Một số chủ đầu tư vì lợi ích kinh tế vẫn cố tình vi phạm, như: Không công khai đầy đủ thông tin khi giao dịch bất động sản; đưa bất động sản vào kinh doanh nhưng không bảo đảm các điều kiện theo quy định; thu tiền đặt cọc của khách hàng mua nhà chiếm tỷ lệ lớn so với giá trị của hợp đồng mua bán... gây ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người dân.
Thậm chí, có trường hợp chủ đầu tư che giấu thông tin khiến người mua nhà đến khi bị ngân hàng phát mại tài sản mới biết căn nhà mình mua đã bị chủ đầu tư thế chấp trước đó.
Mặc dù, Chính phủ đã ban hành nhiều quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng, như Nghị định số 139/2017/NÐ-CP và Nghị định số 16/2022/NÐ-CP theo hướng tăng mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm, nhưng trên thực tế, mức phạt này còn thấp, không đủ tính răn đe.
Ðơn cử, hành vi không công khai hoặc công khai không đầy đủ, không đúng các nội dung về dự án bất động sản, dự án đầu tư xây dựng nhà ở theo quy định tại Nghị định số 16/2022/NÐ-CP thì mức phạt tiền chỉ từ 100 triệu đồng đến 120 triệu đồng. Hay chủ đầu tư không công khai thông tin việc thế chấp, kinh doanh bất động sản không bảo đảm đầy đủ các điều kiện theo quy định hoặc không được phép đưa vào kinh doanh theo quy định, thì mức xử phạt tối đa là 600 triệu đồng...
Trong khi đó, nếu các hành vi vi phạm trên trót lọt, chủ đầu tư sẽ thu lợi số tiền lớn hơn rất nhiều. Ðồng thời, nhiều chế tài bổ sung sau xử phạt còn thiếu sức nặng, chưa bảo đảm các biện pháp khắc phục hiệu quả, khiến dư luận bức xúc, khiếu kiện kéo dài.
Hiện nay, Bộ Xây dựng đang triển khai xây dựng nghị định thay thế Nghị định số 16/2022/NÐ-CP theo hướng tăng kịch khung mức xử phạt một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng. Theo đó, tăng mức xử phạt lên 800 triệu đồng đến một tỷ đồng đối với các hành vi vi phạm liên quan đến việc chủ đầu tư không công khai thông tin việc thế chấp nhà ở, công trình xây dựng, phần diện tích sàn trong công trình, quyền sử dụng đất, dự án bất động sản đưa vào kinh doanh...
Ðây là mức phạt tối đa trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản do Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định. Tuy nhiên, song song với việc phạt tiền, quy định mới sẽ “nhắm đến” nhiều hình thức xử phạt bổ sung đình chỉ hoạt động kinh doanh bất động sản có thời hạn và bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả phù hợp, tương xứng với hành vi vi phạm.
Có thể kể đến là việc buộc công khai thông tin theo quy định, buộc lập lại hợp đồng gắn với quyền sử dụng đất, buộc trả lại cho bên mua các loại phí và các khoản tiền liên quan đến kinh doanh bất động sản, hay buộc hoàn trả phần tiền đặt cọc vượt quy định, buộc làm thủ tục cấp giấy chứng nhận theo quy định...
Ðối với lĩnh vực kinh doanh dịch vụ bất động sản, quy định mới sẽ bổ sung nhiều hành vi vi phạm cũng như đưa ra mức xử phạt cụ thể cho các hành vi vi phạm từ việc sàn giao dịch bất động sản ký hợp đồng với cá nhân môi giới bất động sản không đủ điều kiện hoạt động theo quy định; sàn giao dịch bất động sản hoạt động không có giấy phép hoạt động… đến việc sàn giao dịch bất động sản không niêm yết, cung cấp thông tin không đúng, không đầy đủ về bất động sản đủ điều kiện đưa vào kinh doanh theo quy định...
Những quy định mới nêu trên được đánh giá là cần thiết, kịp thời nhằm bảo vệ quyền lợi của các bên trong đó có người mua nhà, từ đó xử lý nghiêm minh, chặt chẽ và có tính răn đe các hành vi vi phạm trong lĩnh vực xây dựng, góp phần vào công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, ổn định an ninh trật tự, an toàn xã hội.
