Biến chủng mới xâm nhập: Việt Nam tăng cường xét nghiệm phát hiện
Việt Nam chính thức ghi nhận biến thể mới của virus SARS-CoV-2 của Anh vào ngày 2-1 khi phân tích mẫu bệnh phẩm của BN1435 (nữ, 45 tuổi, trú tại Trà Vinh) - trở về từ Anh ngày 22-12-2020 và được cách ly tập trung ngay tại Trà Vinh. Mẫu bệnh phẩm mang virus của bệnh nhân 1435 được Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh phân loại và giải trình tự gien phát hiện người này nhiễm chủng SARS-CoV-2 biến thể VOC 202012/01.
Đây là chủng mới được ghi nhận ở Anh gần đây. Đồng thời, chủng virus gây bệnh cho BN1435 cũng có đột biến D614G - một biến chủng gây ra tình trạng lây lan nhanh virus SARS-Co-2 cách đây khoảng 5 tháng.
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, biến chủng mới của SARS-CoV-2 làm tăng khả năng bám dính của virus. Theo ước tính, biến chủng có khả năng làm tăng tốc độ lây truyền lên tới 70%. Biến chủng của virus SARS-CoV-2 tăng khả năng lây truyền, nhưng không làm tăng tình trạng nặng của bệnh tật.
Trước nguy cơ xâm nhập của biến thể mới này, Bộ Y tế đã yêu cầu các địa phương tăng cường xét nghiệm, đặc biệt là các viện phải giải trình tự gien với những người trở về từ Anh.
Theo các chuyên gia dịch tễ, các loại virus gây bệnh truyền nhiễm luôn đột biến theo thời gian, đặc biệt là virus gây bệnh đường hô hấp, trong đó có SARS-CoV-2. Việc virus biến chủng là dấu hiệu cho thấy chúng đang dần thuần hơn, bắt đầu thích nghi hơn với con người. Khi đó, chúng có tốc độ lây lan nhanh hơn, khả năng lây từ người này sang người khác dễ dàng hơn nhưng không làm tăng nặng hơn tình trạng của bệnh tật.
PGS, TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế; Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng Sự kiện y tế công cộng nhận định, biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 được ghi nhận có tốc độ và khả năng lây lan rất nhanh, nhất là khi nó xuất hiện trong cộng đồng. Bệnh viện sẽ là nơi đầu tiên phát hiện ra bệnh nhân Covid-19. Tuy nhiên, khi biến chủng này xuất hiện trong bệnh viện, công tác kiểm soát và điều trị sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Vì thế, những trường hợp mang biến thể mới của chủng virus này nếu không được cách ly ngay thì sẽ là nguy cơ lây lan virus trong cộng đồng rất cao.
Đối với trường hợp đầu tiên mang biến chủng mới phát hiện ngày 2-1, rất may Việt Nam đã cách ly tập trung và đã có những biện pháp phân tích, giải trình tự gien ngay để phát hiện biến thể mới đột biến nên không có khả năng biến chủng này lọt ra ngoài cộng đồng.
Thử nghiệm vaccine phòng Covid-19 không bị tác động bởi biến chủng virus
Hiện nay thế giới đã đưa vào sử dụng chính thức một số loại vaccine phòng Covid-19. Việt Nam cũng đang thử nghiệm vaccine đầu tiên Nanocovax và dự kiến tháng 1 ngày sẽ thử nghiệm vaccine thứ 2 của IVAC sản xuất.
Trước câu hỏi, liệu sự biến chủng của virus SARS-CoV-2 có ảnh hưởng đến tiến trình sản xuất và thử nghiệm vaccine Covid-19 trong nước, GS Đặng Đức Anh, Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương nhận định, kháng nguyên của vaccine Covid-19 tác động đến protein S của virus SARS-CoV-2, trong khi đó, đột biến của virus này chỉ xảy ra ở một số miền nên không ảnh hưởng tiến trình thử nghiệm lâm sàng của vaccine tại Việt Nam.
Đặc biệt, những bệnh nhân mang chủng này đã được cách ly tập trung tuyệt đối sau khi trở về từ nước ngoài, được quản lý chặt chẽ nên không có nguy cơ lây lan ra cộng đồng. Đối với tất cả mẫu bệnh phẩm từ người nghi ngờ được gửi đến, các viện đều tiến hành phân tích, giải trình tự gien để phát hiện kịp thời các biến chủng.
Hiện nay, vaccine Nanocovax của NANOGEN đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 và công ty này cam kết vaccine có khả năng bảo vệ 100% trên tất cả chủng virus corona.
Cuối tháng 1 này, Viện Vaccine và Sinh phẩm y tế (IVAC) sẽ đưa vaccine Covivac vào thử nghiệm lâm sàng. Tiến sĩ Dương Hữu Thái, Viện trưởng cho biết, hiện nay các nghiên cứu khoa học chưa có đánh giá về tác động của vaccine đối với chủng mới. Do đó, biến thể này chưa ảnh hưởng tới tiến trình thử nghiệm vaccine Covid-19 của IVAC.
Hiện nay, Công ty TNHH MTV Vaccine và Sinh phẩm số 1 VABIOTECH cũng đã đạt đủ điều kiện an toàn khi thử nghiệm trên động vật, đang trong giai đoạn hoàn tất thử nghiệm để có đủ kết quả đánh giá đáp ứng miễn dịch và khả năng bảo vệ của vaccine trên động vật.
Theo ông Đỗ Tuấn Đạt, Giám đốc VABIOTECH cho biết, các nhà khoa học đã lần nhiều ghi nhận sự biến chủng của virus này. Ở mỗi lần đột biến, các chủng của nó có khả năng lây lan nhanh và mạnh hơn.
Ông Đạt cho hay, đối với vaccine Covid-19, thông thường, nhà sản xuất sẽ chọn vùng gien ổn định nhất của virus để tạo ra đáp ứng miễn dịch. Theo đó, vùng gien được lựa chọn phải có tính chất ổn định nhất về mặt di truyền, bảo đảm tính bền vững. Bởi vì nếu chọn vùng gien không bền vững, khi tác động đến hệ miễn dịch cơ thể, nó sẽ không tạo ra vùng miễn dịch. Do đó, các nhà nghiên cứu thường phải có một số thay đổi nhất định đối với vùng gien mong muốn để làm vaccine.
Hiện tại, các nhà sản xuất chỉ lo ngại nhất là virus đột biến trên vùng gien được lựa chọn. Tuy nhiên, đột biến của virus này tại Anh đúng ngay vùng gien mà các nhà sản xuất lựa chọn để làm vaccine (vùng S) nên các nhà khoa học tiếp tục theo dõi diễn biến của của biến thể này để đánh giá tiếp.
