Nhà máy xà phòng này có niên đại khoảng 1.200 năm, và điều đặc biệt là không giống như những điều chúng ta suy đoán, nhà máy này đã sử dụng dầu olive thay cho mỡ động vật để làm xà phòng.
Cuốn sách Naturalis Historia (Lịch sử tự nhiên) có niên đại vào khoảng năm 77 sau Công nguyên, học giả người La Mã Pliny the Elder có mô tả xà phòng thời đó như một loại sáp làm từ mỡ động vật, có nguồn gốc từ mỡ bò và tro đun sôi lên và người Gauls bôi lên tóc để tóc có màu hơi đỏ.
Lịch sử lâu đời của xà phòng bắt đầu từ khi người cổ đại ở vùng Lưỡng Hà vào khoảng 2.800 năm trước công nguyên đã đun a-xít béo lên từ bò, cừu và dê, trộn với nước, chất kiềm và tro từ gỗ.
Cơ quan bảo tồn di tích cổ Israel (IAA) cho biết, khu vực khảo cổ do họ quản lý tại thành phố Rahat được phát hiện khi các công nhân đang đào móng cho một khu đô thị mới. Công trình xây dựng này thu hút hàng trăm người tình nguyện, trong đó có cả những người từ cộng đồng người ở làng Bedouin tại đó. Nhà máy sản xuất xà phòng này là một ngôi nhà ở Rahat, chủ nhân là một gia đình sống vào thời kỳ Hồi giáo ở Israel, khi các sản phẩm xà phòng “thuần chay” bắt đầu được bán ra. Nơi này được các nhà khoa học đánh giá là cơ sở sản xuất xà phòng sớm nhất trên thế giới.
Xà phòng chay hoàn toàn không dễ làm. Và phát hiện này đã giúp các nhà khoa học có thêm những bằng chứng liên quan đến nền công nghiệp hóa học cổ xưa đầy thách thức của việc làm ra những bánh xà phòng hoàn toàn từ thực vật.
TS Elena Kogen Zehavi, Giám đốc điều hành của IAA tại khu vực Rahat cho biết, , trong khi các xưởng sản xuất xà phòng thời kỳ cổ đại chủ yếu dựa trên nguyên liệu chính là chất béo động vật, thì một số tài liệu cổ viết trên giấy cói đã mô tả một loại xà phòng thuần thực vật của người Ai Cập được làm ra vào khoảng năm 1550 trước Công nguyên. Nói về điểm khai quật tại Rahat, TS Zehavi cho rằng xưởng sản xuất xà phòng thực vật này là nơi sớm nhất trên thế giới còn lưu dấu ấn đến ngày nay, và nơi này được cho là tồn tại vào khoảng thế kỷ thứ 9 sau Công nguyên.
TS Zehavi cho biết, nhà máy cổ đại này sản xuất xà phòng thực vật với nguyên liệu chính là dầu olive, dựa trên vết tích của một số hố đào đựng olive tại đây. Một số bằng chứng khác cũng chỉ ra rằng nhà máy này còn tận dụng lợi thế của cây salsola soda, một loài thực vật địa phương rất giàu kali carbonat.
Các nghiên cứu từ điểm khai quật này còn cho thấy nhiều điều thú vị. Thí dụ như sản xuất xà phòng thời kỳ đó rất nhàn rỗi, và những công nhân thời cổ đại đã nghĩ ra một số trò chơi để tiêu khiển. Cácnhà khảo cổ đã đào được một số miếng đá tròn có đục lỗ và rãnh, được cho là một trong những trò chơi phổ biến thời cổ đại, tồn tại cách đây khoảng 4.000 năm.
Phát hiện này được cho là mở ra những hiểu biết mới về nguồn gốc của thành phố Rahat. Thị trưởng thành phố Rahat Fahiz Abu Saheeben cho biết, ông hy vọng khu dân cư mới với một trung tâm du lịch mới sẽ được xây dựng tại đây, và những bánh xà phòng thuần chay theo công thức cổ đại sẽ trở thành món quà lưu niệm độc đáo dành cho du khách.
