khi đó chuẩn nghèo nâng lên, từ thu nhập bình quân đầu người hằng tháng 700.000 đồng lên 1,5 triệu đồng khu vực nông thôn, 900.000 lên 2 triệu đồng khu vực thành thị, dẫn đến tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo đầu kỳ sẽ tăng rất cao.
Tiêu chí về thu nhập và các tiêu chí về thiếu hụt tăng cả về số lượng và chất lượng. Nhiều nội dung thiếu hụt đòi hỏi phải có nguồn lực lớn như tái định cư, xóa nhà tạm, chống suy dinh dưỡng trẻ em, hạn chế trẻ em thể trạng thấp còi giai đoạn 2021-2025 cần đầu tư thỏa đáng để mức sống tối thiểu của người dân tăng dần gắn với mục tiêu phát triển bao trùm bền vững và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản của người dân. “Giai đoạn này chúng ta phải lo vừa giảm về tỷ lệ nhưng đồng thời phải quan tâm hơn giảm nghèo một cách thực chất và bền vững. Giảm nghèo bao trùm có nghĩa là phải xóa bỏ đói nghèo cho tất cả mọi người ở mọi nơi, mọi thời điểm và mọi chiều thiếu hụt”, theo Bộ trưởng.
Báo cáo Quốc hội về xử lý các trùng lặp giữa 3 chương trình quốc gia, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết Chương trình quốc gia về giảm nghèo có đối tượng và địa bàn là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo trên phạm vi toàn quốc. Trong đó bao gồm các đối tượng nghèo mới phát sinh vì các lý do khác nhau, kể cả do ảnh hưởng của Covid-19, đối tượng nghèo, kể cả ở nông thôn và thành thị. Trong khi đó phạm vi của chương trình nông dân mới thì địa bàn nông thôn, các huyện, xã, 2 chương trình này trong giai đoạn 2016-2020 đã chạy song song các nội dung tương đối tách bạch.
Còn Chương trình phát triển kinh tế - xã hội đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, về cơ bản có thể hiểu là tách một phần đối tượng và địa bàn từ chương trình giảm nghèo hiện nay, phạm vi tập trung đầu tư cho các địa bàn đặc biệt khó khăn trong vùng dân tộc thiểu số và miền núi, do đó tương đối tách bạch.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Bộ trưởng cho biết Chính phủ sẽ chỉ đạo các chương trình đề xuất ban hành tiêu chí xác định cụ thể đối tượng, địa bàn, nội dung hỗ trợ đầu tư; Xây dựng báo cáo nghiên cứu khả thi nhằm hạn chế cao nhất sự trùng lặp giao thoa.; Đồng thời, sẽ đề xuất các cơ chế lồng ghép, tích hợp các nguồn lực đem lại hiệu quả cao nhất trong đầu tư.
Về tách các hộ nghèo không khả năng thoát nghèo của chương trình, theo tiêu chí hiện nay có khoảng 160.000 hộ với 608.000 người. Theo chuẩn mới ước khoảng 400.000 hộ với 1,5 triệu người. "Vì vậy, Chính phủ sẽ nghiên cứu, tiếp tục cân nhắc thời điểm, cách tiến hành để vừa đạt mục tiêu như đại biểu Quốc hội nêu cũng như kết luận của Ủy ban Thường vụ, vừa bảo đảm khả năng ngân sách cân đối trong thời gian thực tế" - Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.
