Phát biểu ý kiến kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính khái quát một số điểm cơ bản: ngành giáo dục đã từng bước và quyết liệt thực hiện các giải pháp để đổi mới toàn diện nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở tất cả các cấp học với phương châm “lấy học sinh làm trung tâm”, lấy nhà trường làm nền tảng, lấy thầy giáo làm động lực; chú trọng phát triển con người để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Con người là trung tâm, là chủ thể của sự phát triển, quyết định của mọi vấn đề, vừa là nguồn lực, kết hợp giá trị truyền thống và hiện đại. Ngành giáo dục đã linh hoạt, triển khai các biện pháp ứng phó, chủ động ứng dụng công nghệ quản lý, dạy và học trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp.
Năm học 2020 - 2021 ghi dấu mốc quan trọng với việc xây dựng cơ chế, chính sách tháo gỡ những “nút thắt”, tạo hành lang pháp lý cho đổi mới căn bản, toàn điện giáo dục và đào tạo theo yêu cầu của Nghị quyết số 29-NQ/TW của Trung ương, qua đó tạo sự chuyển biến về chất lượng đào tạo, cơ sở vật chất, huy động nguồn lực xã hội và thúc đẩy hội nhập quốc tế.
Thủ tướng ghi nhận và biểu dương tinh thần tham gia chống dịch tích cực của thầy và trò các trường y dược, đây là lực lượng đang không quản ngại hy sinh gian khổ, đi đầu trong trận tuyến chống dịch, bảo vệ cuộc sống bình yên của người dân.
Thay mặt Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng biểu dương những thành tựu chung của toàn ngành năm học vừa qua; mong muốn các đồng chí truyền tải thông điệp về sự ghi nhận, đánh giá cao của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đến toàn thể thầy cô giáo, các nhà quản lý giáo dục trên toàn quốc đã vượt qua nghịch cảnh của dịch bệnh để thực hiện tốt sự nghiệp “trồng người”. Bên cạnh những kết quả tích cực, chúng ta cũng cần nhìn thẳng thắn vào những tồn tại để có giải pháp trong thời gian tới.
Thủ tướng nhấn mạnh, giải pháp của chúng ta tại hội nghị này tập trung giải quyết 2 vấn đề. Thứ nhất là giải quyết các vấn đề của kế hoạch của năm học 2021-2022. Thứ 2 là giải quyết vấn đề đang tồn tại của ngành gắn với mục tiêu để thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về phát triển giáo dục.
Thứ nhất, về kế hoạch của năm học 2021-2022: Chính phủ sẽ có giải pháp năm học mới bảo đảm an toàn trường học gắn với tiêm vaccine. Việc trường học hoạt động trở lại bình thường là mong ước của tất cả học sinh, sinh viên, giáo viên và phụ huynh học sinh. Về việc này chúng ta sẽ triển khai theo hướng như sau:
Bộ Y tế phối hợp Bộ GD-ĐT triển khai tiêm vaccine cho trẻ em. Bộ Y tế căn cứ vào khoa học và quy định độ tuổi tiêm các loại vaccine để tính toán phân bổ, có kế hoạch tiêm vaccine phù hợp. Thí dụ vaccine nào được nhiều nước sử dụng tiêm cho trẻ em từ 12 tuổi trở lên, trong thời gian tới khi nhập khẩu về dành vaccine đó để tiêm cho trẻ em. Như vậy lứa tuổi từ 12 trở lên có thể trở lại trường học bình thường. Đối với trẻ em dưới 12 tuổi các quốc gia đang nghiên cứu vaccine và thuốc chữa, chúng ta làm việc sớm với các hãng và thúc đẩy nghiên cứu trong nước để có thể trong thời gian tới có loại vaccine phòng dịch cho các cháu. Bộ GD-ĐT tính toán nhu cầu từng lứa tuổi, phối hợp Bộ Y tế để có thể tiêm sớm nhất cho các cháu. Các cháu được tiêm đủ 2 mũi có thể học bình thường kèm biện pháp 5K như nhiều nước trên thế giới đang triển khai.
