Đây là nhận định được đưa ra trong báo cáo “Thị trường tài chính Việt Nam 2021 và triển vọng 2022” của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố ngày 25/5.
Phục hồi ấn tượng
Theo báo cáo, trong bối cảnh quốc tế vẫn nhiều biến động và dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, kinh tế Việt Nam năm 2020-2021 đã trải qua nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nền kinh tế đang phục hồi khá nhanh nhờ thay đổi chiến lược phòng, chống dịch phù hợp, mở cửa trở lại từ đầu quý IV/2021, tăng trưởng quý IV/2021 đạt 5,22% (từ mức -6,02% quý III/2021), giúp tăng trưởng cả năm đạt 2,58%, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp 1,84%.
Báo cáo cũng chỉ ra những con số ấn tượng trong năm 2021 của thị trường tài chính Việt Nam, trong đó lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp niêm yết trên cả 3 sàn chứng khoán (HOSE, HNX, UPCOM) tăng 49,5%; lợi nhuận trước thuế của 29 ngân hàng thương mại, chiếm đến 80% thị phần, tăng gần 32%, chi phí hoạt động giảm 15%, ngân hàng số tăng nhanh với dịch vụ mobile banking tăng 75% về lượng giao dịch, tăng 87% về giá trị giao dịch, tỷ lệ bao phủ nợ xấu tăng lên mức 152% (từ mức 105% năm 2020) trong khi ngành ngân hàng tiếp tục các chương trình cơ cấu lại nợ và hỗ trợ khách hàng chịu tác động bởi dịch Covid-19 (khoảng 52 nghìn tỷ đồng năm 2021 và 20-25 nghìn tỷ đồng năm 2022).
Với thị trường chứng khoán, năm 2021 chỉ số chứng khoán VN-Index tăng 35,7%, vốn hóa thị trường cổ phiếu tăng 48,4%, thanh khoản thị trường tăng 253%; huy động vốn qua thị trường chứng khoán đạt 757 nghìn tỷ đồng (tăng 62%), trong đó phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt 657 nghìn tỷ đồng, tăng 42% so năm 2020; lượng nhà đầu tư mới đạt kỷ lục (1,5 triệu tài khoản), gấp gần 1,5 lần tổng số của 4 năm trước đó…
Thị trường bảo hiểm duy trì đà tăng doanh thu (đạt 217 nghìn tỷ đồng năm 2021, tăng gần 19% so mức tăng 14% năm 2020), lợi nhuận ròng của các công ty kinh doanh bảo hiểm niêm yết tăng 19%...
Tuy nhiên, theo báo cáo, thị trường ngân hàng cũng xuất hiện rủi ro như nợ xấu tiềm ẩn gia tăng; thị trường chứng khoán sau giai đoạn phát triển nhanh đang có những điều chỉnh giảm điểm, xuất hiện thao túng giá, vi phạm công bố thông tin, cho vay ký quỹ tăng nhanh, nhà đầu tư dùng đòn bẩy tài chính nhiều, tâm lý đám đông dẫn dắt…
Những rủi ro này đã được các cơ quan quản lý nhận diện và đang có những chính sách, giải pháp khắc phục nhằm ổn định, lành mạnh hóa thị trường. Trong lĩnh vực bảo hiểm, tỷ lệ chi trả bảo hiểm dự báo sẽ tăng lên khi kinh tế phục hồi và tiến trình chuyển đổi số của ngành bảo hiểm còn chậm.
Triển vọng tích cực cho năm 2022
Bước sang năm 2022, kinh tế thế giới dự báo sẽ tiếp tục phục hồi nhưng sẽ chậm hơn (tăng trưởng 3,2-3,6%) do diễn biến dịch bệnh còn phức tạp, ảnh hưởng từ xung đột Nga-Ukraine cùng với tiếp tục đứt gãy chuỗi cung ứng, giá cả hàng hóa và dịch vụ, lạm phát toàn cầu tăng cao (từ mức 3,8% năm 2021 có thể lên 6% năm 2022) buộc các nước phải thu hẹp chính sách tài khóa, tiền tệ, tăng lãi suất, khiến đà phục hồi chậm lại và rủi ro tài chính-tiền tệ gia tăng. Thị trường chứng khoán có điều chỉnh giảm điểm (từ đầu năm đến nay, chỉ số chứng khoán toàn cầu MSCI ACWI giảm 13%), tiến tới ổn định hơn.
Với Việt Nam, tiến trình mở cửa nền kinh tế, kiên định chiến lược thích ứng an toàn, linh hoạt với dịch bệnh, nhiều giải pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực và kiểm soát đà tăng giá cả, lạm phát, cùng việc thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội 2022-2023, kinh tế Việt Nam dự báo sẽ phục hồi tốt hơn trong năm 2022, tăng trưởng có thể đạt 5,5-6% (kịch bản cơ sở) và cao hơn trong năm 2023.
Trong bối cảnh đó, báo cáo nhận định, thị trường tài chính Việt Nam năm 2022 cũng sẽ được hưởng lợi từ sự phục hồi này, dù cũng sẽ có những bước điều chỉnh giảm điểm cùng với đà chung của chứng khoán thế giới.
Theo các chuyên gia, cùng tác động từ những chính sách, biện pháp chấn chỉnh thị trường của Chính phủ và các cơ quan chức năng, thị trường được kỳ vọng sẽ phát triển ổn định, lành mạnh và bền vững hơn.
Đối với thị trường ngân hàng, lợi nhuận toàn ngành được kỳ vọng tăng trưởng bình quân khoảng 20-25% so năm 2021, tăng trưởng tín dụng dự kiến đạt mức 14-15%. Vấn đề hoàn thiện thể chế, phối hợp chính sách kiểm soát ổn định vĩ mô, tăng vốn, chuyển đổi số và thực hiện Chương trình phục hồi của hệ thống ngân hàng sẽ tiếp tục được chú trọng.
Đối với thị trường chứng khoán, thị trường cổ phiếu dự báo sẽ có những điều chỉnh cần thiết, đi vào ổn định hơn, lành mạnh hơn, với chỉ số VN-Index có thể tăng nhẹ (tăng 8%, đạt 1.610 điểm, theo kịch bản tích cực) hoặc giảm nhẹ (giảm 4% về mức 1.440 điểm, theo kịch bản tiêu cực).
Khối lượng phát hành trái phiếu chính phủ dự kiến không đổi so năm 2021 do quy mô đáo hạn trái phiếu chính phủ thấp hơn so các năm trước, góp phần làm giảm áp lực phát hành thêm trái phiếu chính phủ để cơ cấu lại nợ công.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp dự báo sẽ tiếp tục phát triển theo hướng minh bạch, lành mạnh hơn khi các quy định được ban hành theo hướng chặt chẽ hơn cùng tăng cường quản lý, giám sát để giảm bớt rủi ro cho các chủ thể tham gia thị trường.
Trong khi đó, thị trường bảo hiểm được dự báo duy trì đà tăng trưởng, với doanh thu phí bảo hiểm tăng khoảng 18-20%, trong đó bảo hiểm nhân thọ đóng vai trò là động lực chính cho tăng trưởng.
Cùng với đó, quá trình hoàn thiện thể chế, chuyển đổi số, tài chính xanh được thúc đẩy; rủi ro hệ thống, nhất là tính lan tỏa giữa ngân hàng-chứng khoán-bảo hiểm-bất động sản được quan tâm kiểm soát hơn cũng là bước đi cần thiết nhằm ổn định, lành mạnh hóa thị trường.
