Phóng viên: Xin Bộ trưởng cho biết chuyến thăm chính thức Ðại công quốc Luxembourg, Vương quốc Hà Lan và Vương quốc Bỉ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính có ý nghĩa và kết quả nổi bật nào?
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Chuyến thăm chính thức Ðại công quốc Luxembourg, Vương quốc Hà Lan và Vương quốc Bỉ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Ðoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thành công rất tốt đẹp.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam với ba nước ngày càng phát triển, Việt Nam và ba nước sẽ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2023. Ðây là chuyến thăm Luxembourg đầu tiên của lãnh đạo cấp cao Việt Nam sau 20 năm, là hoạt động trao đổi đoàn cấp cao mới nhất giữa Việt Nam với Hà Lan trong 3 năm qua. Các nước đều là đối tác hàng đầu của Việt Nam tại châu Âu về thương mại, đầu tư; có nhiều thế mạnh phù hợp mục tiêu an ninh, phát triển của Việt Nam về ứng phó biến đổi khí hậu, năng lượng tái tạo, công nghệ cao… Các nước coi trọng vị thế, vai trò của Việt Nam ở khu vực, đã thiết lập các khuôn khổ quan hệ Ðối tác toàn diện, Ðối tác chiến lược về biến đổi khí hậu và nông nghiệp bền vững với Việt Nam và quyết tâm cùng Việt Nam đẩy mạnh hợp tác toàn diện.
Ba nước tổ chức đón tiếp Thủ tướng Chính phủ và Ðoàn đại biểu cấp cao Việt Nam với nghi lễ trang trọng. Thủ tướng Việt Nam đã gặp gỡ, trao đổi với hầu hết lãnh đạo cấp cao của Chính phủ, Quốc hội và Hoàng gia. Ðiều này cho thấy các nước đánh giá cao chuyến thăm và coi trọng quan hệ với Việt Nam.
Lãnh đạo cấp cao các nước đều bày tỏ ấn tượng tốt đẹp về thành tựu phát triển kinh tế-xã hội, đánh giá cao vị thế quốc tế ngày càng cao của Việt Nam, khẳng định Việt Nam là đối tác quan trọng tại khu vực Ấn Ðộ Dương-Thái Bình Dương. Các nước khẳng định mong muốn cùng Việt Nam đưa hợp tác ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, phát triển kinh tế bền vững sau đại dịch, xử lý hiệu quả các vấn đề quốc tế và cùng ứng phó thách thức toàn cầu.
Các nước đánh giá Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển năng động nhất, nhiều tiềm năng nhất trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều khó khăn. Cộng đồng doanh nghiệp của cả 3 nước rất quan tâm đến thị trường Việt Nam. Lãnh đạo các nước ủng hộ việc triển khai đầy đủ, hiệu quả Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFFA) và bày tỏ mong muốn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam-EU (EViPA) sớm được phê chuẩn để thúc đẩy hơn nữa đầu tư của châu Âu vào Việt Nam, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ cao, chiến lược.
Việt Nam đã thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực ba nước có thế mạnh nhằm phục vụ các mục tiêu an ninh, phát triển của Việt Nam. Với Luxembourg, đó là việc kết nối tiếp cận nguồn vốn đầu tư và tài chính với điều kiện ưu đãi, nhất là tài chính xanh, thông qua việc sớm thiết lập quan hệ Ðối tác chiến lược về tài chính xanh. Với Hà Lan và Bỉ là đẩy mạnh hợp tác về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và khoa học-công nghệ, thành lập các trung tâm công nghệ cao theo mô hình ba bên (Chính phủ, Viện nghiên cứu, doanh nghiệp).
Ngoài ra, Việt Nam đã đẩy mạnh kết nối về logistics, thu hút đầu tư chất lượng cao của 3 nước vào hạ tầng chiến lược, tăng cường hợp tác chuyên ngành giữa các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp về quản lý nước, ứng phó biến đổi khí hậu...
Tại mỗi nước, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì diễn đàn doanh nghiệp, gặp và làm việc với các lãnh đạo các vùng cùng 20 tập đoàn, doanh nghiệp lớn. 30 thỏa thuận hợp tác giữa các bộ, ngành, địa phương, viện nghiên cứu và doanh nghiệp đã được ký kết.
Việt Nam và các nước nhất trí phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn, tổ chức quốc tế, như khuôn khổ hợp tác ASEAN-EU, ASEM, Liên hợp quốc, nhất là khi Việt Nam và cả Luxembourg, Bỉ, Hà Lan đều là thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, để đóng góp cho hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển bền vững ở khu vực và trên thế giới.