Còn đối với giáo viên đã tiêm theo nhóm ưu tiên thì rà soát lại, nếu nơi nào thiếu vaccine cho giáo viên thì bổ sung sớm. Đồng thời với việc tiêm vaccine cần bảo đảm các điều kiện vật chất và tuân thủ 5K khi các cháu trở lại học bình thường. Đối với các địa phương không có dịch (vùng xanh), chủ động phương án quay lại trường học cho các cháu nhưng có biện pháp kiểm tra sàng lọc, bảo đảm môi trường và có biện pháp phòng, chống dịch phù hợp.
Đối với “vùng đỏ” và “vùng vàng”: giải pháp trước mắt các cháu vẫn phải học trực tuyến. Bộ GD-ĐT cần có hướng dẫn cụ thể, có chương trình dạy và học phù hợp. Lãnh đạo địa phương cần hết sức lưu tâm dành các nguồn lực đề hỗ trợ các trường hợp học sinh khó khăn không có phương tiện học tập trực tuyến, bảo đảm sự công bằng trong học tập.
Các cháu học trực tuyến trong thời gian dài ảnh hưởng đến tâm sinh lý và kiến thức, vì vậy khi quay trở lại học bình thường, đề nghị các thầy cô giáo quan tâm đến các cháu để bảo đảm “mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Đối với những học sinh, sinh viên ở gia đình bị ảnh hưởng nghiêm trọng do đại dịch, cần triển khai chính sách miễn giảm học phí để bảo đảm không cháu nào bị thất học sau dịch hoặc vì nghèo mà không được đến trường. Nhiều giáo viên bị ảnh hưởng do trường đóng cửa, nhất là giáo viên thuộc hệ thống các trường tư thục, mầm non cũng cần được quan tâm hơn nữa. Chúng ta đã triển khai chính sách hỗ trợ qua Nghị quyết 86/NQ-CP, các bộ, ngành như Bộ Tài chính, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội nghiên cứu có chính sách hỗ trợ thêm các giáo viên và học sinh.
Thủ tướng cũng đề nghị ngành quan tâm: trong đại dịch nhiều gia đình không có thu nhập nên ảnh hưởng đến bữa ăn và chế độ dinh dưỡng của các cháu, đặc biệt là độ tuổi đang phát triển. Cần có chính sách hỗ trợ các trường bổ sung dinh dưỡng bữa ăn bán trú hoặc hỗ trợ thực phẩm bổ sung dinh dưỡng để phát triển thể chất tốt hơn cho các cháu. Thủ tướng cũng kêu gọi các thầy cô, phụ huynh, học sinh và toàn thể nhân dân nêu cao tinh thần chống dịch “mình vì mọi người, mọi người vì mỗi người” và hôm nay là thông điệp “tất cả vì tương lai con em chúng ta".
Thứ hai, đối với những vấn đề cần giải quyết để khắc phục những tồn tại, hạn chế. Nội dung này Thủ tướng đã chỉ đạo trong buổi làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 6/5/2021. Tại hội nghị này, Thủ tướng bổ sung một số nội dung mới gắn với những vấn đề cụ thể:
Quan điểm “giáo dục là quốc sách hàng đầu” là tư tưởng nhất quán thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước ta đối với nền giáo dục nước nhà. Điều đó được cụ thể hóa thông qua việc xây dựng, hoạch định chính sách và dành nguồn lực cho sự nghiệp phát triển giáo dục.
Về nguyên tắc chung, năm học 2021 - 2022 là năm học đầu tiên thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách lớn của Đảng, Quốc hội, Chính phủ của nhiệm kỳ 2021 - 2026, ngành giáo dục cần hoàn thành Chiến lược giáo dục trong quý 4 năm nay cùng Kế hoạch hành động cụ thể để tiếp tục thực hiện đổi mới giáo dục căn bản ở tất cả các cấp học, tạo động lực mới, đột phá cho sự phát triển, thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư cho giáo dục, vận hành cơ chế tự chủ đại học, mở rộng hợp tác quốc tế... hướng tới nền giáo dục có chất lượng, uy tín trong khu vực, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập.
