Thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh và thủ tục thanh lý tài sản theo Luật Phá sản

Trước hết về điều kiện áp dụng thủ tục phục hồi, kinh doanh, Luật Phá sản năm 2004 quy định: Thẩm phán ra quyết định áp dụng thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh sau khi Hội nghị chủ nợ lần thứ nhất thông qua nghị quyết đồng ý với các giải pháp tổ chức lại hoạt động kinh doanh, kế hoạch thanh toán nợ cho các chủ nợ và yêu cầu doanh nghiệp, hợp tác xã phải xây dựng phương án phục hồi hoạt động kinh doanh. Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày Hội nghị chủ nợ lần thứ nhất thông qua nghị quyết, doanh nghiệp, hợp tác xã lâm vào tình trạng phá sản phải xây dựng phương án phục hồi hoạt động kinh doanh của mình và nộp cho tòa án. Nếu thấy cần có thời gian dài hơn thì phải có văn bản đề nghị thẩm phán gia hạn. Thời gian gia hạn không quá 30 ngày.

Luật Phá sản năm 2004 cũng bổ sung quy định chi tiết về nội dung phương án phục hồi hoạt động kinh doanh. Theo đó, phương án phục hồi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã lâm vào tình trạng phá sản phải nêu rõ các biện pháp cần thiết để phục hồi hoạt động kinh doanh, các điều kiện, thời hạn và kế hoạch thanh toán các khoản nợ. Các biện pháp cần thiết đó gồm có: Huy động vốn mới; thay đổi mặt hàng sản xuất, kinh doanh; đổi mới công nghệ sản xuất; tổ chức lại bộ máy quản lý, sáp nhập hoặc chia tách bộ phận sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản xuất; bán lại cổ phần cho chủ nợ; bán hoặc cho thuê tài sản không cần thiết và các biện pháp khác không trái pháp luật.

Trước khi bắt đầu hoặc tại hội nghị chủ nợ, phương án phục hồi hoạt động kinh doanh có thể được sửa đổi, bổ sung theo sự thỏa thuận của các bên. Việc xem xét, công nhận, giám sát thực hiện phương án phục hồi hoạt động kinh doanh được luật quy định rất chặt chẽ và trong thời hạn thực hiện phương án phục hồi hoạt động kinh doanh (ba năm) các bên (chủ nợ và doanh nghiệp, hợp tác xã) có quyền thỏa thuận về việc sửa đổi, bổ sung phương án phục hồi hoạt động kinh doanh.

Khi có một trong các trường hợp sau đây thì thẩm phán ra quyết định đình chỉ thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh:

Một là, doanh nghiệp, hợp tác xã đã thực hiện xong phương án phục hồi hoạt động kinh doanh.

Hai là, được quá nửa số phiếu của các chủ nợ không có bảo đảm đại diện cho từ hai phần ba tổng số nợ không có bảo đảm trở lên chưa thanh toán đồng ý đình chỉ.

Về thủ tục thanh lý tài sản, thì có ba trường hợp áp dụng. Thứ nhất là, quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản trong trường hợp đặc biệt. Ðó là, trường hợp doanh nghiệp hoạt động kinh doanh bị thua lỗ đã được Nhà nước áp dụng biện pháp đặc biệt để phục hồi hoạt động kinh doanh, nhưng vẫn không phục hồi được và không thanh toán được các khoản nợ đến hạn khi chủ nợ có yêu cầu thì tòa án ra quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản của doanh nghiệp mà không cần triệu tập hội nghị chủ nợ để xem xét việc áp dụng thủ tục phục hồi.

Thứ hai là, quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản khi hội nghị chủ nợ không thành. Theo đó, thẩm phán ra quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản khi hội nghị chủ nợ không thành trong các trường hợp sau đây:

1. Chủ doanh nghiệp hoặc đại diện hợp pháp của doanh nghiệp, hợp tác xã không tham gia hội nghị chủ nợ mà không có lý do chính đáng hoặc sau khi hội nghị chủ nợ đã được hoãn một lần nếu người nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản là các chủ nợ không có bảo đảm hoặc có bảo đảm một phần, người lao động.

2. Không đủ quá nửa số chủ nợ không có bảo đảm đại diện cho từ hai phần ba tổng số nợ không có bảo đảm trở lên tham gia hội nghị chủ nợ sau khi hội nghị chủ nợ đã được hoãn một lần nếu người nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản là: Chủ doanh nghiệp hoặc đại diện hợp pháp của doanh nghiệp, hợp tác xã, chủ sở hữu doanh nghiệp nhà nước; các cổ đông công ty cổ phần; thành viên hợp danh.

Thứ ba là, quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản sau khi có nghị quyết của Hội nghị chủ nợ lần thứ nhất. Theo đó, sau khi hội nghị chủ nợ lần thứ nhất thông qua nghị quyết đồng ý với dự kiến các giải pháp tổ chức lại hoạt động kinh doanh, kế hoạch thanh toán nợ cho các chủ nợ và yêu cầu doanh nghiệp, hợp tác xã phải xây dựng phương án phục hồi hoạt động kinh doanh, nếu có một trong các trường hợp sau đây thì tòa án ra quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã đó:

1. Doanh nghiệp, hợp tác xã không xây dựng được phương án phục hồi hoạt động kinh doanh trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hội nghị chủ nợ lần thứ nhất thông qua nghị quyết.

2. Hội nghị chủ nợ không thông qua phương án phục hồi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã.

3. Doanh nghiệp, hợp tác xã thực hiện không đúng hoặc không thực hiện được phương án phục hồi hoạt động kinh doanh, trừ trường hợp các bên liên quan có thỏa thuận khác.

Bên cạnh các quy định nói trên, Luật Phá sản năm 2004 còn quy định khá cụ thể về nội dung quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản; hoạt động của doanh nghiệp, hợp tác xã trong quá trình thanh lý tài sản; việc khiếu nại, kháng nghị quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản; việc giải quyết khiếu nại, kháng nghị quyết định mở thủ tục thanh lý tài sản và việc đình chỉ thủ tục thanh lý tài sản.

VŨ HOÀNG LONG