Về Biển Ðông, lãnh đạo các nước khẳng định ủng hộ việc bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trong khu vực; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), ủng hộ tiến trình đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Ðông (COC) công bằng, thực chất, hiệu quả giữa ASEAN và Trung Quốc.
Các nước cam kết ủng hộ Việt Nam về tài chính, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và hoàn thiện thể chế để cắt giảm khí thải, chuyển đổi năng lượng và phát triển bền vững.
Có thể khẳng định, chuyến thăm chính thức Luxembourg, Bỉ, Hà Lan của Thủ tướng Chính phủ đã thành công về mọi mặt, ghi dấu mốc quan trọng trong quan hệ của Việt Nam với 3 nước, góp phần gia tăng tin cậy chính trị, đẩy mạnh hợp tác toàn diện trong giai đoạn phát triển mới, ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực, phục vụ các lợi ích an ninh, phát triển của Việt Nam và đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Phóng viên: Bộ trưởng có thể cho biết ý nghĩa, kết quả Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-EU và đóng góp của Việt Nam?
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-EU có ý nghĩa đặc biệt. Ðây là lần đầu các lãnh đạo ASEAN gặp gỡ đầy đủ các lãnh đạo các nước thành viên EU, cho thấy hai bên đều hết sức coi trọng, cam kết mạnh mẽ thúc đẩy mối quan hệ đối tác ASEAN-EU. Ðây cũng là cơ hội tốt để các nhà lãnh đạo hai bên đề ra những định hướng quan trọng nhằm phát triển mạnh mẽ hơn nữa quan hệ ASEAN-EU.
Kết quả nổi bật là Hội nghị thông qua Tuyên bố chung, trong đó nhấn mạnh ASEAN và EU đều coi trọng vai trò và vị trí của nhau, cam kết tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Ðối tác chiến lược trên cơ sở đề cao luật pháp quốc tế, hợp tác bình đẳng và cùng có lợi.
Hai bên đẩy mạnh hợp tác kinh tế, thương mại, ổn định chuỗi cung ứng, hợp tác an ninh biển, kết nối, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế, chuyển đổi số, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, phát triển xanh và bền vững... Nhân dịp này, EU công bố đóng góp 10 tỷ euro hỗ trợ triển khai chiến lược Cửa ngõ toàn cầu thông qua các dự án hợp tác, khởi động Sáng kiến Nhóm châu Âu về kết nối bền vững tại ASEAN, đồng thời triển khai Chương trình Sáng kiến Xanh trị giá 30 triệu euro hỗ trợ hợp tác ASEAN-EU thời gian tới.
Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác đa phương, chia sẻ các giá trị và lợi ích chung, thúc đẩy luật pháp quốc tế, giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu. Các nước khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không tại Biển Ðông, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, kêu gọi thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Ðông (DOC), xây dựng COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS.
Ðoàn đại biểu cấp cao Việt Nam do Thủ tướng Phạm Minh Chính dẫn đầu đã tham gia chủ động, tích cực, đóng góp quan trọng và có trách nhiệm cho thành công chung của Hội nghị cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN-EU, cả trong quá trình chuẩn bị tổ chức, tham gia thảo luận tại Hội nghị cũng như xây dựng văn kiện. Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu đề cao ý nghĩa đặc biệt của Hội nghị và chia sẻ về một số định hướng, như:
Hai bên cần kiên trì mục tiêu, đổi mới tư duy, hành động kiên quyết, thúc đẩy quan hệ Ðối tác chiến lược, hợp tác cân bằng, bình đẳng, hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro. Thủ tướng khẳng định, Việt Nam luôn đồng hành với doanh nghiệp EU đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam, đồng thời đề nghị EU khẩn trương gỡ bỏ “thẻ vàng” với thủy sản Việt Nam và sớm phê chuẩn EViPA.
Nhấn mạnh cách tiếp cận toàn cầu trong ứng phó thách thức, Thủ tướng nhắc lại cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về chống biến đổi khí hậu, phát triển xanh và bền vững. Thủ tướng đề nghị EU hỗ trợ tối đa Việt Nam thiết lập quan hệ Ðối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) của Nhóm G7; trông đợi EU chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, công nghệ mới xanh, sạch và rẻ, tham gia sâu rộng hợp tác đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn..., cũng như hợp tác với ASEAN phát triển tiểu vùng, trong đó có tiểu vùng Mê Công.
Trước bối cảnh quốc tế có nhiều biến chuyển, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị ASEAN và EU lấy hòa bình, ổn định là mục đích, coi đối thoại, hợp tác là công cụ trên cơ sở thượng tôn pháp luật. Thủ tướng đề nghị ASEAN, EU và các nước cùng nỗ lực xây dựng Biển Ðông thành vùng biển hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.