Đối với các vướng mắc của ngành, Thủ tướng yêu cầu: Bộ Xây dựng phối hợp các cơ quan liên quan và các địa phương rà soát, tăng cường kiểm tra, giám sát quy hoạch xây dựng gắn với không gian xây trường học phù hợp, nhất là ở các thành phố lớn, khu công nghiệp.
Bộ Nội vụ, Bộ GD-ĐT, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, các địa phương phối hợp rà soát cơ chế, chính sách phân bổ giáo viên và triển khai các chương trình đào tạo, tuyển dụng phù hợp. Về giảm bệnh thành tích trong giáo dục để đạt mục tiêu “học thật, thi thật, nhân tài thật”, thu hút nhân tài, “học gắn với hành”, khắc phục tình trạng "thừa thầy, thiếu thợ” cần có giải pháp tổng thể. Điều này phải được thiết kế chính sách từ đào tạo - tuyển dụng - sử dụng nguồn nhân lực và phải bảo đảm thực chất, đào tạo gắn với nhu cầu tuyển dụng của xã hội.
Bộ Tài chính phối hợp Bộ GD-ĐT, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội và các bộ, ngành liên quan có giải pháp tài chính hỗ trợ giáo viên vùng sâu, vùng xa, giáo viên mầm non: trang bị cơ sở vật chất trường lớp, bổ sung trang thiết bị dạy học thiếu, xuống cấp phù hợp, tiết kiệm, hiệu quả với từng địa phương.
Bộ GD-ĐT phối hợp các bộ, ngành liên quan thiết kế chương trình học bảo đảm tăng cường kiến thức, kỹ năng sống. Việc biên soạn, quản lý sách giáo khoa và tài liệu tham khảo cần khoa học, công khai, minh bạch, tránh dư luận không tốt, bảo đảm học sinh không em nào thiếu sách học và có được những cuốn sách chất lượng tốt nhất.
Cần giảm tình trạng dạy thêm học thêm bằng giải pháp thiết kế chương trình học, cơ chế thi cử, chế độ đãi ngộ giáo viên phù hợp, cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ, tránh tình trạng “học dễ, thi khó”, “học một đằng, thi một nẻo”...; sớm công bố phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2022 phù hợp tình hình dịch bệnh phức tạp và phương án các năm tiếp theo để giáo viên và học sinh có thời gian chuẩn bị. Cần có giải pháp để học sinh thích học môn lịch sử và tăng cường việc dạy và học ngoại ngữ gắn với việc đổi mới và sáng tạo cách dạy học phù hợp tình hình.
Giáo dục là lĩnh vực liên quan đến mọi gia đình, có sức ảnh hưởng lớn trong xã hội vì vậy các đồng chí cần chú trọng hoạt động truyền thông để nhân dân hiểu các chủ trương, chính sách về giáo dục, góp phần tạo sự đồng thuận, chia sẻ đến mọi tầng lớp trong nhân dân. Cơ cấu lại lớp học, điểm trường phù hợp, khoa học, hợp lý, hiệu quả, nâng cao chất lượng giáo viên. Vấn đề tự chủ đại học là vấn đề lớn cần nghiên cứu thấu đáo, kỹ lưỡng, không nóng vội, xuất phát từ thực tiễn. Tự chủ về chuyên môn, kinh phí, nhưng phải bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro.
Nhân dịp năm học mới, Thủ tướng chúc và mong ngành giáo dục với trí tuệ, sự nhiệt huyết và tinh thần trách nhiệm ra sức xây dựng nền giáo dục ngày càng phát triển, tất cả vì thế hệ trẻ, tất cả vì học sinh thân yêu, tất cả vì một Việt Nam “sánh vai với các cường quốc năm châu”, một Việt Nam thịnh vượng và hạnh phúc; nhân dân thực sự hạnh phúc, ấm no.
