Dự án do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Ủy ban Dân tộc phối hợp Đại sứ quán Australia tổ chức nhằm tư vấn chính sách và hỗ trợ kỹ thuật cho Ủy ban Dân tộc và các tỉnh tham gia thực hiện mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, là giảm 50% số xã đặc biệt khó khăn vào năm 2025 và cơ bản không còn xã đặc biệt khó khăn vào năm 2030.
Có thể nói, tình trạng nghèo đói kéo dài và ở mức cao trong các nhóm dân tộc thiểu số (DTTS) là thách thức lớn đối với Việt Nam trong việc đạt được các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDGs) và bảo đảm không để ai bị bỏ lại phía sau. Đặc biệt, đại dịch Covid-19 đã tác động nặng nề đến các nền kinh tế, đánh giá nhanh của UNDP-UN Women về tác động kinh tế xã hội của Covid-19 đối với các hộ gia đình và doanh nghiệp dễ bị tổn thương, các hộ gia đình DTTS dễ bị tổn thương và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ càng làm tăng thêm thách thức này.
Nhận thức được điều này, Chính phủ đã xác định tăng tốc giảm nghèo đa chiều và phát triển kinh tế xã hội ở các vùng DTTS và miền núi là một ưu tiên chính trong Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và hy vọng, Chương trình mục tiêu quốc gia sẽ tạo ra những bước đột phá trong việc tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi trong 10 năm tới.
Tại lễ khởi động dự án, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến cho biết, đây là lần đầu tiên Việt Nam có một chương trình mục tiêu quốc gia dành riêng cho vùng đồng bào DTTS và miền núi. “Chỉ tính riêng tổng kinh phí dự iến cho giai đoạn 1 (2021-2025) được Quốc hội phê duyệt ở mức tối thiểu là hơn 137 nghìn tỷ đồng, có thể nói là lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực công tác dân tộc,”, “Huy động được nguồn tài chính là năng lực, sử dụng hiệu quả nguồn tài chính mới là tài năng” - Bộ trưởng Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh.
Trưởng Đại diện thường trú của UNDP, bà Caitlin Wiesen, cho biết: UNDP tin tưởng mạnh mẽ rằng với tầm nhìn phát triển chung, Chính phủ Việt Nam sẽ cam kết và thúc đẩy đổi mới, đồng bào DTTS với tinh thần sáng tạo sẽ biến Chương trình mục tiêu quốc gia trở thành công cụ hữu hiệu thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong các vùng và cộng đồng DTTS, không để ai bị bỏ lại phía sau. UNDP sẵn sàng hợp tác với Ủy ban Dân tộc, các bộ, ngành và các tỉnh để hỗ trợ Chính phủ Việt Nam và đồng bào DTTS trong nỗ lực quan trọng này.
Dự án được triển khai qua hai giai đoạn: Giai đoạn 1 (6-2020 đến 12-2021) và giai đoạn 2 mở rộng các tỉnh khác (1-2-2022 đến 12-2025), với ngân sách là 1.908.338 USD, trong đó giai đoạn 1 là 737.938 USD.
Ở cấp quốc gia, dự án “Tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo đa chiều cho các dân tộc thiểu số ở Việt Nam giai đoạn 2020-2025” sẽ hỗ trợ tạo ra không gian đổi mới và hệ thống khuyến khích và trách nhiệm giải trình đối với việc đạt được các kết quả của Chương trình, được mong đợi là một sự chuyển đổi đáng kể so với hệ thống hiện tại, trong đó chú trọng việc tuân thủ các quy tắc cứng nhắc và phân phối đầu ra.
Ở cấp địa phương, Dự án sẽ dựa trên những thành công của các sáng kiến của UNDP tại Bắc Kạn và Đắk Nông, thông qua đó các hợp tác xã do phụ nữ DTTS làm chủ ứng dụng sàn thương mại điện tử, tiếp thị điện tử và các công cụ thanh toán điện tử và lợi thế của các sản phẩm hữu cơ và truyền thống của địa phương để mở rộng kinh doanh trong giai đoạn khó khăn của đại dịch Covid-19. Những mô hình kinh doanh mới như vậy cũng giúp phụ nữ DTTS chuẩn bị sẵn sàng cho giai đoạn chuyển đổi số và phục hồi kinh tế xã hội sắp tới.
Dự án cũng sẽ được thực hiện dựa trên các thí điểm của Chương trình GREAT về du lịch sinh thái và kết nối phụ nữ DTTS trong các hệ thống dịch vụ thị trường ở Sơn La và Lào Cai và các thí điểm của các đối tác phát triển khác.
Các tỉnh Sơn La và Lào Cai sẽ hỗ trợ đồng bào DTTS, chính quyền địa phương và doanh nghiệp tư nhân tìm kiếm và thử nghiệm các giải pháp sáng tạo và nhân rộng các giải pháp đã được thử nghiệm thành công để tăng tốc giảm nghèo đa chiều trên diện rộng.
